Η υγρασία μούσκευε τα προεδρικά κοστούμια και ταγέρ στο μεσαιωνικό κάστρο Bouchout, στα βόρεια περίχωρα των Βρυξελλών. Αλλά εκείνο το σαββατιάτικο μεσημέρι της 22ας Οκτωβρίου 2011 δεν ήταν ο μοναδικός λόγος που βάρυνε την ατμόσφαιρα στη σύναξη των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Περισσότερο εκνευρισμένη απ’ όλους έδειχνε η Ανγκελα Μέρκελ, κυρίως επειδή στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που ακολουθούσε θα έπρεπε να εγκριθεί ένα νέο δανειακό πρόγραμμα για την Ελλάδα, αλλά αυτή τη φορά κι ένα πρωτοφανές κούρεμα του ελληνικού χρέους που βρισκόταν σε χέρια ιδιωτών.
Ηταν μια κομβική στιγμή που συνοδεύθηκε από ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στην Αθήνα, καθώς το νέο πρόγραμμα έφερε την πρόταση για το δημοψήφισμα και τη μετάβαση από την κυβέρνηση Παπανδρέου στην «ειδικού σκοπού» κυβέρνηση Παπαδήμου. Σε εκείνη τη Σύνοδο των ηγετών του ΕΛΚ καταγράφονται και οι τελευταίες βολές Μέρκελ κατά του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος είχε αφήσει να διαφανεί στο μεσαιωνικό κάστρο μια μνημονιακή στροφή.

Τρία χρόνια μετά, η καγκελάριος έρχεται ξανά αντιμέτωπη με το ελληνικό χρέος, αλλά πλέον οι συνθήκες είναι διαφορετικές και το κλίμα στον άξονα Αθήνας – Βερολίνου ιδιαίτερα θερμό. Το αποδεικνύει, άλλωστε, και η πρόσκληση για το –σχεδόν καθιερωμένο –φθινοπωρινό ραντεβού στην καγκελαρία, στο οποίο επενδύει ο Πρωθυπουργός, αναμένοντας την αξιολόγηση από την τρόικα αλλά και τον προσδιορισμό μιας ημερομηνίας για την έναρξη των διαπραγματεύσεων γύρω από τη βιωσιμότητα του χρέους.

Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ. Εως το φθινόπωρο του 2011 δεν είχε υπάρξει κατ’ ιδίαν συνομιλία Μέρκελ – Σαμαρά. Εκτοτε οι συναντήσεις τους αποτελούν ρουτίνα είτε στο Βερολίνο και στην Αθήνα είτε στο περιθώριο των ευρωπαϊκών συνόδων. Είναι κι αυτό μια απόδειξη ότι η καγκελάριος ποντάρει στον Σαμαρά –και πίσω της είναι εμφανές ότι στοιχίζεται όλη η ηγετική ευρωπαϊκή ομάδα. Κινήσεις που θα δρομολογούν λύσεις για τα ελληνικά ζητήματα αναζητεί σχεδόν αποκλειστικά από τη Μέρκελ και ο Πρωθυπουργός –αναγνωρίζοντας, ουσιαστικά, ότι όλες οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις θα ληφθούν στο Βερολίνο.
Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν τρέφουν ψευδαισθήσεις ότι η πολιτική στήριξη της Ανγκελα Μέρκελ μπορεί να ανατρέψει το εσωτερικό πολιτικό κλίμα. Απεναντίας προεξοφλούν ότι η συνάντηση της προσεχούς Τρίτης θα αποτελέσει αφορμή για κλιμάκωση των επιθέσεων της αντιπολίτευσης, πυροδοτώντας νέες πολιτικές κόντρες.

Ωστόσο, στο πρωθυπουργικό επιτελείο είναι πεπεισμένοι ότι τα θέματα που θα ανοίξουν στη συνάντηση με την καγκελάριο μπορούν να διαμορφώσουν μια νέα ατζέντα στο εσωτερικό και, παράλληλα, να ενισχύσουν τη διεθνή εικόνα της χώρας. Σε έναν σχεδιασμό που προβλέπει νέα έξοδο στις αγορές εντός του Οκτωβρίου, προκειμένου να αποφευχθούν τριβές με την τρόικα για το δημοσιονομικό κενό του 2015, η στήριξη αυτή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο.

Συνεργάτες του Πρωθυπουργού δεν αρνούνται ότι η επίσκεψη στο Βερολίνο, στις 23 Σεπτεμβρίου, ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης, έστω κι αν οριστικοποιήθηκε μόλις χθες, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις. Συνεπώς, η χρονική στιγμή δεν προέκυψε τυχαία, υπάρχουν σχέδιο και προσδοκίες για χειροπιαστά αποτελέσματα.

Δύο ημέρες αργότερα, αναμένεται η επιστροφή των ελεγκτών της τρόικας στην Αθήνα και η συμβολή της καγκελαρίας στην προσπάθεια για φοροελαφρύνσεις και αύξηση των δόσεων για τα ληξιπρόθεσμα χρέη θα μπορούσε να αποδειχθεί καθοριστική. Επιπλέον, το Βερολίνο έχει τον τρόπο του για να μην εξελιχθεί και η νέα αξιολόγηση –που η Αθήνα ευελπιστεί να είναι η τελευταία –σε μια πολύμηνη διελκυστίνδα.

ΠΗΓΑΝ ΚΑΛΑ. Οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις του 2012 άλλωστε (τέλος Αυγούστου ο Σαμαράς στο Βερολίνο, μέσα Οκτωβρίου η Μέρκελ στην Αθήνα) συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την αποδέσμευση της υπερδόσης των 52 δισ. ευρώ έναν μήνα αργότερα και την πρόβλεψη για αναδιανομή των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Η επόμενη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην καγκελαρία, τον Οκτώβριο του 2013, φαίνεται ότι διασφάλισε την αποφυγή πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων με περικοπές σε μισθούς και συντάξεις και επικύρωσε το πρώτο βήμα φοροελαφρύνσεων (με τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση), ενώ η δεύτερη επίσημη επίσκεψη της Μέρκελ στην Αθήνα, τον περασμένο Απρίλιο, συνδέεται από πολλούς με την ολοκλήρωση της παρατεταμένης διαπραγμάτευσης με την τρόικα που σε εκείνο τον κύκλο ξεπέρασε τους επτά μήνες.

Η συνάντηση της προσεχούς Τρίτης –όπως και οι προηγούμενες φθινοπωρινές συναντήσεις των δύο ηγετών –μπορεί βάσιμα να συνδεθεί με τη στόχευση του Αντώνη Σαμαρά όχι μόνο να κρατά συνεχώς ανοικτούς τους διαύλους με το Βερολίνο, αλλά και να προσαρμόζει εγκαίρως τον βηματισμό της κυβέρνησης με εκείνον που σχεδιάζει το Βερολίνο για τα ελληνικά και γενικότερα τα ευρωπαϊκά ζητήματα.

Το χρέος

Ο Πρωθυπουργός μεταβαίνει στη γερμανική πρωτεύουσα για να προβάλει τη θετική εικόνα που παρουσιάζουν οι οικονομικοί δείκτες ενώ αναμένει να αποσαφηνιστούν πλήρως οι προθέσεις της Ανγκελα Μέρκελ για το ζήτημα του χρέους και, κυρίως, το χρονοδιάγραμμα του Βερολίνου. Η Αθήνα επιζητεί και αναμένεται να λάβει διαβεβαιώσεις ότι η διαπραγμάτευση για το χρέος θα ξεκινήσει εντός του 2014, σε εφαρμογή και της σχετικής απόφασης του Eurogroup.