Η φετινή επέτειος των 70 χρόνων από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου φέρνει στην πολιτική επιφάνεια και τις ελληνικές αξιώσεις πολεμικών επανορθώσεων για τα ναζιστικά εγκλήματα στη ναζιστική Κατοχή. Αμεση και συγκεκριμένη αναφορά έκανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιόαχιμ Γκάουκ, πιο γενικόλογη ήταν η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ.

«Δεν θα διατυπώσω ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας καμία διαφορετική νομική θέση από εκείνη της γερμανικής κυβέρνησης» είπε ο Γκάουκ σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» του Μονάχου. «Παρακολουθώ όμως με ενδιαφέρον τη συζήτηση στη Γερμανία για διάφορες προτάσεις ώστε να ανταποκριθεί η χώρα στην αξίωση των Ελλήνων για ένα είδος πολεμικών επανορθώσεων» πρόσθεσε.

Ο ΤΡΟΠΟΣ. Ζητούμενο είναι «να προσδιοριστεί ένας τρόπος με τον οποίο θα μείνουν ικανοποιημένες και η Ελλάδα και η Γερμανία» είπε ο Γ. Γκάουκ κάνοντας και ένα είδος αυτοκριτικής για το γεγονός ότι παρέμειναν άγνωστες στη Γερμανία οι ναζιστικές θηριωδίες στην Ελλάδα. «Δεν είμαστε μόνο αυτοί που ζούμε σήμερα αλλά και οι απόγονοι εκείνων που στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άφησαν τα ίχνη της ερήμωσης στην Ευρώπη, μεταξύ των άλλων και στην Ελλάδα, για την οποία για μεγάλο διάστημα γνωρίζαμε πολύ λίγα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θεωρεί «σωστό μια χώρα με ιστορική συνείδηση να διερευνά ποιες δυνατότητας επανορθώσεων θα μπορούσε να υπάρξουν». Απευθυνόμενος στην ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε την επιθυμία «να εμφανίζεται στο θέμα αυτό με πιο δεσμευτικό τρόπο από ό,τι μέχρι τώρα».
Ο Γκάουκ δήλωσε «πολύ ικανοποιημένος» για τις δύο πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί προς την κατεύθυνση αυτή: το Γερμανοελληνικό Ταμείο του Μέλλοντος (το χρηματοδοτεί το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών για δράσεις και έρευνες που έχουν στόχο την επεξεργασία της ιστορικής μνήμης) και το Γερμανοελληνικό Πρόγραμμα Νεολαίας που θεσπίστηκε με την υπογραφή διμερούς συμφωνίας κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια το περασμένο φθινόπωρο στο Βερολίνο.

Το πρόγραμμα ανταλλαγής νεολαίας είναι το τρίτο κατά σειρά (μετά το γαλλογερμανικό που λειτουργεί από τη δεκαετία του ’60 και το γερμανοπολωνικό από το 1995) που συνάπτει η Γερμανία.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ. Λιγότερο δεσμευτική ήταν η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ. «Δεν υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή τέλους στην Ιστορία και αυτό φαίνεται στη συζήτηση τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες» είπε η Μέρκελ στο εβδομαδιαίο βιντεοσκοπημένο μήνυμα, που ήταν αφιερωμένο στα 70 χρόνια από τη λήξη του πολέμου. Οι Γερμανοί έχουν «ιδιαίτερη ευθύνη να δείχνουν προσήλωση, ευαισθησία και ενδιαφέρον να μαθαίνουν όσα έπραξαν στην εποχή του εθνικοσοσιαλισμού και ποια τραύματα σε βάθος χρόνου και αγωνίες υπάρχουν σε άλλες χώρες» προσέθεσε η καγκελάριος.

Δεν είναι λίγοι

Ο Γκάουκ είναι η φωνή της συνείδησης της Γερμανίας, η Μέρκελ είναι η υπεύθυνη πολιτικής διαχείρισης. Για πρώτη φορά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προφέρει τη λέξη «επανορθώσεις», για πρώτη φορά η καγκελάριος αναφέρεται στη «συζήτηση στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες». Αυτό δεν σημαίνει αλλαγή του γερμανικού δόγματος ότι το ζήτημα των επανορθώσεων είναι «νομικά και πολιτικά λήξαν» με τη «Συμφωνία 2+4» για την επανένωση της Γερμανίας. Ανοίγει όμως ένα παράθυρο συζήτησης πέραν των μέχρι σήμερα διμερών γερμανικών πρωτοβουλιών.

Η επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στη Γερμανία είναι μια καλή ευκαιρία. Αρκεί να μην ακυρώσουν τις προοπτικές επιτυχίας μαξιμαλιστικές απαιτήσεις επειδή χρειαζόμαστε επειγόντως λεφτά. Οποιοσδήποτε συσχετισμός των αποζημιώσεων με τη σημερινή κρίση είναι προσβολή των θυμάτων και θα απομακρύνει τους Γερμανούς που συμμερίζονται τα ελληνικά αιτήματα. Και δεν είναι λίγοι αυτοί.