Παρά τους στενότατους προσωπικούς και πολιτικούς δεσμούς που τους συνέδεαν, με την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ οι σχέσεις Παπανδρέου – Αυγερινού μπαίνουν σε σκληρή δοκιμασία και διαταράσσονται. Ο Παρασκευάς Αυγερινός έχοντας ορκιστεί υπουργός Υγείας και Πρόνοιας θυμάται: «Δεν είχαν περάσει δύο μήνες στην κυβέρνηση, στις 3 Γενάρη 1982 και προέκυψε το πρώτο κρίσιμο θέμα παραμονής μου, όταν πληροφορήθηκα ότι με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών Μένιου Κουτσόγιωργα καταργούνται οι θέσεις των διευθυντών στο Δημόσιο. (…) Στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων δήλωσα ότι αυτό δεν μπορεί να αφορά τα νοσοκομεία και θα ζητήσω αμέσως να μην ισχύσει αυτή η απόφαση για τον χώρο της υγείας. Οταν ανακοινώθηκε η δήλωσή μου ο Μένιος, χωρίς να επικοινωνήσει μαζί μου, με κατήγγειλε στον πρωθυπουργό ως διασπαστή της κυβερνητικής συνοχής. Το απόγευμα με αναζητούσε ο πρωθυπουργός, βρισκόμουν στην Καλαμάτα, να μου ανακοινώσει την απόλυσή μου. Το ίδιο απόγευμα όμως είχε προκύψει ένα άλλο θέμα με τον Ασημάκη Φωτήλα, τον οποίο και απέλυσε ερχόμενο από τις Βρυξέλλες πριν ακόμη προσγειωθεί το αεροπλάνο του. (…) Οπως έμαθα, αυτό που είπε το βράδυ εκείνο ήταν «πάει πολύ να διώξω και τους δύο»».

Η κορύφωση όμως της έντασης που κλόνισε τις σχέσεις των δύο ανδρών ήρθε με αφορμή το νομοσχέδιο για το ΕΣΥ, για το οποίο ο Αυγερινός συνάντησε απίστευτες αντιστάσεις τόσο μέσα από την κυβέρνηση όσο και από παράγοντες της υγείας και του ιατρικού κόσμου… «Στο Υπουργικό Συμβούλιο που συνήλθε στις 15 Απριλίου ο πρωθυπουργός στην εισήγησή του ξεκίνησε με επίθεση εναντίον μου, «δουλειά μας δεν είναι να ασχολούμαστε μόνο με τα νομοσχέδια». Απέφυγε να γίνει ξεκάθαρος. (…) Το είχα καταλάβει δύο μέρες πριν όταν στο Καστρί, την ώρα που έφευγα, στις σκάλες μου είπε «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για το ΕΣΥ τώρα, άσ’ το ας καθυστερήσει λίγο». Του ψέλλισα ότι το περιμένει ο κόσμος, το υποσχεθήκαμε, θα είμαστε αναξιόπιστοι, αν δεν γίνει τώρα πότε θα γίνει; Γύρισε οργισμένος και μου είπε «εγώ θα ορίσω τι θα γίνει»».

Εκείνη η ώρα έκρινε τις μελλοντικές σχέσεις του με τον Ανδρέα. «Τελείωσε η αμοιβαία εκτίμηση κι εμπιστοσύνη, η συνέχεια της συνεργασίας μας θα έχει τυπικό χαρακτήρα»… Τελικώς, αφού το νομοσχέδιο πέρασε από σαράντα κύματα, ψηφίστηκε από την τρικομματική τότε Βουλή (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ) με τη στήριξη και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το ΕΣΥ έγινε νόμος του κράτους τον Σεπτέμβριο του 1983.

Η ψήφιση του νόμου σήμανε και το τέλος της θητείας του Παρασκευά Αυγερινού και στο υπουργείο Υγείας. «Στις 16 Γενάρη του ’84, το μεσημέρι στις 2, ο Μιχάλης Ζιάγκας μου έφερε το γράμμα της απόλυσης, αντικατάσταση την ονόμαζε. Ανακουφίστηκα, τόσους μήνες την περίμενα. Εβγαλα τη θηλιά από τον λαιμό μου, ήταν η πιο καλή μέρα της πολιτικής μου ζωής».

Το κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ γίνεται αποκαλυπτικό όταν αναφέρεται για πρώτη φορά ανοιχτά στην ασθένεια που ταλαιπωρούσε τον Ανδρέα Παπανδρέουκαι κάνει λόγο για «μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο» το 1979. Γράφει δε, πως όταν ο Παπανδρέου αρρώστησε έμεινε απομονωμένος στο Καστρί από μία κλειστή ομάδα ανθρώπων, την οποία ο ίδιος αποκαλεί «αυλή».

«Για πολλές εβδομάδες δεν κατέβαινε στις συνεδριάσεις γιατί ήταν, όπως μας διαμήνυαν, αδιάθετος. Ενας κλειστός κύκλος του στενού περιβάλλοντος τον συντρόφευε και τον κρατούσε απόλυτα περιορισμένο στο σπίτι να μην τον συναντήσει κανείς. Με τον φόβο να γίνει γνωστή η κατάστασή του και η αδυναμία του να ασκήσει τα καθήκοντά του απέφευγαν και τους γιατρούς. Είχαν επιλέξει εναλλακτικές θεραπείες ανύπαρκτης αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας, καλούσαν ομοιοθεραπευτές. (…) Γύρω του όλη αυτή η αυλή καμιά ψυχολογική βοήθεια δεν του προσέφερε…».

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, κάποια στιγμή το περιβάλλον του πείστηκε ότι ο Ανδρέας δεν είναι στενοχωρημένος: «Με πήρε στο τηλέφωνο η Μαργαρίτα και μου ζήτησε να ανέβω στο Καστρί γιατί ο Ανδρέας δεν είναι καλά. Τον βρήκα καθισμένο σε μια πολυθρόνα, φορούσε τη ρόμπα του, δεν σηκώθηκε, δεν με ρώτησε γιατί πήγα. Τον συνόδεψα στον ψυχίατρο και, όπως περίμενα, η διάγνωση ήταν «βαριάς μορφής κατάθλιψη». Δεν θυμάμαι αν μου το είπε ακριβώς έτσι, αλλά εγώ έτσι το εξέλαβα. Ιατρικά αυτή η καταθλιπτική κρίση αναφέρεται ως «διπολική διαταραχή»». (…) «Πρέπει να πω ότι τότε, στις παραμονές τής με βεβαιότητα αναμενόμενης πρωθυπουργίας, του επέβαλαν τη διακοπή μιας μακράς ερωτικής σχέσης που διατηρούσε και δεν αποκλείω ότι αυτή η απογοήτευση αποτέλεσε και την κύρια αφορμή της καταθλιπτικής κρίσης».