Σε ρωσική άνοιξη προσβλέπει η κυβέρνηση, σε μια περίοδο που στις σχέσεις της Μόσχας με τις Βρυξέλλες επικρατεί σιβηρικό ψύχος. Παρά τη στοχοποίησή της από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι πέφτει στην αγκαλιά του Πούτιν, η Αθήνα συνεχίζει το φλερτ με τη Μόσχα και ο Πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ενόψει της επίσημης επίσκεψής του στη ρωσική πρωτεύουσα την πάγια θέση της κυβέρνησης κατά της επιβολής νέων κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Ρωσία.

Το μήνυμα είναι σαφές και συμπυκνώνεται στο μότο ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Αν μπορεί μάλιστα να εκμεταλλευθεί την ιδιότυπη οικονομική και ενεργειακή καραντίνα στην οποία έχουν βάλει οι Ευρωπαίοι τη Ρωσία και να πάρει τις ευλογίες του Πούτιν για να πλασαριστεί ως γεωπολιτικός παίκτης, ακόμα καλύτερα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εξάλλου, ένας από τους βασικούς στόχους της επίσκεψης του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα είναι να εξασφαλίσει κάποια επίσημη δέσμευση από τη ρωσική πλευρά ότι η Ελλάδα θα μετάσχει στο εγχείρημα του αγωγού Turkish Stream, για τον οποίο ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ήδη συμφωνήσει με τον Ταγίπ Ερντογάν. Προς τούτο συνηγορούν και οι κινήσεις του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος τη Δευτέρα θα επισκεφθεί την Ουγγαρία, σε μια προσπάθεια να διερευνηθούν οι προθέσεις και των άλλων χωρών που έχουν δηλώσει ενδιαφέρον για το εγχείρημα. Υπενθυμίζεται ότι ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν είχε ταχθεί ενώπιον του ρώσου προέδρου υπέρ του αγωγού, εφόσον διασφαλιστεί ότι το ρωσικό φυσικό αέριο θα περάσει από την Τουρκία, την Ελλάδα, την ΠΓΔΜ και τη Σερβία προς την Ουγγαρία.

Τούτων δοθέντων, δεν προκαλεί εντύπωση το νέο άνοιγμα του Αλέξη Τσίπρα ενόψει της άφιξής του στη Μόσχα στις 8 Απριλίου. Κατά την περιγραφή του Πρωθυπουργού (σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ρωσικό πρακτoρείο ειδήσεων TASS), τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις με τη Ρωσία βρίσκονταν σε «παγωμένη κατάσταση». Οπως σημείωσε, «δεν γνωρίζω αν έμοιαζαν με τον χειμώνα στη Σιβηρία, ωστόσο ήταν χειμώνας και τώρα ζούμε την άνοιξη και πρέπει αυτή την άνοιξη να την υποστηρίξουμε, ώστε να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη των σχέσεών μας». Η νέα κυβέρνηση δεν έκρυψε ποτέ τη συμπάθειά της προς τη Μόσχα, την επέκταση των κυρώσεων έναντι της οποίας πολέμησε ήδη από την πρώτη μέρα της ορκωμοσίας της και μάλιστα δημοσίως. Εξάλλου, ο Πρωθυπουργός φροντίζει να το υπενθυμίσει στη ρωσική κοινή γνώμη υποστηρίζοντας ότι στην πρώτη του συμμετοχή σε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απευθύνθηκε στους ομολόγους του και τους ρώτησε αν φαντάζονται τη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη με τη Ρωσία απέναντι. «Δεν πήρα απάντηση από πολλούς» σημειώνει.

Ενδεικτικό της σημασίας που δίνει η κυβέρνηση στην επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στη Μόσχα στις 8 Απριλίου, την πρώτη έλληνα πρωθυπουργού στη ρωσική πρωτεύουσα ύστερα από πέντε χρόνια (τελευταία φορά βρέθηκε εκεί ο Γιώργος Παπανδρέου, τον Φεβρουάριο του 2010), είναι το γεγονός ότι, παρότι αρχικά δεν ήταν προγραμματισμένο, τον Πρωθυπουργό θα συνοδεύσει και ο υπουργός Εξωτερικών. Ο Ν. Κοτζιάς ήταν ο πρώτος υπουργός της κυβέρνησης που επισκέφθηκε τη Μόσχα και έλαβε αυτοπροσώπως τα εύσημα του Σεργκέι Λαβρόφ για την ελληνική στάση εναντίον της επέκτασης των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας στην πρώτη κιόλας συμμετοχή του έλληνα υπουργού Εξωτερικών στο Συμβούλιο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών.

«ΟΧΙ» ΣΤΙΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ. Η κυβέρνηση δεν έκρυψε ποτέ ότι άμεση προτεραιότητά της είναι η αποκατάσταση του θερμού διαύλου με τη Ρωσία. Το αντίθετο. Η ένταση με την οποία φρόντισε η Αθήνα να κάνει γνωστή την αντίρρησή της σε νέες κυρώσεις έναντι της Ρωσίας με αφορμή το Ουκρανικό προκάλεσε και προκαλεί σπέκουλες ότι η κυβέρνηση θα ζητήσει χρηματοδότηση από τη Μόσχα αν οι συνομιλίες με τους ευρωπαίους εταίρους της καταρρεύσουν. Αν και επισήμως η Αθήνα διαψεύδει τις όποιες εικασίες, ανεπισήμως χρησιμοποιεί τη Ρωσία ως διαπραγματευτικό χαρτί έναντι των Ευρωπαίων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αλ. Τσίπρας δήλωσε ξανά ότι οι κυρώσεις «δεν οδηγούν πουθενά». Για την ώρα, αυτές έχουν επεκταθεί χρονικά μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και για την κυβέρνηση δεν θα προκύψει θέμα συμμόρφωσης με τις διακηρύξεις της, παρά μόνο αν οι Ευρωπαίοι αποφασίσουν ενδιαμέσως να επιβάλουν νέες κυρώσεις.

Ωστόσο, η ελληνική στάση έχει θορυβήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες –ανάμεσά τους οι παραδοσιακά αντιρωσικές και καθόλου φιλικές προς το ελληνικό ζήτημα Φινλανδία, Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία –και φυσικά τον ατλαντικό παράγοντα. Σύντομα η Αθήνα θα πρέπει να βρει τρόπο να κατευνάσει τις ανησυχίες και τη δυσφορία της Ουάσιγκτον τόσο για τη στάση της έναντι των κυρώσεων όσο και για το ενεργειακό φλερτ με τη Μόσχα, με αφορμή τον Turkish Stream. Αυτές εκφράστηκαν με ξεκάθαρο τρόπο κατά την επίσκεψη της αμερικανίδας βοηθού υπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στην Αθήνα, ενώ αναμένεται να τις επαναλάβει και ο Τζον Κέρι στη συνάντηση που θα έχει στην Ουάσιγκτον με τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών στις 22 Απριλίου.

Από την πλευρά της η Μόσχα που βρίσκεται σε απομόνωση και αναζητεί φίλους, μάλλον διασκεδάζει με το σπάσιμο του κοινού ευρωπαϊκού και συχνά αντιρωσικού μετώπου. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι η ρωσική πλευρά εμφανίστηκε επισπεύδουσα για την επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στη Μόσχα, νωρίτερα από την αρχική πρόσκληση για συμμετοχή στους εορτασμούς των 70χρονων από τη νίκη των Συμμάχων κατά των Ναζί τον Μάιο. Αναμένεται μάλιστα, σε ανταπόδοση της επίθεσης φιλίας, η Μόσχα να αποφασίσει να άρει το εμπάργκο στα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, υπόθεση που ενισχύεται και από την έλευση ρώσων επιθεωρητών στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης εντός του μήνα.

Ο ΑΓΩΓΟΣ. Οσο για τον αγωγό Turkish Stream, ο οποίος υποτίθεται ότι θα αντικαταστήσει τον South Stream, πολλά θα εξαρτηθούν όχι τόσο από τη βούληση των χωρών να συμμετάσχουν και από την οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος, αλλά και από τη στάση της Κομισιόν. Δεδομένου ότι διακηρυγμένη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι η σταδιακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και η στήριξη του Νότιου Ενεργειακού Διαδρόμου που θα τροφοδοτεί την ευρωπαϊκή αγορά με αέριο από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή, θεωρείται μάλλον απίθανο η Κομισιόν να το στηρίξει.

Μένει να φανεί αν το εγχείρημα θα προχωρήσει ή αν πρόκειται για ακόμη μία μπλόφα του Βλαντίμιρ Πούτιν για να αναγκάσει τους Ευρωπαίους να επανενεργοποιήσουν τον ενταφιασθέντα South Stream. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι δύσκολα η δοκιμαζόμενη οικονομικά Μόσχα θα βρει τα χρήματα για ένα νέο γιγαντιαίο πρότζεκτ, την ώρα που και ο Ερντογάν, παρότι αρέσκεται να εμφανίζεται στα μάτια της τουρκικής κοινής γνώμης ως φίλος του Πούτιν, δύσκολα θα έθετε σε κίνδυνο τα συμφέροντα από τη συμμετοχή της Τουρκίας στον Νότιο Ενεργειακό Διάδρομο μέσω του αγωγού φυσικού αερίου TANAP που θα μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο (μέσω Ελλάδας) στην ευρωπαϊκή αγορά. Τούτων δοθέντων, ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον αποκτά ο χρόνος που ο Μπαράκ Ομπάμα θα επιλέξει να απευθύνει πρόσκληση στον Αλέξη Τσίπρα να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο.

Τελευταία Νέα