Αναζήτηση
Περιμένοντας να ωριμάσουν οι συνθήκες για τη σύγκληση του πολυπόθητου Eurogroup –όταν δηλαδή η χώρα θα μετρά αντίστροφα για την Ανάσταση -, η κυβέρνηση επιχειρεί να μεταθέσει την πολιτική συζήτηση στη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στα προληπτικά μέτρα.
Γιούνκερ, Μοσκοβισί, Πιτέλα, Τουσκ ζητούν λύση για το ζήτημα της αξιολόγησης τις αμέσως επόμενες ημέρες, όμως το Μέγαρο Μαξίμου έχει πειστεί πως ο Ντεϊσελμπλούμ θα συγκαλέσει συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης μόνο εφόσον εισπράξει ένα θετικό νεύμα από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Η κυβέρνηση στον νεκρό χρόνο του εορτασμού του Ορθόδοξου Πάσχα βρίσκεται σε αδυναμία να πάρει νέες πρωτοβουλίες. Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες του Τσίπρα με τους Τουσκ και Γιούνκερ έγιναν και πλέον η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε στάση αναμονής. Η επισήμανση του προέδρου της Κομισιόν προς τον έλληνα Πρωθυπουργό, «Αλέξη, είναι αντισυνταγματικό αυτό που θέλουν να περάσετε», είναι μεν μιας μορφής στήριξη προς την κυβέρνηση, ωστόσο τα γεγονότα δείχνουν πως ο άξονας Σόιμπλε – Τόμσεν είναι πολύ πιο αποτελεσματικός από το σύνολο των θεσμικών παραγόντων της Ευρώπης. Οπως και να έχει, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ υποσχέθηκε στον Τσίπρα ότι θα επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με τους Σόιμπλε και Ντεϊσελμπλούμ για να τους πείσει να χαλαρώσουν τη στάση τους απέναντι στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα απομένει να φανούν μετά το τσούγκρισμα των αβγών.
Το μπαλάκι στη Νέα Δημοκρατία
Ώς τότε η κυβέρνηση θα επιδιώξει στενό πολιτικό μαρκάρισμα στον χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Ηδη από το μεσημέρι της Τετάρτης το Μαξίμου προκάλεσε την αξιωματική αντιπολίτευση να πάρει θέση απέναντι στο πακέτο – ρεζέρβα και να διασαφηνίσει εάν συμφωνεί ή όχι με τη λήψη του. Ο στόχος είναι προφανής. Το κυβερνητικό επιτελείο πιστεύει ότι μπορεί να εκθέσει πολιτικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη και να καταδείξει ότι όχι μόνο δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση για το προληπτικό πακέτο, αλλά με τον τρόπο του υπονομεύει τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας. «Εάν είσαι απέναντι στα μέτρα των 3,6 δισ. τότε οφείλεις να στηρίξεις την κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση. Δεν μπορείς να πατάς σε δύο βάρκες» λένε αρμόδια κυβερνητικά στελέχη.
Ομως πίσω από την πίεση που ασκεί η κυβέρνηση στην αξιωματική αντιπολίτευση διαφαίνεται πλέον και η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο το Μαξίμου αντιμετωπίζει την πολιτική πραγματικότητα. Το αδιέξοδο στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές ανέσυρε στην επιφάνεια μνήμες από το πρόσφατο παρελθόν με την ελληνική οικονομία σε ασφυξία, όμως συγχρόνως δημιουργεί νέα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό.
Αναθεώρηση στόχων
Η βεβαιότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ πως μπροστά της έχει μόνο τις προκλήσεις της ανόρθωσης της οικονομίας και της εξόδου στις αγορές έχει κλονιστεί. Ο σχεδιασμός μιας εκλογικής αναμέτρησης μετά το 2018 δεν θεωρείται πλέον τόσο εφαρμόσιμος. Η παράταση του αδιεξόδου στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια την κυβέρνηση Τσίπρα σε αναθεώρηση των στόχων της. Με τα σενάρια των εκλογών και του δημοψηφίσματος να τροφοδοτούνται από τα γεγονότα, ανεξαρτήτως του ότι διαψεύδονται από τον κυβερνητικό συνασπισμό. Η επίθεση όμως στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας δείχνει πως για προληπτικούς η κυβέρνηση λαμβάνει το δικό της πακέτο μέτρων. Επιχειρώντας να εξαναγκάσει τη ΝΔ να υιοθετήσει το πακέτο – κάβα ή να το απορρίψει και γενικώς να ανοίξει τα χαρτιά της απέναντι στο θέμα της συμφωνίας με τους δανειστές.
Στο Μαξίμου πιστεύουν πως η σπουδή του Μητσοτάκη να ανοίξει θέμα εκλογών τον έχει οδηγήσει σε έναν αυτοεγκλωβισμό. Εφόσον ο Τσίπρας τραβήξει τη σκανδάλη και αποφασίσει κάλπες η επιχειρηματολογία της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις εκλογές θα είναι αποδυναμωμένη. Επιπλέον ο πρόεδρος της ΝΔ θα πρέπει να πει ευθέως τι θα κάνει με το πακέτο της συμφωνίας. Θα ψηφίσει τα 5,4 δισ.; Τι θα κάνει με το έξτρα πακέτο; Ερωτήματα που θα μπορούσαν να πλανώνται σε μια κανονική προεκλογική περίοδο.
Βεβαίως, ο στενός κυβερνητικός πυρήνας αρνείται οποιαδήποτε συζήτηση για εκλογές ή ακόμη και για δημοψήφισμα. Το τοπίο της διαπραγμάτευσης είναι ρευστό και ο Τσίπρας δεν έχει κανέναν λόγο να το συγκεκριμενοποιήσει τώρα. Ανώτεροι κυβερνητικοί παράγοντες επιμένουν ότι τα χαρτιά των εκλογών και του δημοψηφίσματος δεν βρίσκονται πάνω στο τραπέζι. Χωρίς όμως να μπορούν να απαντήσουν τι θα συμβεί σε περίπτωση αδιεξόδου.
«Αντισυνταγματικό και εξευτελιστικό»
Η κυβέρνηση έχει ήδη διαμηνύσει σε όλους τους τόνους πως δεν προτίθεται να νομοθετήσει προληπτικά μέτρα. «Είναι αντισυνταγματικό» λένε οι πιο ψύχραιμοι, «είναι εξευτελιστικό» υποστηρίζουν οι πιο θερμοί επαναλαμβάνοντας ότι σ’ αυτό το θέμα η κυβέρνηση δεν πρόκειται να υποχωρήσει. «Μα δεν θα μπορούμε να βγούμε από τα σπίτια μας» σχολιάζει κυβερνητική πηγή που θεωρεί ότι «ακόμη κι αν η κυβέρνηση ψήφιζε μέτρα για το ψυγείο, η τρόικα τον Σεπτέμβριο θα ζητούσε να ληφθούν κι άλλα».
Η ίδια πηγή σχολιάζει «τώρα πια δεν τους έχουμε εμείς καμία εμπιστοσύνη», αναφερόμενη στους δανειστές. Πρακτικά λοιπόν η όποια υποχώρηση πρέπει να γίνει από την πλευρά των θεσμών, οι οποίοι όμως ήδη έχουν απορρίψει τον μηχανισμό διόρθωσης και μάλιστα προχθές σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων εξηγούσαν πως η κυβερνητική πρόταση δεν είναι ασφαλής.
Η επιλογή ενός δημοψηφίσματος είναι πολύ πιο περίπλοκη για την κυβέρνηση Τσίπρα. Από τη στιγμή της προκήρυξής του οι πολιτικές δυνάμεις και η κοινωνία θα αμφισβητούσαν την ερμηνεία του αποτελέσματός του. Η εμπειρία του Ιουλίου του 2015 και η μετατροπή του Οχι σε Ναι θα δημιουργήσουν μεγάλο πολιτικό πρόβλημα στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ σ’ ένα θεωρητικό δίλημμα «συμφωνείτε με την ψήφιση προληπτικών μέτρων ή όχι;». Επιπλέον στην περίπτωση ενός Οχι που θεωρείται πολύ πιο πιθανή ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα έλυνε το πολιτικό του πρόβλημα. Αρα, το ενδεχόμενο ενός δημοψηφίσματος πρακτικά θα είχε νόημα μόνο εάν εξασφάλιζε μια απάντηση για τη συνολική πορεία της χώρας. Για παράδειγμα εάν οι πολίτες καλούνταν να αποφασίσουν «ευρώ ή δραχμή». Σ’ αυτήν την περίπτωση όμως δεν είναι σαφές εάν ο Αλέξης Τσίπρας θα ήθελε να γίνει ο Πρωθυπουργός της δραχμής…
Το σχέδιο του ΔΝΤ σε εξέλιξη
Ολα αυτά στην παρούσα φάση είναι θεωρίες. Και το Μαξίμου προτιμά να ασχολείται περισσότερο με διάφορες θεωρίες συνωμοσίας παρά να αλλάξει στρατηγικό σχεδιασμό. Για παράδειγμα, το μπλοκάρισμα στη διαπραγμάτευση σύμφωνα με την κυβερνητική ερμηνεία δεν είναι τίποτε άλλο από την υλοποίηση του υποκλαπέντος διαλόγου Τόμσεν – Βελκουλέσκου που υπονοούσε ότι είναι επιθυμητή μια καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης ώσπου η κατάσταση να οδηγηθεί στα άκρα.
Η κυβέρνηση δεν είναι απολύτως βέβαιη για τα αίτια της νέας κρίσης με τους δανειστές. Η μία εξήγηση που δίνουν κυβερνητικά στελέχη είναι πως γενικώς ο Σόιμπλε και το ΔΝΤ έχουν μια τιμωρητική διάθεση απέναντι στην Ελλάδα. Το ΔΝΤ διότι, όπως πιστεύουν, αυτή είναι η αντίληψή του για όλες τις χώρες από τις οποίες έχει περάσει και ο γερμανός υπουργός Οικονομικών γιατί μέσα του διατηρεί ζωντανό το σενάριο ενός Grexit. H άλλη ερμηνεία είναι ότι οι δανειστές που εκπροσωπούν τη συντηρητική Ευρώπη δεν θέλουν να δουν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να πετυχαίνει και επιθυμούν τη συγκρότηση μιας οικουμενικής κυβέρνησης ή τον εξαναγκασμό της κυβέρνησης σε εκλογές για να τη διαδεχθούν άλλες πολιτικές δυνάμεις πολύ πιο συνεργάσιμες. «Είναι προβοκάτσια», σχολιάζουν στελέχη της κυβέρνησης, εκτιμώντας ότι «θέλουν να μας οδηγήσουν πισθάγκωνα σε εκλογές».
Οπως και να έχει, η κυβέρνηση θεωρεί ότι το παιχνίδι δεν έχει κριθεί ακόμη. «Γάλλοι, Πορτογάλοι, Ιταλοί είναι κοντά μας και αυτή τη φορά το ΔΝΤ το παράκανε» λένε όσοι στην κυβέρνηση βλέπουν τη φέξη του φεγγαριού.
Κάπως έτσι οι θεσμοί διαπίστωσαν χθες πρόοδο στις διαπραγματεύσεις γύρω από το ελληνικό πρόγραμμα καταθέτοντας τη βούλησή τους να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση.
