Διακρίνω και αξιολογώ τα εξής: «Δεν είναι τάμα η αγάπη / Κι η αφοσίωση δεν είναι του πιστού / Μα του άθεου»: η συνειδητή αντιμετάθεση των κατεστημένων σημαινομένων χωρίς έπαρση. «Εσύ / Ενας παλμός στην επιφάνεια του νερού, ρυτίδα / Ή πτύχωση του αέρα»: η φαντασιακή απόδοση των διακριτών στοιχείων της ετερότητας. «Στο πεπρωμένο του σώματος / Η κάθε μέρα σβήνει / Μέσα από διαδοχικές αναλαμπές»: η διαδοχή των βεβαιοτήτων και των διαψεύσεων ως επεισόδια της Μοίρας. Και πάνω από όλα η σφραγίδα όλων των πόθων, το φιλί ως η απτή, ως η αδιαμφισβήτητη επαλήθευση του ονείρου της ζωής. Ως το διάβημα της οργασμικής επικοινωνίας και ως η συνδήλωση του αιτήματος για τη διαιώνιση, την αθανασία εν ολίγοις της κρίσιμης στιγμής. Η πραγματικότητα ή η νομιζόμενη κατ’ ανάγκην πραγματικότητα ως το δεδομένο στάδιο, όπου ολοκληρώνονται τα εκάστοτε ερωτικά αγωνίσματα. Η συνομιλία των συγκεκριμένων σωμάτων, όπως με ακρίβεια και συνέπεια αυτοπροσδιορίζονται μέσα στην αμοιβαία, αβυσσαλέα ή μη, έλξη τους. Το σώμα ως η καίρια αντικειμενικοποίηση της σκοτεινής Βούλησης, όπως τη διερμήνευσε υποδειγματικά ο Αρτουρ Σοπενχάουερ. Το σώμα επικυρίαρχο ον, αλλά και υποχείριο ενός ετέρου. Επίσης ως μορφή, ως αντικαθρέφτισμα του συνοδού εσύ. Ενα απλούστατο δάνειο του Αλλου. Η διαδικασία της συνουσίας ως να είναι όντως η απόλυτη γνωσιολογική εμπειρία. Αυτά συναποτελούν τα καταστατικά θέματα της ρηματικής τέχνης του Θανάση Χατζόπουλου, όπως αναπτύσσονται σύμμετρα στα είκοσι ένα άτιτλα ποιήματα του βιβλίου.

Ομολογίες πίστεως

Αρκεί να παραβάλει κανείς τις πρώτες εκείνες ομολογίες πίστεως στη μεταφυσική των σαρκικών ωσμώσεων, του 1986, για να αντιληφθεί τη διαχρονική σημασιολογική αυταξία του προκείμενου σημασιοσυντακτικού ιδιώματος. Η εμμονή είναι χαρακτηριστική της συγκεκριμένης προθετικότητας. Η δε συνειδητή ανανέωση των μέτρων και των ρυθμών φρονώ ότι τεκμαίρεται, ως εκ των πραγμάτων, αβίαστα: Ητοι: «Φιλιόμαστε σ’ εκείνο τ’ όνειρο / Και βρίσκαμε ανάμεσα στις γλώσσες / Αίμα κι άμμο»: παραθέτω από το ποίημα «Χθόνιες θεότητες» και «Καμιά φορά ξεχνιέμαι μες στο σώμα σου / Ναυαγώ εκ του αφανούς και δοξάζομαι»: παραθέτω από το ποίημα «Δοτική» της πρώτης συλλογής του Θανάση Χατζόπουλου, με τίτλο «Ιδίοις σώμασι», των εκδόσεων του Πλέθρου. Κι όλα αυτά σε οργανική σχέση με την κυριολεξία των αυθεντικών δηλώσεων της άκρως υποψιασμένης ύπαρξης, όπως κατατίθενται στη σημερινή εμπεριστατωμένη επανεμφάνισή του. Ξεχωρίζω: «Καρφώθηκα μέσα στο σώμα σου / Για να ‘μαι ορατός μες στη σκιά σου», «Βαθιές ανάσες χρόνου / Απ’ το βυθό στην επιφάνεια / Εσχάτων μνήμη / Εγγεγραμμένη στο σώμα», «Ανάγκη να αναπνεύσω την όψη σου / Ανάγκη να αποπλεύσεις από τη μορφή μου» και «Οπως δυο κρύσταλλοι που πάλλονται / Κάτω από του χεριού το χάδι […] Ετσι ο ένας στην αγκαλιά του άλλου / Παραδίνεται». Η ηχώ διαρκεί. Η διακειμενική συνομιλία με έργα άλλων δημιουργών διατηρείται, το τονίζω αυτό, ανέπαφη. Πλείστα παραδείγματα. Διαβάζω φέρ’ ειπείν ανάμεσα στους στίχους, για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής, και τα εξής: «η γυναίκα, αγαπημένη, κάτι που είχαμε κι αυτή / Κάτι που δεν έλειψε από τον κόσμο ποτέ». Εννοώ εδώ το ποίημα «8.20 μ.μ.» από τη συλλογή του Νίκου Φωκά με τίτλο «Προβολή πάνω στο γαλάζιο», που κυκλοφόρησε το 1972 από τις εκδόσεις του Ερμεία.

Χωρίς αυτιστικές εκρήξεις

Εφαρμόζοντας στην πράξη τις ρυθμίσεις της γνωστής σαιξπηρικής αρχής, όπως εκφέρεται στο «Πολύ κακό για το τίποτα», δηλαδή: «Μίλα σιγά όταν μιλάς γι’ αγάπη», ο Θανάσης Χατζόπουλος αποτυπώνει με ενάργεια, αυτοσυγκράτηση και σαφήνεια τις απαραίτητες βιωματικές συνθήκες. Χωρίς να περισπάται σε αλλότρια, χωρίς να αναλίσκεται σε αυτιστικές εκρήξεις ή εξομολογήσεις άνευ ουσίας, ο λόγος επικεντρώνεται στην κατάφαση του ζωικού στοιχείου, αλλά πάντα «μέσα στου μυστικού τον οίστρο». Εμπειρος, βαθύς μελετητής των ανθρώπινων μονάδων στην «κοιλάδα των παθών», ο ποιητής κωδικοποιεί «μέσα στο πανσέληνο σκοτάδι» τρόπους διαφυγής από την παγίδα ενός χαυνωτικού, αντιπαραγωγικού εγώ. Η έξοδος αυτή πραγματοποιείται με υποδειγματική επάρκεια των συναφών αισθητικών πόρων.

Αν πράγματι «ο σκοπός του ποιητή είναι να μελετήσει και να κατανοήσει τον πλασματικό κόσμο», όπως κατέδειξε με το παράδειγμά του ο Ουάλας Στίβενς, τότε η δημιουργική γραφή θα διεγείρεται πάντα από τις σχέσεις αιτίων και αιτιατών που διέπουν τη λειτουργία της γέφυρας, η οποία συνδέει τα οιονεί ή περίπου προφανή με τα ουσιωδώς αληθέστερα, όπως κατά κανόνα στοιχίζονται «στο πιο κρυφό σημείο που δεν γνωρίζεις / Το σώμα σου» (βλ. σελ. 22 της εν λόγω συλλογής). Κοντολογίς, το εγχείρημα αυτό του Θανάση Χατζόπουλου εντάσσεται δικαιωματικά στον κύκλο των αυθεντικών μαρτυριών υπερ-ζωής.

Θανάσης Χατζόπουλος

Φιλί της ζωής

Εκδ. Κίχλη, 2016, σελ. 44

Τιμή: 8,60 ευρώ