Προτού ακόμη γίνουν κυβέρνηση, στον ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζαν πως πρέπει οπωσδήποτε να προωθηθούν άμεσα αλλαγές στο πολιτικό σύστημα που θα έχουν ως στόχο τον εκσυγχρονισμό του και τη μεγαλύτερη διαφάνεια. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεσμεύτηκε πως αυτές οι αλλαγές θα προχωρήσουν, και μάλιστα σύντομα.

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή που σκοπεύουν στην κυβέρνηση να πραγματοποιήσουν είναι αυτή του εκλογικού νόμου. Ομως, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τα σχέδια για την καθιέρωση της απλής αναλογικής που είχαν καταρτίσει στην Κουμουνδούρου τα χρόνια που βρίσκονταν στην αντιπολίτευση, φαίνεται πως θα παραμείνουν στα συρτάρια. Το νέο σύστημα θα είναι μεν αναλογικότερο, σε καμία όμως περίπτωση δεν θα είναι απλή αναλογική. Επίσης, θα ανοίγει ευκολότερα τον δρόμο σε κυβερνήσεις συνεργασίας, ενώ ανάλογα με το ποιες προτάσεις τελικά θα υιοθετηθούν, ενδέχεται να αφήνει εκτός κυβέρνησης το πρώτο κόμμα. Στο υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζονται ήδη το σχέδιο της αλλαγής του εκλογικού νόμου, με όλες τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί να βρίσκονται στο τραπέζι του διαλόγου. Οπως υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές, το νέο σχέδιο θα επιφέρει σαρωτικές αλλαγές και το τοπίο που θα διαμορφωθεί δεν θα θυμίζει σε τίποτα το πλαίσιο των προηγούμενων 40 ετών.

Κυβέρνηση χωρίςτο πρώτο κόµµα;

Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η μείωση του μπόνους των 50 εδρών που δίνονταν μέχρι σήμερα στο πρώτο κόμμα. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να παραμείνει μια προίκα 20 ώς 30 εδρών, χωρίς ακόμη να έχουν κατασταλάξει στο αν θα είναι άμεση, δηλαδή θα την παίρνει κατευθείαν το πρώτο κόμμα, ή έμμεση, δηλαδή θα μοιράζεται εκ των υστέρων στα κόμματα που θα συμπράξουν για τη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας.

Αν επικρατήσει το δεύτερο σενάριο, θα είναι δυνατό να σχηματιστεί κυβέρνηση ακόμα και χωρίς τη συμμετοχή του πρώτου σε ψήφους κόμματος. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο συναντάει σθεναρή αντίσταση στο κυβερνητικό επιτελείο, διότι συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα εκτιμούν πως θα στείλει μήνυμα ηττοπάθειας στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας παράλληλα την εντύπωση πως στο Μαξίμου έχουν αρχίσει να συμβιβάζονται με την ιδέα της ήττας στις επόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές διεξαχθούν.

Ενα ακόμα σενάριο που έχει πέσει στο τραπέζι είναι αυτό της «καθαρής πριμοδότησης». Αυτό σημαίνει πως οι επιπλέον έδρες θα δίνονται στο πρώτο κόμμα ή σε συνασπισμό κομμάτων, μόνο σε περίπτωση που ξεπερνάει το όριο του 40% και η διαφορά του από το δεύτερο θα είναι μεγαλύτερη της μιας μονάδας. Αυτό θα δείχνει πως η λαϊκή ετυμηγορία είναι σαφής και πως το μπόνους πρέπει να πάει εκεί.

Αυτό το στοιχείο είναι και το μόνο που θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο μέχρι στιγμής. Το μπόνους πλέον θα μπορεί να το λάβει και συνασπισμός κομμάτων, κάτι που δεν ισχύει σήμερα. Αδιευκρίνιστο όμως παραμένει το εάν ο συνασπισμός κομμάτων θα πρέπει να συμμετέχει στην ίδια εκλογική λίστα ή αν θα αρκεί μια ανακοίνωση δεδηλωμένης πρόθεσης συνεργασίας μεταξύ κομμάτων προεκλογικά. Από το υπουργείο Εσωτερικών φαίνεται να προκρίνεται η πρώτη περίπτωση, δηλαδή της κοινής λίστας, καθώς εκτιμούν ότι είναι πιο δημοκρατικό.

Σπάνε οι μεγάλες περιφέρειες

Η μεγαλύτερη τομή που θα περιλαμβάνει ο νέος νόμος θα είναι το σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Β’ Αθήνας, η Α’ Αθήνας, η Αττική και η Α’ Θεσσαλονίκης θα αποτελέσουν παρελθόν με τη μορφή που τις γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Στόχος είναι στις μικρότερες περιφέρειες που θα δημιουργηθούν να αντιστοιχούν το πολύ οκτώ ώς εννιά έδρες, έτσι ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα αδιαφανών διαδικασιών που ισχύουν σήμερα. Αυτό σημαίνει πως, για παράδειγμα, από τη Β’ Αθήνας θα σχηματιστούν έως και πέντε νέες εκλογικές περιφέρειες. Υπενθυμίζουν πως κατά το παρελθόν είχαν γίνει τρεις προσπάθειες από προηγούμενες κυβερνήσεις ώστε να σπάσουν οι μεγάλες περιφέρειες, όμως κάθε φορά, για λόγους που κανείς δεν μάθαινε, το θέμα παραπεμπόταν στις ελληνικές καλένδες.