Το «Μάθημα» του Ευγένιου Ιονέσκο γράφτηκε το 1951 και ανήκει στα πρώτα και πιο καινοτόμα έργα του, μαζί με τη «Φαλακρή τραγουδίστρια»(1950) και τις «Καρέκλες»(1952). Ο πειραγμένος τίτλος της παράστασης «Μα.θυμα» έλκει την έμπνευσή του από το σημείο του έργου όπου ο καθηγητής προσπαθεί να διδάξει στη μαθήτρια τη λέξη «μαχαίρι» λέγοντάς της «πείτε μα όπως μαμά». «Ο λόγος του Ιονέσκο μπορεί να έχει σοβαρό αντίκρισμα στις μέρες μας» λέει η Δανάη Ρούσσου, σκηνοθέτρια της παράστασης που παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Olvio. «Επιπλέον είναι ένα έργο που επιτρέπει να δουλέψεις πάνω στη φόρμα και στο στυλιζάρισμα της κίνησης, κάτι που με ενδιαφέρει πολύ».

Ενας καθηγητής ανίκανος να μεταλαμπαδεύσει τη γνώση του παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα σε μια μαθήτρια μεγαλοαστικής καταγωγής, η οποία μάταια προσπαθεί να την εξαγοράσει. Η έλλειψη επικοινωνίας των χαρακτήρων είναι παρούσα σε όλο το έργο και αποτελεί τον βασικό του άξονα. «Ο παράλογος λόγος, το ύφος με το οποίο είναι γραμμένο το έργο, τονίζει ακριβώς αυτό και εντείνει το χάσμα μεταξύ των ηρώων. Σταδιακά οδηγούνται σ’ ένα λεκτικό αδιέξοδο. Στη συνεργασία μου με τον Νίκο Παντελίδη αντιμετωπίσαμε από κοινού προβλήματα της παράστασης, καθώς είναι ένας πολύ έμπειρος ηθοποιός με τρομερή πειθαρχία και συνέπεια. Χαρίσματα τα οποία δεν είναι αυτονόητα σε μια συνεργασία, διευκολύνουν όμως σημαντικά την ομαλή διεξαγωγή της. Ο Νίκος ενσάρκωσε με τον καλύτερο τρόπο τη φαντασίωση που είχα εξαρχής για τον ρόλο του καθηγητή. Από την πλευρά μου, ως σκηνοθέτρια και ερμηνεύτρια καλούμαι να αντεπεξέλθω σε δύο ρόλους, εκ των οποίων ο ένας κρατά και όλες τις ισορροπίες. Μπορεί ενδεχομένως να χάνεις σε σημεία από το ένα ή το άλλο, αλλά αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα. Για μένα το όλο εγχείρημα αποτέλεσε ένα καλό «μάθημα» χωρίς «θύματα», θέλω να πιστεύω».

Η παράσταση δομείται σαν σχόλιο στο σαθρό σύστημα της Παιδείας, θίγει ζητήματα και έννοιες όπως η εξουσία και ο ολοκληρωτισμός, ο φόβος, η χειραγώγηση, η έλλειψη επικοινωνίας. «Το θέμα της εξουσίας είναι ένα ζήτημα με το οποίο παλεύει η ανθρώπινη φύση μέσα στους αιώνες, χωρίς στ’ αλήθεια να έχει καταφέρει να βρει τις ισορροπίες. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι ο θύτης έχει υπάρξει σίγουρα θύμα. Το μεγαλύτερο μέρος των περιπτώσεων αυτών αφορά κακοποιημένες ψυχές οι οποίες επαναλαμβάνουν μιμητικά το κακό που έχουν υποστεί. Πλην των παθολογικών περιπτώσεων, όπου δεν τίθεται ζήτημα επιλογής ή κοινωνικών επιρροών» λέει η Ρούσσου. «Το δεύτερο συνθετικό, «θύμα», αφορά το ίδιο το κείμενο, καθώς υπάρχει φόνος και ως εκ τούτου θύμα. Θύματα ωστόσο είναι και οι τρεις ήρωες του έργου. Του εαυτού τους και της εξουσίας που ασκούν» συνεχίζει η σκηνοθέτρια. «Θεωρώ ότι η ανθρωπότητα πάσχει σήμερα από τα ίδια προβλήματα όπως και τότε και πολύ φοβάμαι ότι αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Δουλεύοντας πάνω σε τέτοια κείμενα, συνειδητοποιείς τη στασιμότητα των πραγμάτων, τα κοινά ζητήματα που απασχολούν τις κοινωνίες μέσα στον χρόνο. Υπάρχουν ζητήματα που δεν έχουν λυθεί, ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί. Με αποτέλεσμα να δημιουργείται συχνά η ανάγκη να επιστρέφουμε σε έργα του παρελθόντος. Ενδεχομένως η ανάγνωση να αλλάζει, αλλά το έργο και η ανάγκη διαπραγμάτευσης κάποιων θεμάτων παραμένουν ίδια».

INFO

«Μα.θυμα» του Ιονέσκο στο θέατρο Olvio (Ιερά Οδός 67 & Φαλαισίας 7,

Βοτανικός, τηλ. 210-3414.118) κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 19.30

Τελευταία Νέα