Αναζήτηση
Δεν πρόκειται να σας ταλανίσω για τα αδιέξοδα που βιώνει λόγω της οικονομικής λαίλαπας ο εγχώριος πολιτισμός. Πάλι καλά που δεν θα αναβληθούν ή ματαιωθούν το Φεστιβάλ Αθηνών και τα Επιδαύρια –πάντως, έτσι για την ιστορία, θυμίζω πως όταν στην αρχαία Αθήνα και στα πρώτα χρόνια της πολιορκίας από τους Σπαρτιάτες του άστεως, όταν οι αγρότες, οι τεχνίτες και οι ποιμένες εκτός των τειχών από τον Μαραθώνα έως τις Αχαρνές έσπευσαν, με ό,τι μπορούσαν να διασώσουν, να μπουν και να προφυλαχθούν εντός των τειχών και έπεσε εκείνος ο φονικός λοιμός (τύφος) και πέθαναν περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων της Αττικής (πάνω από 150.000 άνθρωποι), δεν αναβλήθηκαν, δεν ματαιώθηκαν ούτε τα Μεγάλα Παναθήναια ούτε τα Μεγάλα Διονύσια. Δηλαδή και η πανήγυρις η πάνδημη για να τιμηθεί η Παλλάδα Αθηνά και η διδασκαλία των τριών τετραλογιών δράματος.
Και να σκεφτεί κανείς πως κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, κατά τις δύο αυτές εορτές, οι πύλες των Αθηνών ήταν ανοιχτές ακόμη και για σπαρτιάτες επισκέπτες και προσκυνητές!
Αλήθεια, τι θα εμπόδιζε στις μέρες μας, μέρες οικονομικής καταστροφής και οικονομικού πολέμου, να στραφούμε και να στρέψουμε σε Ελληνες και ξένους την προσοχή τους στον πολιτισμό μας, παρελθόντα και σύγχρονο; Και δεν αναφέρομαι ειδικά στα αρχαία μνημεία που έτσι κι αλλιώς είναι σήμερα το δόλωμα για τον τουρισμό μας. Αναφέρομαι στη λογοτεχνία, στα εικαστικά, στη μουσική, στο θέατρο, στον χορό, στη σύγχρονη και τη νεοκλασική μας αρχιτεκτονική. Και αναφέρομαι στην έξοδό τους εκτός συνόρων. Εν πρώτοις πόσο, αλήθεια, θα κόστιζε αν ο περίφημος Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων τύπωνε χιλιάδες αντίτυπα με ανθολογημένα ποιήματα, από τον «Ερωτόκριτο» και τον Σολωμό έως την Κική Δημουλά, μεταφρασμένα στα αγγλικά; Ολοι οι μείζονες ποιητές μας έχουν ήδη μεταφραστεί στα αγγλικά (και στα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ρωσικά). Αυτή η πλούσια ανθολογία (με παραρτήματα μεταφρασμένα δημοτικά, εκκλησιαστικά –Ρωμανό π.χ. –και ρεμπέτικα) θα διοχετευόταν στα ξένα πανεπιστήμια –ευρωπαϊκά, αμερικανικά, κινεζικά, γιαπωνέζικα, ινδικά –και λύκεια για να εμπλουτίσουν τις βιβλιοθήκες τους.
Μια ανθολογία νεοελληνικών διηγημάτων, από τον Ραγκαβή και τον Μητσάκη έως τον Μυριβήλη και τον Καραγάτση και τους νεότερους (Νόλλας, Γκουρογιάννης κ.λπ.), που έχουν ήδη μεταφραστεί στα αγγλικά και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Τώρα που και η Εθνική Πινακοθήκη λόγω της επέκτασής της είναι προσωρινά κλειστή και το κλειστό ακόμη Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αλλά και το Μουσείο Μπενάκη και κάποιες ιδιωτικές συλλογές ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, αν συγκέντρωναν εκατό και τριακόσια αριστουργήματα της ελληνικής εικαστικής συγκομιδής από τους Επτανήσιους έως τον Παρθένη, τον Τέτση και τους έξοχους σημερινούς ζωγράφους και εγκαταστάτες και η έκθεση αυτή περιόδευε στα μεγάλα καλλιτεχνικά κέντρα, συνοδευόμενη από ένα ολιγοσέλιδο ενημερωτικό φυλλάδιο ιστορίας της μετεπαναστατικής μας εικαστικής δημιουργίας, δεν θα ήταν μια ευκαιρία για τους ευρωπαίους εταίρους μας να αντιληφθούν πως η χώρα μας δεν παράγει μόνο χρέη, διαπλοκή και απαρχαιωμένους θεσμούς;
Και πόσο θα κόστιζε αν τυπώναμε μια σειρά CD με αντιπροσωπευτικά έργα της έντεχνης κλασικής μουσικής μας (από τον Καλομοίρη, τον Ριάδη, τον Α. Ευαγγελάτο έως τον Σκαλκώτα, τον Ιάννη Ξενάκη, τον Γιάννη Χρήστου, τον Θ. Αντωνίου, τον Μαμαγκάκη, τον Δραγατάκη και τους νεότερους) αλλά και μια σειρά CD με δημοτικά, λαϊκά και έντεχνα τραγούδια, και μάλιστα με μελοποιημένους στίχους μεγάλων ελλήνων ποιητών (από τον Σολωμό έως τον Ελύτη και από την Πολυδούρη έως τον Γκανά).
Πόσο θα κόστιζε άραγε αν κυκλοφορούσαμε σε τυποποιημένη σειρά τους μεγάλους σολίστ Κάλλας, Εγκολφόπουλο, Κ. Πασχάλη, Δημ. Μητρόπουλο, Τζ. Μπαχάουερ, Σγούρο, Μορφωνιού, Καβάκο, Λαζαρίδη, Κοτσιώνη κ.λπ.
Το Λύκειο των Ελληνίδων και άλλα επαρχιακά χορευτικά συγκροτήματα θα μπορούσαν να οργανώσουν μια παράσταση με όλο το αδιανόητο για τους ξένους φάσμα των ελληνικών δημοτικών χορών και να τους παρουσιάσουν στα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα.
Το μόνο έξοδο σε όλα αυτά είναι η μετακίνηση και η διαμονή. Τι λέτε, δεν θα βρεθούν ελληνικά επιχειρηματικά, βιομηχανικά, εξαγωγικά συγκροτήματα που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό και ελληνικές τράπεζες να υιοθετήσουν μια τέτοια γιγαντιαία διάχυση του νεοελληνικού πολιτισμού; Τι, μόνο χρήματα για το πανηγυράκι της Γιουροβίζιον υπάρχουν; Και το ελληνικό θέατρο;
Πριν από 15 χρόνια στην Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων μια αντιπροσωπευτική επιτροπή είχαμε επιλέξει περίπου 25 θεατρικά έργα (από τον Ξενόπουλο και τον Χορν έως τον Καμπανέλλη και τον Διαλεγμένο) που μεταφράστηκαν σε ευρωπαϊκές γλώσσες. Είναι στη διάθεση θιάσων της Ευρώπης, αρκεί να υπάρξει κατά το ήμισυ συμμετοχή ελληνική (κράτος ή χορηγοί) στην παραγωγή τους στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οσον αφορά το αρχαίο ελληνικό δράμα με την ποικιλία των σύγχρονων ελληνικών προσεγγίσεων, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μόνιμο κλιμάκιο στο Εθνικό Θέατρο ή στο ΚΘΒΕ αποκλειστικά αφιερωμένο σε παραστάσεις τραγωδίας και κωμωδίας προς εξαγωγή με επαναλήψεις ερμηνειών που έτυχαν αποδεκτών –από ειδικούς και κοινό –εντυπώσεων.
Αλλά και μια ευέλικτη ορχήστρα και δύο ταλαντούχοι τραγουδιστές θα μπορούσαν να διαδώσουν το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι (Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος, Λεοντής, Μαμαγκάκης, Σπανός, Κραουνάκης, Σπανουδάκης, Νικολόπουλος, Κουγιουμτζής, Χατζηνάσιος, Λοΐζος, κ.λπ. έως τους Ιωαννίδη, Ξυδάκη, Τσακνή). Δεν εξαντλώ τα ονόματα. Ενδεικτικά αναφέρομαι σε κάποια, παραλείποντας σαφώς ισότιμα. Οι αρχιτέκτονές μας θριαμβεύουν στους διαγωνισμούς καθώς και οι γραφίστες μας. Μια έκθεση των διακεκριμένων διεθνώς έργων θα προέβαλλε τη δουλειά που γίνεται στις σχολές της επικράτειας.
Και έσχατο αλλά όχι αμελητέο. Αν συγκεντρώνονταν και μεταφράζονταν στα αγγλικά δοκίμια λογοτεχνικής, επιστημονικής, γλωσσολογικής, θεατρικής, ψυχαναλυτικής, ιστορικής, κοινωνιολογικής κριτικής, θα αποδεικνυόταν πως πολλές πρωτοποριακές ιδέες στέκονται ισάξια με ανάλογες ευρωπαϊκές και διεθνείς και χάνονται λόγω περιορισμού της γλώσσας.
Εχουμε λοιπόν και άλλα θετικά μνημόνια για να επενδύσουμε εμείς πλέον την ευρωπαϊκή πνευματική ιστορία.
