Αναζήτηση
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ του «δημόσιου και κοινωνικού ελέγχου» των τραπεζών είναι γνωστή. Την προβλέπει η πολιτική απόφαση του ιδρυτικού του συνεδρίου, την υπενθύμισε ανακοίνωση του τμήματος οικονομικής πολιτικής του πριν από λίγες μέρες, με αφορμή πληροφορίες για ένα νέο νομοσχέδιο για την ιδιωτικοποίηση της Eurobank.
Είχε προηγηθεί, μάλιστα, σε μια πιο επαναστατική εκδοχή, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Παναγιώτης Λαφαζάνης λέγοντας ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση, «οι τράπεζες θα εθνικοποιηθούν μονομερώς».
Η ιδέα θα μπορούσε να συζητηθεί αν υπήρχαν ισχυρά επιχειρήματα ότι η κρατικοποίηση των τραπεζών θα οδηγούσε σε θετικό αποτέλεσμα για το δημόσιο συμφέρον. Αλλωστε και στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων στην ίδια τη Βρετανία, έχουν γίνει κρατικοποιήσεις τραπεζών όταν το επέβαλαν οι συνθήκες, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Τα επιχειρήματα όμως του ΣΥΡΙΖΑ, ως προς τους λόγους που επιβάλλουν τον δημόσιο έλεγχο των τραπεζών, αφήνουν πολλά κενά και αναπάντητα ερωτήματα, όπως επισημαίνουν οικονομολόγοι από τον ακαδημαϊκό και τον τραπεζικό χώρο.
ΜΥΘΟΣ ΠΡΩΤΟΣ
«Θα τονωθεί η ρευστότητα»
Κυρίως πάσχει η κεντρική ιδέα ότι με τον δημόσιο έλεγχο των τραπεζών θα ανοίξουν οι κάνουλες της χρηματοδότησης για να τονωθεί η ανάπτυξη.
Οι κάνουλες των τραπεζών μένουν σήμερα κλειστές, όχι επειδή δεν θέλουν οι διοικήσεις να δοθούν κεφάλαια για την ανάπτυξη, αλλά επειδή δεν υπάρχουν αρκετά κεφάλαια. Οι καταθέσεις που έφυγαν μαζικά στην περίοδο 2010-2012 δεν επέστρεψαν τελικά ποτέ, ενώ μια μικρή διαρροή εξακολουθεί να υφίσταται. Την ίδια ώρα, τα «κόκκινα δάνεια» και οι προβλέψεις που πρέπει να παίρνουν οι τράπεζες γι’ αυτά έχουν κλειδώσει τα περίπου 25 δισ. ευρώ της ανακεφαλαιοποίησης. Γι’ αυτό άλλωστε και οι ελληνικές τράπεζες είναι εξαρτημένες από τη ρευστότητα που παίρνουν από το Ευρωσύστημα, περίπου 60-70 δισ. ευρώ αυτήν τη στιγμή.
Δεν υπάρχει κανένας προφανής λόγος για τον οποίο να πιστεύει κανείς ότι με την κρατικοποίηση των τραπεζών όλα αυτά θα αλλάξουν και θα βρεθούν αίφνης νέα κεφάλαια. Το αντίθετο, μάλιστα. Αν οι καταθέτες των τραπεζών φοβηθούν ότι με την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ θα κουρευτούν οι καταθέσεις (όχι αδικαιολόγητα, αφού γίνεται αυτόματος συνειρμός με βάση τις υποσχέσεις του για κούρεμα των δανείων) υπάρχει κίνδυνος για νέα εκροή καταθέσεων. Επιπλέον, το Ευρωσύστημα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα ενθουσιαστεί και θα ενισχύσει τη ρευστότητα, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αν απειλείται η τήρηση των όρων του Μνημονίου.
ΜΥΘΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
«Οι… ενάρετες κρατικές τράπεζες»
Υπάρχει, βεβαίως και το άλλο επιχείρημα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης: Η ανάγκη να σπάσει το αμαρτωλό κατ’ αυτήν τρίγωνο εξουσίας ΠαΣοΚ-ΝΔ, «ντόπιας τραπεζικής ολιγαρχίας» και «διαπλεκόμενων επιχειρηματικών κύκλων». Ωστόσο, επισημαίνουν οι ίδιοι ακαδημαϊκοί και τραπεζικοί κύκλοι, η περίπτωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου έδειξε με τον πλέον αδιάψευστο τρόπο ότι τα σκάνδαλα και τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις μπορούν μια χαρά να ανθίσουν και στον κήπο των κρατικών τραπεζών. Τώρα, αν οι κρατικοί τραπεζίτες του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πιο αδιάφθοροι από τους προηγούμενους, μένει να αποδειχθεί, αλλά δεν ισχύει εξ ορισμού.
