«Οι ηθοποιοί ζούσαμε πάντοτε σε συνθήκες κρίσης»

Ο Τσάρλι και ο Τζέικ, αγρότες, ετοιμάζονται να ζήσουν τη μεγάλη στιγμή τους παίζοντας ως κομπάρσοι σε μια αμερικανική υπερπαραγωγή που γυρίζεται στο χωριό τους, το Κέρι κάπου στη Νοτιοδυτική Ιρλανδία. Το σενάριο επιχειρεί να αναπαραστήσει όσο πιο πιστά μπορεί την καθημερινότητα των χωρικών. Η αφήγηση προσφέρει στιγμές άφθονου γέλιου σατιρίζοντας θέματα όπως ο ψεύτικος ρεαλισμός του αμερικανικού ονείρου, η απόσταση ανάμεσα στο σελιλόιντ και στην πραγματικότητα, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός. Η ροή μιας συναρπαστικής διαδικασίας όπως είναι το γύρισμα μιας χολιγουντιανής ταινίας διακόπτεται από ένα βίαιο και σκληρό γεγονός: ο νεαρός Σον βάζει πέτρες στις τσέπες του, πέφτει στο νερό και αυτοκτονεί. Αυτή είναι η ιστορία της κωμωδίας «Πέτρες στην τσέπη του» της Μαρί Τζόουνς, που επέλεξαν να μεταφέρουν στη σκηνή ο Μάκης Παπαδημητρίου και ο Γιώργος Χρυσοστόμου. Οπως λένε σχεδόν ταυτόχρονα: «Θέλαμε να παίζουμε μόνο οι δυο μας οπότε επιλέχθηκε επί τούτω. Είναι ωραίο να παίζουμε όλους αυτούς τους ρόλους εμείς. Θέλαμε από παλιά να συναντηθούμε επί σκηνής». Ολη η ιστορία εκτυλίσσεται από την εναλλαγή ρόλων ανάμεσα σε δύο ηθοποιούς. Ο κομπάρσος υπό άλλη οπτική γωνία είναι πρωταγωνιστής και ο πρωταγωνιστής γίνεται κομπάρσος. «Το χωριό χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα. Οι ντόπιοι που θέλουν να σταματήσουν τα γυρίσματα και να κηδέψουν το παιδί και οι παραγωγοί που τους πιέζουν να μην το κάνουν για να μη χάσουν μέρες γυρισμάτων γιατί αυτό μεταφράζεται σε πρόσθετα έξοδα» εξηγεί ο Παπαδημητρίου.

Ενας παραγωγός που δεν θέλει να χάσει τα λεφτά του και ένα χωριό που θέλει να τιμήσει τον νεκρό του γίνονται ιδανική διελκυστίνδα για τη συγγραφέα ώστε να μιλήσει για τον καταξίωση, την απαξίωση, τον επιδραστικό ρόλο των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η αντίσταση που προβάλλουν οι ντόπιοι δικαιώνεται. Είναι το φως της ιστορίας, όπως λέει ο Χρυσοστόμου: «Και αυτό το φως το δίνει ο πιο σκοτεινός τύπος του χωριού, ένας αλκοολικός. Πάνω στο μεθύσι του κάνει μια επανάσταση και παίρνει όλο το χωριό φωτιά από την απρόβλεπτη αντίσταση». Δικαίωση επί σκηνής αλλά με την πραγματικότητα τι γίνεται; «Δεν είναι ένα έργο που θα δώσει λύσεις. Αλλωστε το θέατρο δεν πρέπει να έχει διδακτικό ρόλο. Το ότι φωτίζεις ένα γεγονός είναι τροφή προς σκέψη για τον καθένα. Αλλωστε αυτή είναι και η λειτουργία της τέχνης. Δεν είναι στη φύση της. Αν μπορεί να δώσει κάτι η τέχνη, θα πρέπει εσύ ο ίδιος να το αντλήσεις ανάλογα με την προσωπικότητά σου, τον τρόπο που σκέφτεσαι και πώς ονειρεύεσαι τον κόσμο που θέλεις να ζήσεις». Μιλούν με πάθος για τη νέα τους δουλειά στην οποία παίζουν και συν-σκηνοθετούν.

Ηταν πάντα δύσκολο ο ηθοποιός να ζήσει από το θέατρο. Πόσο έχουν αγριέψει τώρα τα πράγματα σε αυτές τις συνθήκες που βιώνουμε όλοι;

Μάκης Παπαδημητρίου: Σίγουρα δεν μπορεί να δουλεύεις μόνο στο θέατρο. Ενίοτε κάνω τηλεόραση, σινεμά και διαφημίσεις. Δεν γίνεται αλλιώς! Και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έχω τη δυνατότητα και βρίσκω αυτές τις ενασχολήσεις που μου αποφέρουν χρήματα, γιατί υπάρχουν άλλοι συνάδελφοι, πιο άξιοι από μένα, που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτούς τους χώρους όπως εγώ. Παλαιότερα όταν υπήρχαν οι επιχορηγήσεις των θεάτρων, για ένα μικρό χρονικό διάστημα μπορούσες να υπολογίσεις σε ένα έστω μικρό εισόδημα. Τώρα οι αποδοχές προκύπτουν από ποσοστά και φυσικά δεν πληρώνονται οι πρόβες. Ο ηθοποιός είναι –χωρίς μάλιστα να έχει δυνατότητα επιλογής –συμπαραγωγός. Στην καλύτερη περίπτωση, αν η παράσταση είναι πετυχημένη, είσαι μία ή άλλη.

Γιώργος Χρυσοστόμου: Οταν είσαι μικρός και μπορείς να ζεις λίγο ροκ, αντέχεις αυτές τις συνθήκες. Αργότερα που οι ανάγκες σου αλλάζουν, δεν γίνεται να έχεις μόνο αυτή την επαγγελματική δραστηριότητα. Εκτός και αν κάνεις τέσσερις παραστάσεις τον χρόνο, κάτι που είναι δύσκολο –σχεδόν αδύνατο.

Από την άλλη όμως πώς μπορεί να υπάρξει ένας ηθοποιός χωρίς τη σκηνή του θεάτρου;

Γ.Χ.: Ακριβώς αυτή η αντίφαση ισχύει! Πολλές φορές με ρωτούν αν με έχει επηρεάσει η κρίση. Μα σε συνθήκες κρίσεις ζούσαν πάντα οι ηθοποιοί. Από τη στιγμή που βγαίνεις από τη σχολή έχεις να αντιμετωπίσεις την ανεργία τους μισούς μήνες το χρόνο –στην καλύτερη –και τη μεγάλη καθυστέρηση των δεδουλευμένων σου. Ο κόσμος έχει την ψευδαίσθηση ότι αν έχεις παίξει σε ένα σίριαλ έλυσες το πρόβλημά σου.

Μ.Π.: Οτι την έκανες για πάντα, εξασφαλίστηκες οικονομικά. Ομως ας είμαστε δίκαιοι. Δεν είναι όλοι οι άλλοι καλά κι εμείς άσχημα. Η ανεργία αγγίζει το 30%!

Γ.Χ.: Σίγουρα! Οι επαναλήψεις των σίριαλ στην τηλεόραση δημιουργούν λανθασμένη εικόνα. Μου είχαν κλέψει το σπίτι, μου πήραν λάπτοπ κ.ά. και κάποιος γνωστός μου λέει «δεν πειράζει θα αγοράσεις άλλα». Ομως δεν είχα αυτή τη δυνατότητα.

Από ό,τι ακραίο συμβαίνει στην παγκόσμια πολιτική –άνοδος της Ακροδεξιάς, εκλογή Τραμπ, Προσφυγικό, ISIS, επιθέσεις αυτοκτονίας –τι θεωρείτε πιο επικίνδυνο;

Γ. Χ.: Νομίζω ότι εκείνο που δεν έχουμε διαχειριστεί ακόμη είναι τι θα γίνει ύστερα από όλα αυτά που συμβαίνουν. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι ακόμα στο φόβο. Το επόμενο στάδιο, που είναι εκείνο της έκρηξης, πιστεύω ότι είναι το πιο δύσκολο. Φοβάμαι το «ζώο» που θα βγει από μέσα μας και θα χάσουμε τον έλεγχο.

Μ.Π.: Εμένα με φοβίζει πολύ η τρομοκρατία της πληροφόρησης. Γιατί ανέβηκε ο Τραμπ; Επειδή είναι καλός πολιτικός; Οχι βέβαια! Οταν παρουσιαζόταν στα ΜΜΕ έκανε τον κόσμο να πιστέψει ότι αυτόν τον παρακάμπτουν επειδή αξίζει! Μια ψευδαίσθηση δεν είναι κι αυτό; Το πώς διαχειριζόμαστε την πληροφορία και πώς τη διοχετεύουν αυτοί που τη διακινούν με φοβίζει πολύ.

Πώς μπορούμε θωρακιστούμε απέναντι στον φόβο και σε αυτό που έρχεται;