Λουκάς Καρυτινός

Διευθυντής ορχήστρας

Στη Λυρική, την ΚΟΑ, την ΚΟΘ, την ΕΡΤ

Εχω ένα διαρκές Οχι στις ευκολίες και τεχνικές συνήθειες. Θέλω διαρκώς να ανατρέπομαι και δεν επαναπαύομαι. Επιθυμώ να το διατηρήσω για πάντα και είμαι περήφανος. Τα υπόλοιπα Οχι έχουν να κάνουν με πραγματικές διαπραγματεύσεις. Δεν νιώθω ιδιαίτερα περήφανος, απλώς αρνήθηκα διότι στάθμισα τους παράγοντες εκείνη τη στιγμή. Το 1992 μου προτάθηκε η διεύθυνση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Αισθανόμουν ανώριμος και είχα αρχίσει την καριέρα μου στο εξωτερικό. Βέβαια ύστερα από επτά χρόνια είπα Ναι και έμεινα μέχρι το 2005. Επίσης Οχι είπα το 2004 όταν μου πρότειναν να αναλάβω την κρατική ορχήστρα της ΕΡΤ. Αλλα δύο Οχι είπα πριν από τρία χρόνια όταν μου προτάθηκε η διεύθυνση της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Είπα Οχι επειδή, όπως είχα δηλώσει, ο προηγούμενος διευθυντής Βασίλης Χριστόπουλος έκανε πολύ σπουδαία δουλειά και θεώρησα ότι δεν υπήρχε λόγος να διαταραχθεί αυτό. Το τελευταίο Οχι ήταν αμέσως μετά. Μου πρότειναν να αναλάβω την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και βέβαια αρνήθηκα.

Γιώργος Νταλάρας

Ερμηνευτής

Στην κορδέλα παραγωγής ειδώλων

Το εθνικό, το κοινωνικό, το συλλογικό Οχι έχει κλέος, δημιουργεί ανάταση, γράφει Ιστορία. Το μοναχικό Οχι είναι μάλλον δύστροπο, καμιά φορά και μίζερο λένε οι άλλοι, ενώ το Ναι δείχνει ανοχή, συμμετοχή, αρέσει σ’ αυτούς που το λες και προσφέρει προστασία σε σένα. Παρ’ όλα αυτά, επειδή μεγάλωσα μόνος μου, από μικρός εμπιστευόμουν κυρίως το Οχι. Αντίδραση; Προφύλαξη από τη βοή και την πίεση του κόσμου γύρω μου; Ποιος ξέρει.

Πάντως τα Οχι μου ήταν συντριπτικά περισσότερα από τα Ναι. Μέσα μου δεν μετάνιωσα ποτέ, αναγνωρίζω όμως ότι πολλά από τα Οχι με έκαναν ακοινώνητο, κατά τους άλλους, και αρκετές φορές έβλαψαν τη δουλειά μου. Για να είμαι πιο σαφής, τις σχέσεις μου με τους ανθρώπους της δουλειάς μου. Τι να θυμηθώ από τα δεκάδες Οχι που έχω πει… Κρατάω το κατηγορηματικό Οχι, και τη βαριά πόρτα που έκλεισα όταν ξεκινούσα, στη νοοτροπία που οδηγούσε σε μια συγκεκριμένη κορδέλα παραγωγής ειδώλων, στη νύχτα, στα εύκολα σουξέ της εποχής. Αυτό το Οχι με οδήγησε στον Σταύρο Κουγιουμτζή που μου άλλαξε τη ζωή και στη συνέχεια σε όλους αυτούς τους σπάνιους ανθρώπους που μου έδωσαν φωνή και λόγο όπως τον ονειρεύτηκα. Ενα άλλο Οχι παρηγορητικό ήταν η επίμονη άρνησή μου να αναμειχθώ στην πολιτική, ως πολιτικός εννοώ, γιατί πολίτης έγινα χάρη και στη μάνα μου από πολύ μικρός.

Γιώτα Νέγκα

Ερμηνεύτρια

Σε talent show

Τα τελευταία χρόνια έχω πει Οχι σε προτάσεις που θεώρησα ότι δεν είχαν καμία σχέση με τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι και αντιμετωπίζω την τέχνη μου. Που ήταν σαν να λέμε το βουνό κάποιου άλλου και όχι το δικό μου, αυτό που επιθυμώ εγώ να ανέβω. Ετσι αποφάσισα να μην ενδώσω σε μια πρόταση που είχα για να συμμετάσχω σε τηλεοπτικό talent show διότι δεν ήξερα πώς θα μπορούσα να χωρέσω σε κάτι τέτοιο. Δεν το είχα ονειρευτεί ποτέ όταν ξεκινούσα να τραγουδάω και φυσικά δεν με ενδιέφερε, οπότε όσα και αν ήταν τα χρήματα που ήταν πολλά δεν κατάφεραν να με δελεάσουν. Πολλά φυσικά είναι και τα ποσά που δίδονται ως μεροκάματο και στις μεγάλες πίστες. Και από εκεί είχα μια σεζόν τρεις προτάσεις από τρία πρώτα ονόματα που εμφανίζονται σε τέτοιους χώρους. Αρνήθηκα γιατί μέτρησα τις ανάγκες και είπα ότι μπορώ να ζήσω με πολύ λίγα αρκεί να κάνω αυτό που αγαπώ. Αν είχα πολύ μεγάλη ανάγκη όπως παλαιότερα, ίσως να το έκανα. Είχα πει Ναι σε ένα μαγαζί στη Χίο γιατί έπρεπε να ζήσω. Αλλά ήταν πολύ ξεκάθαρο γιατί το κάνω και είχε συγκεκριμένη χρονική διάρκεια.

Μάκης Παπαδημητρίου

Ηθοποιός

Στην αδιαφορία

Λέω Οχι στη βλακεία. Σε όλους εκείνους που επιμένουν να μη σκέφτονται πιο ανοιχτά και ουσιαστικά όταν αποφασίσουν είτε να μιλήσουν είτε να δράσουν. Λέω Οχι –αλήθεια, δεν ξέρω αν φτάνει αυτό –απέναντι στην αδιαφορία για τον συνάνθρωπό μας και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια μού βγαίνει πιο έντονα. Ζούμε σε μια δύσκολη εποχή που όλο και πιο πολλοί έχουν ανάγκη από το βλέμμα μας, τη συμπαράστασή μας. Δεν γίνεται να αδιαφορούμε και να προσποιούμαστε ότι δεν βλέπουμε τον αγώνα επιβίωσης που δίνει όλο και μεγαλύτερος αριθμός συμπολιτών μας.

Αννα Κορακάκη

Χρυσή ολυμπιονίκης στη σκοποβολή

Στην αδικία

Από μικρή είχα την τάση να βρίσκομαι δίπλα σε όσους γίνονταν θύματα πιεστικών συμπεριφορών ή ακόμη πιο σκληρών και άδικων ενεργειών. Από την εποχή που ήμουν μαθήτρια στο δημοτικό και έβλεπα ότι ένα παιδί βρισκόταν στο στόχαστρο κάποιων δυναμικών ή και βίαιων, προσπαθούσα να βγω μπροστά και να το υπερασπιστώ. Να κάνω ό,τι μπορώ για να το βοηθήσω. Και τώρα, όταν υποπέσει στην αντίληψή μου κάτι παρόμοιο, προσπαθώ να γίνομαι σύμμαχος εκείνου που χρειάζεται βοήθεια. Αλλά και στα πιο απλά πράγματα όπως π.χ. αν έχει καθυστέρηση μια πτήση, θα πάω να αναζητήσω τους λόγους, δεν θα καθήσω να περιμένω ήσυχα στη γωνία μου. Εχω υποστεί την αδικία όπως όλοι και κυρίως σε αθλητικό επίπεδο, αλλά πάντα θα παλεύω και θα στέκομαι απέναντι όχι μόνο για τον εαυτό μου αλλά και για όσους το έχουν ανάγκη.

Γιάννης Χουβαρδάς

Σκηνοθέτης

Στα Οχι που γίνονται Ναι

Τα μεγάλα, Ή τέλος πάντων τα σημαντικά, Οχι του βίου μας είναι πολύ βαθιά κρυμμένα μυστικά μέσα μας. Ανεξάρτητα από το αν είχαν επίδραση στην προσωπική ή την επαγγελματική μας ζωή, άνοιξαν στα μύχια του εαυτού μας τόσο επώδυνες χαραγματιές που, αν ανασυρθούν για να γίνουν κοινό κτήμα, θα ευτελιστούν αφόρητα και θα μεταμορφωθούν αυτόματα σε υπερφίαλα Ναι. Ετσι κι αλλιώς, εκείνα ξέρουν.

Ελένη Τσαλιγοπούλου

Ερμηνεύτρια

Στη συντηρητική κοινωνία

Ζούσα στη Νάουσα, μια πόλη των 18.000 κατοίκων, σε μια κλειστή και συντηρητική κοινωνία. Είχα γίνει μητέρα στα 19 μου χρόνια αλλά πάντα σιγόκαιγε μέσα μου η άσβεστη επιθυμία να τραγουδήσω. Ηξερα όμως μέσα μου ότι δεν θα εγκατέλειπα το όνειρό μου. Οταν αποφάσισα να χωρίσω, γνώριζα ότι θα προκαλούσα ρήξη με την τοπική κοινωνία που είχε τους δικούς της κώδικες. Ειδικά τη δεκαετία του 1980 που είπα ότι θα κατέβω στην Αθήνα για να ακολουθήσω την επιθυμία μου, τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Το τελευταίο διαζύγιο στη Νάουσα πριν από μένα ήταν το 1963! Οπότε η κίνηση ήταν σχεδόν επαναστατική για την εποχή και φυσικά θα είχε επιπτώσεις. Οι αντιδράσεις πολύ καλών φίλων αλλά και συγγενών ήταν παγωμένες και κουμπωμένες, ιδιαίτερα τα πρώτα τέσσερα χρόνια. Ομως όλα πήραν τον δρόμο τους. Αποκαταστάθηκαν όλα όταν είδαν ότι το να γίνει κανείς τραγουδίστρια ήταν κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που επικρατούσε στο μυαλό τους. Ποτέ δεν θα ξεχάσω πόσο με βοήθησε και μου συμπαραστάθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις σε όλο αυτό τον αγώνα προσαρμογής που έκανα όταν ήρθα στην Αθήνα. Με έμαθε να μη φοβάμαι!

Αργύρης Πανταζάρας

Ηθοποιός

Στην αλαζονεία και στις τοξικές σχέσεις

Η αλήθεια είναι ότι δεν ανήκω στην κατηγορία εκείνων που λένε συχνά Οχι και αυτό μου έχει κοστίσει και σε χρόνο και σε κούραση. Προκειμένου να είμαι συνεπής σε ό,τι αναλαμβάνω να κάνω δίνω όλες τις δυνάμεις μου και φυσικά έρχεται η στιγμή που χάνω την ψυχική μου ηρεμία. Ομως λέω εμμονικά Οχι σε ανθρώπινες σχέσεις που τρέφονται από την αλαζονεία, την κακεντρέχεια και την εμπάθεια. Διατηρώ επίσης συνειδητά απόσταση από τους διεκπεραιωτές τού τίποτα και από όλους όσοι δείχνουν έλλειψη συναίσθησης και συνείδησης. Νομίζω ότι στην προέκτασή τους όλα τα παραπάνω μπορούν να ακτινογραφήσουν τη σκληρότητα και τη σκοτεινιά που υπάρχει στον κόσμο.

Γιάννης Αγγελάκας

Τραγουδοποιός

Στη βία

Λέω Οχι στη βλακεία και στη βία –στοιχεία στα οποία βρίσκονται οι ρίζες πολλών δεινών. Είναι οι μάστιγες της εποχής και οι πιο σκληροί αντίπαλοι του καλύτερου εαυτού μας. Εκείνου που πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας να φέρνουμε μπροστά αλλά που πολλές φορές μένει πίσω. Είναι δύσκολος αγώνας. Και το συνειδητοποιώ όταν μάχομαι κι εγώ με τον εαυτό μου. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτή την πάλη αλλά ας έχουμε πάντα την επιθυμία να τη δίνουμε. Ο Ηλίας Πετρόπουλος το έχει περιγράψει ιδανικά: «Η βλακεία είναι αήττητη!».