Η μεγαλύτερη ανησυχία της κυβέρνησης, όπως εξομολογούνταν στελέχη της τις προηγούμενες μέρες, ήταν η στάση που θα κρατήσει το ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις για την πρώτη αξιολόγηση. Δεν είχαν άδικο.

Πηγές του ΔΝΤ άφηναν να διαρρέει εδώ και μέρες ότι χρειάζονται επιπλέον μέτρα 1,8 δισ. ευρώ για το 2016 –πέραν του Ασφαλιστικού. Κι ακόμη έλεγαν ότι συνολικά στη διετία 2017-18 θα χρειαστούν περίπου άλλα 3,5 δισ. ευρώ –πέραν του Ασφαλιστικού.

Από την περασμένη εβδομάδα, το Ταμείο έγινε ξανά ο ισχυρός παίκτης, αφού οι Ευρωπαίοι κατέστησαν σαφές ότι η συμμετοχή του είναι αδιαπραγμάτευτη, κάτι που υποχρεώθηκε να αποδεχθεί ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ετσι, είναι πλέον σαφές ότι οι φόβοι της κυβέρνησης μπορεί να επιβεβαιωθούν.

Με τόσο υψηλές απαιτήσεις για μέτρα, η διαπραγμάτευση γίνεται δύσκολη και απομακρύνεται ο στόχος να τελειώσει ώς το τέλος Φεβρουαρίου για να αρχίσει να ξετυλίγεται το καλό σενάριο: ρύθμιση χρέους, χορήγηση φθηνών δανείων στις τράπεζες από τον Μάριο Ντράγκι, ανάκαμψη το β’ εξάμηνο και επιστροφή στις αγορές προς το τέλος του χρόνου.

Δεν είναι, βέβαια, μόνο το Ταμείο που εγείρει απαιτήσεις. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες ανέφεραν την Παρασκευή ότι σε μια πρώτη εκτίμηση η πρόταση της κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό καλύπτει τα 2/3 του απαιτούμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος (1% του ΑΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι απομένουν μέτρα 600 εκατ. ευρώ, επιπλέον αυτών που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση.

Η λύση και τα αγκάθια. Η αλήθεια είναι ότι ένα μέρος του δημοσιονομικού κενού (περίπου 800 εκατ. ευρώ) μπορεί να καλυφθεί με τη νομοθέτηση των μέτρων που εκκρεμούν, αν και προβλέπονται στον προϋπολογισμό: φορολόγηση ενοικίων, φορολογία αγροτών, αναμόρφωση φορολογίας φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων και περικοπή αμυντικών δαπανών.

Αυτό από μόνο του δεν θα είναι εύκολο, αν αναλογισθεί κανείς τις αντιδράσεις π.χ. των αγροτών, αλλά τα πράγματα θα κινδυνεύσουν πραγματικά να εκτροχιασθούν αν το ΔΝΤ επιμείνει στις πιέσεις του για επιπλέον μέτρα. Στο οικονομικό επιτελείο υποστηρίζουν ότι η απαίτηση αυτή δεν εδράζεται σε στοιχεία. Η ανακοίνωση των στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού την Παρασκευή, που έδειξε υπέρβαση εσόδων 1,9 δισ. ευρώ, θα είναι όπλο στα χέρια του, στην αναμενόμενη αυτή αντιπαράθεση.

Οσο για το Ασφαλιστικό, οι πληροφορίες που έφταναν στο οικονομικό επιτελείο ανέφεραν ότι οι δανειστές είχαν επιφυλάξεις μεταξύ άλλων με το προβλεπόμενο ποσοστό αναπλήρωσης στις συντάξεις και τη σύνδεση της εθνικής σύνταξης με το ΑΕΠ. Αντίθετα, κάποιες πληροφορίες μιλούσαν για υποχώρηση στο θέμα της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι προσωρινή, μόνο για το 2016, και στη συνέχεια θα εξαλειφθεί σταδιακά ώς το 2018, ώστε να επανέλθει στα επίπεδα του 2015.

Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης θα είναι κι άλλα δύσκολα θέματα: οι αποφάσεις για το θεσμικό πλαίσιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων, τα κόκκινα δάνεια για την πρώτη κατοικία, καταναλωτικά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το νομοσχέδιο για την ανεξάρτητη ΓΓΔΕ και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2017-18 με τα επιπλέον μέτρα, που πρέπει από τώρα να προσδιοριστούν.

Το καλό είναι ότι –παρά τις δυσκολίες –η κυβέρνηση φαίνεται πως έχει πάρει απόφαση να κλείσει οπωσδήποτε αυτή τη διαπραγμάτευση το συντομότερο δυνατό. Θεωρεί ότι η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης είναι προϋπόθεση για να ξεκινήσει η αντίστροφη πορεία για την οικονομία. Στο οικονομικό επιτελείο όχι μόνο δεν κρύβουν, αλλά διαφημίζουν το πόσο πολλά και δύσκολα μέτρα πήραν (το έκανε και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κατά την περιοδεία του στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες την περασμένη εβδομάδα και εν μέρει βρήκε θετική ανταπόκριση).

Δεν βιάζονται. Ωστόσο, οι «σκληροί» της διαπραγμάτευσης έχουν τη δική τους ατζέντα. Η Κριστίν Λαγκάρντ είπε την Παρασκευή σε συνέντευξή της στη «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» ότι η συνολική διαπραγμάτευση (μαζί με το χρέος) θα διαρκέσει ίσως μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Μία μέρα πριν ο γερμανός υπουργός Οικονομικών είχε προϊδεάσει για μακρά διαπραγμάτευση, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν πιεστικές χρηματοδοτικές ανάγκες.