Τα νούμερα δεν λένε πάντα την αλήθεια. Πρωτίστως τα νούμερα των δημοσκοπήσεων. Αν έμενε κανείς μόνο στην εικόνα που αποτυπώνουν οι τελευταίες μετρήσεις, θα έβλεπε μια κυβέρνηση σε κατάρρευση. Θα έβλεπε έναν Πρωθυπουργό να έχει χάσει τη σαγήνη του και το κόμμα του να κινείται στη ζώνη τού «μη αναστρέψιμου».

Κι όμως. Αυτή είναι η μισή φωτογραφία της στιγμής. Η άλλη μισή είναι το μούδιασμα της αντιπολίτευσης που συγκροτεί αυτό που συμβατικά μάθαμε να ονομάζουμε «ευρωπαϊκό τόξο». Μούδιασμα που εκδηλώνεται ως δυσκολία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να απαντήσει στους κυβερνητικούς αντιπερισπασμούς. Δυσκολία να ανταποκριθεί όταν το Μαξίμου ρίχνει την μπάλα στην εξέδρα, εκτρέποντας την ατζέντα στη διαφθορά και στα θεσμικά. Τα άδεια έδρανα της ΝΔ στη συζήτηση για την τροπολογία για τις οφσόρ ήταν η πιο ισχυρή αποτύπωση αυτής της δυσκολίας.

Δεν είναι όμως μόνο η ΝΔ. Και ο πόλος της ελάσσονος αντιπολίτευσης που συνιστούν το ΠΑΣΟΚ και Το Ποτάμι κλυδωνίζεται. Η κυοφορία ενός νέου σχήματος μεταξύ των δύο κομμάτων του Κέντρου, αντί να εξελίσσεται σε επανασυσπείρωση του χώρου, αναλώνεται το τελευταίο διάστημα σε μια μεταξύ τους πόλωση. Ταυτόχρονα, η πυξίδα των δύο κομμάτων τρελαίνεται από τη μαγνητική έλξη που ασκεί σε μέρος των στελεχών τους η ΝΔ ως η μεγάλη αντι-ΣΥΡΙΖΑ δύναμη.

Πού πάει η «ευρωπαϊκή» αντιπολίτευση; Μήπως έχει χάσει τον στρατηγικό προσανατολισμό της μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης; Μήπως η απομάκρυνση του εκλογικού κινδύνου απελευθέρωσε εντός της αποσταθεροποιητικές δυνάμεις που ήταν σε καταλλαγή πριν ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας του πολιτικού χρόνου;

Συνωστισμός στη βιτρίνα

Η εκτίμηση φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τα εσωτερικά της ΝΔ, όπου για δεύτερη φορά μέσα σε έναν μήνα ο Αντώνης Σαμαράς εμφανίστηκε να προσπερνά την ηγεσία. Το είχε κάνει δημοσιοποιώντας την αντίθεσή του στο πολυνομοσχέδιο. Το έκανε και την περασμένη Κυριακή υποδεικνύοντας στελέχη του ΠΑΣΟΚ που πληρούν τις μεταρρυθμιστικές προδιαγραφές της ΝΔ.

Σύμφωνα με μια ανάγνωση, η εξωστρέφεια του πρώην πρωθυπουργού αποδεικνύει ότι η εκλογή Μητσοτάκη μπορεί να λειτούργησε λυτρωτικά για το κόμμα, αλλά δεν έσβησε διαμιάς όλες τις εστίες εσωκομματικού ανταγωνισμού. Οι παλαιοί παράγοντες του κόμματος δεν έχουν παραιτηθεί από την αξίωση να καθορίζουν τη γραμμή του. Κι αυτό δεν αφορά, λένε, μόνο τον Σαμαρά. Αφορά ακόμη και την Ντόρα Μπακογιάννη, που βρίσκεται διαρκώς στην πρώτη γραμμή, από τη Βουλή μέχρι και τη συνάντηση Μητσοτάκη – Μέρκελ στο Λουξεμβούργο.

Στη Συγγρού πάντως πιστεύουν ότι ο Σαμαράς δεν κινείται εκτός γραμμής. Οι απόψεις που εκφράζει δημοσίως είναι «on message» –δεν ανταγωνίζονται το στίγμα που επιθυμεί να δώσει ο πρόεδρος της ΝΔ.

Η αναφορά του πρώην πρωθυπουργού σε συγκεκριμένα πρόσωπα έγινε ερήμην της ηγεσίας. Ωστόσο συνεργάτες του Μητσοτάκη έλεγαν ότι «κανείς στη ΝΔ δεν χρειάζεται άδεια για να μιλήσει». Εκ του αποτελέσματος η αναφορά του Σαμαρά στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ «δοκίμασε τα νερά». Και η εκτίμηση στο επιτελείο της Συγγρού είναι ότι «αν κάποιος από άλλο πολιτικό χώρο αξίζει να έρθει μαζί μας, δεν θα μπορούσε να «καεί» από μια τέτοια δήλωση».

Το μεταγραφικό πλάνο

Η μεταγραφολογία Σαμαρά πάντως λειτούργησε ως θρυαλλίδα εσωτερικών αναταράξεων στο ΠΑΣΟΚ –αναταράξεων που έγινε προσπάθεια να μη φτάσουν στην επιφάνεια προκειμένου να μη συντηρηθεί το θέμα. Στόχος που δεν επιτεύχθηκε, καθώς το θέμα τροφοδότησαν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης που δεν έχασε την ευκαιρία να μιλήσει εγκωμιαστικά για τον νέο πρόεδρο της ΝΔ.

Από την αξιωματική αντιπολίτευση πάντως επιμένουν ότι όλη αυτή η συζήτηση εξελίσσεται χωρίς να την έχουν προκαλέσει και χωρίς να τους αφορά. Ο διακηρυγμένος σκοπός του Μητσοτάκη είναι να «στρατολογήσει» στα ψηφοδέλτια της ΝΔ ανθρώπους από την κοινωνία που δεν έχουν ασχοληθεί με την ενεργό πολιτική. Αυτή λένε είναι η πρώτη του προτεραιότητα.

Η άλλη προτεραιότητα είναι να ετοιμάσει η ΝΔ τις προτάσεις της για τη συνταγματική αναθεώρηση πριν από τις 24 Ιουλίου. Η Συγγρού άλλωστε θυμίζει ότι πρώτος ο Μητσοτάκης είχε θέσει το ζήτημα της αλλαγής του καταστατικού χάρτη στην εθιμοτυπική συνάντηση που είχε με τον Τσίπρα μετά την εκλογή του, ζητώντας μάλιστα να αναζητηθεί και ένα μίνιμουμ συναίνεσης. Η επισήμανση απαντά και στον κίνδυνο να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση τα θεσμικά ως αντιπερισπασμό. «Εμείς», λένε από τη ΝΔ, «βάλαμε πρώτοι το Σύνταγμα στην ατζέντα». Εκτός από την αναθεώρηση, και η παιδεία –όπου η πολιτεία Φίλη πιστεύεται ότι διανοίγει πεδίο αντιπολιτευτικής δόξης για τη ΝΔ –είναι οι δύο θεματικές που θα αναδείξει το επόμενο διάστημα το κόμμα.

Ταξιθεσία και διπολική διαταραχή

Στο άλλο άκρο του ευρωπαϊκού τόξου, η διαδικασία προσέγγισης ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού εξελίσσεται σε μια μεταξύ τους πόλωση. Ενδεικτικό ήταν το κλίμα που επικράτησε τη Δευτέρα, στην εκδήλωση που είχε σχεδιαστεί ως πανηγυρική για την κοινή Επιτροπή που έχουν συστήσει –και στην οποία συμμετέχουν ΔΗΜΑΡ, Δράση και λοιπές κινήσεις της Κεντροαριστεράς. Η εκδήλωση επισκιάστηκε από την παραπολιτική φαγούρα που ξέσπασε για την ταξιθεσία –κυρίως για το πού θα κάθονταν οι αρχηγοί. Το ΠΑΣΟΚ χρέωσε τον θόρυβο στον Θεοδωράκη, η μόνιμη αγωνία του οποίου είναι να μην εμφανίζονται οι κομματικές ηγεσίες στη βιτρίνα για να μη φαίνεται η προσπάθεια σαν συγκόλληση παλαιών κομματικών υλικών.

Το Ποτάμι, από την άλλη, χαρακτηρίζει «διπολική» τη γραμμή της Χαριλάου Τρικούπη –κυμαινόμενη ανάλογα με τις επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ στις δημοσκοπήσεις. «Οταν έβλεπαν καλά ποσοστά, ήθελαν να μας βάλουν κάτω από τις φτερούγες τους. Τώρα που είδαν «τεσσάρι» συνειδητοποιούν ότι όλοι μαζί βρισκόμαστε στη διακεκαυμένη ζώνη» είναι το σχόλιό τους. Μάλιστα, από την πλευρά της Σεβαστουπόλεως γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των στελεχών του ΠΑΣΟΚ και της ηγεσίας του, με την επισήμανση ότι η Γεννηματά και το στενό της περιβάλλον τηρούν λιγότερο εποικοδομητική στάση απ’ ό,τι πολλά από τα στελέχη του κόμματος.

Την ίδια νευρικότητα στις αντιδράσεις της Χαριλάου Τρικούπη διαπιστώνουν και ανεξάρτητες πηγές. Η επίσημη ΝΔ μπορεί να διατείνεται ότι δεν τροφοδοτεί η ίδια τη συζήτηση περί προσέλκυσης πράσινων στελεχών. Στην ομάδα της Γεννηματά όμως φαίνεται ότι νιώθουν την πίεση.

Η Χαριλάου Τρικούπη απαντά στην πίεση με όξυνση του διμέτωπου αγώνα κατά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, με έμφαση σε ένα πιο αριστερό στίγμα. Ενα στίγμα που θα εκπληρώνει τον διπλό στόχο της αποστασιοποίησης από τη Δεξιά και της προσέλκυσης των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτή η γραμμή παρουσιάζεται από το επιτελείο του ΠΑΣΟΚ όχι μόνο ως κομματικώς επωφελής, αλλά και ως αναγκαία για να βρει την ισορροπία του το πολιτικό σύστημα. Σύμφωνα με την ανάλυσή τους, η λογική του ευρωπαϊκού μετώπου είναι λάθος. Εμφανίζει ως μπλοκ όλες τις δυνάμεις δεξιά του ΣΥΡΙΖΑ, αφήνοντάς του ελεύθερο όλον τον χώρο αριστερά του Κέντρου. Η ψήφος που θα φύγει από τον ΣΥΡΙΖΑ, λένε, πρέπει να έχει μια μη δεξιά εναλλακτική για να μην παροχετευτεί στα σχήματα αριστερότερα –όπου αλιεύουν ο Λαφαζάνης και η Κωνσταντοπούλου –ή στην αποχή.

Πάρτι στον δεύτερο όροφο

Πάντως, παρά τις ριζικές διαφορές στην ανάλυση της πολιτικής συγκυρίας, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι εξακολουθούν να ομνύουν πίστη στο εγχείρημα της αναζήτησης μιας μεταξύ τους συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, χαιρετίστηκε ανεπισήμως από πασοκικής πλευράς ακόμη και η δήλωση του Θεοδωράκη ότι θα είναι υποψήφιος οψέποτε το εγχείρημα καταλήξει σε εκλογή από τη βάση για το πρόσωπο που θα ηγηθεί του χώρου. Εκτιμάται ότι με αυτόν τον τρόπο ο επικεφαλής του Ποταμιού έδειξε ότι πιστεύει πως η συνεννόηση τουλάχιστον κάπου θα καταλήξει.

Εξακολουθεί πάντως να υπάρχει διαφορετική αντίληψη για το «κάπου» της κατάληξης. Σύμφωνα με Το Ποτάμι, θα πρέπει να είναι ένα νέο σχήμα εκ του μηδενός. Σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ, θα πρέπει να έχει τη μορφή συνομοσπονδίας κομμάτων που θα διατηρούν την οργανωτική τους αυτοτέλεια. «Είναι μια λύση που διευκολύνει και τους αρχηγούς. Τους διευκολύνει να συνεργαστούν χωρίς να αυτοκαταργηθούν, χωρίς να ακυρώσουν τα κόμματά τους» λέει πηγή της Χαριλάου Τρικούπη.

Η ποταμική εκδοχή είναι υπέρ της δημιουργικής καταστροφής των κομμάτων. «Τι λέει η Φώφη; Λέει «Ελάτε. Κάνουμε πάρτι στον δεύτερο όροφο. Ελάτε κι όσοι χωρέσουν στο διαμέρισμα». Ε, λοιπόν, εμείς δεν θέλουμε αυτό. Δεν θέλουμε ένα σχήμα ΠΑΣΟΚ συν Ποτάμι. Θέλουμε το πάρτι να γίνει στον δρόμο και να έρθει όλος ο κόσμος» λέει στέλεχος του Ποταμιού. Μπορεί να γεφυρωθεί αυτή η διαφορά; Σύμφωνα με τη Σεβαστουπόλεως, μπορεί. Είναι πιθανό, λένε, η Φώφη να μεταστραφεί χάρη στην πίεση των άλλων παραγόντων που εμπλέκονται στο εγχείρημα.

ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

Τα άβαταρ του Μένιου Κουτσόγιωργα

Η κοινή πρόκληση του επόμενου διαστήματος για τα τρία κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου είναι ο εκλογικός νόμος που ετοιμάζεται να φέρει η κυβέρνηση. To ΠΑΣΟΚ και To Ποτάμι έχουν ήδη ταχθεί υπέρ ενός αναλογικότερου συστήματος και είναι πιθανόν να ψηφίσουν την κυβερνητική πρόταση.

«Θα περιμένουμε να δούμε τις λεπτομέρειες. Εμείς έχουμε ήδη θέσει δύο προδιαγραφές. Πρώτον, να δίνεται ένα λελογισμένο μπόνους εδρών, όχι πάνω από τριάντα, αλλά μόνο αν το πρώτο κόμμα ξεπερνάει το 40%. Και, δεύτερον, να μην αλλάξει το εκλογικό όριο του 3%» εξηγεί στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Η πρόταση αυτή βρίσκεται κοντά στη φόρμουλα που φέρεται ότι μελετά η κυβέρνηση.

Θα μπορούσε η πρόταση να αποσπάσει την αυξημένη πλειοψηφία των 200 που απαιτεί το Σύνταγμα για να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές; Πολύ δύσκολα. Κι αυτό γιατί η ΝΔ διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να συναινέσει, όποια κι αν είναι η κυβερνητική πρόταση. «Δεν παίζουμε μπάλα. Για να γίνει συζήτηση για αλλαγή του εκλογικού νόμου πρέπει να είναι ουδέτερος ο πολιτικός χρόνος. Εδώ το θέμα μπαίνει επειδή έτσι συμφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ» σχολιάζει κορυφαίος κομματικός παράγοντας, ο οποίος συγκρίνει τις προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με τον εκλογικό νόμο που είχε καταστρώσει το ΠΑΣΟΚ ενόψει των εκλογών του 1989: «Βλέπουμε τι πάνε να κάνουν. Βλέπουμε τον Κατρούγκαλο και τον Κουρουμπλή σαν άβαταρ (ας πούμε, οι μετενσαρκώσεις) του Κουτσόγιωργα».

Τελευταία Νέα