Θέλει να έχει πάντα τρακ προτού συναντήσει το κοινό του. Ξέρει ότι ποτέ δεν είναι το ίδιο και αυτή η σκέψη δίνει συνεχώς στον Φοίβο Δεληβοριά νέες κατευθύνσεις στα προγράμματα που παρουσιάζει. Ετσι, τα δύο επόμενα Σάββατα στον Σταυρό του Νότου συνεχίζει την περιπέτεια των νέων πειραματισμών του. Ομως η κουβέντα που είχαμε δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει παρά με το θέμα τον ημερών. Το Νομπέλ Λογοτεχνίας σε έναν τραγουδοποιό.

Με το χέρι στην καρδιά: ανήκετε σε εκείνους που διακρίνουν μια υπερβολή στη βράβευση του Μπομπ Ντίλαν ή το είδατε ως δικαίωση;

Καταχάρηκα με τη βράβευση του Ντίλαν. Που έπεσε μάλιστα την ίδια μέρα που πέθανε ο άλλος μεγάλος λαϊκός νομπελίστας, ο Ντάριο Φο. Για τον Ντίλαν το βραβείο δεν σημαίνει κάτι. Σημαίνει όμως για τη λογοτεχνία. Που αναγνωρίζει τον κατ’ εξοχήν απόγονο των ραψωδών, που θυμάται πως η ποίηση πριν την τυπογραφία ήταν ένα συνολικό, ζωντανό, ταραχοποιό, περιπλανώμενο φαινόμενο. Το facebook ας διατυπώνει γνώμες. Ο Ντίλαν είναι απ’ αυτούς που απαλύνουν τον πόνο της γνώσης. Το ότι απλοί άνθρωποι όπως οι Beatles ή ο Σπρίνγκστιν πήγαν το αίτημα αυτό στην κορυφή της αγοράς του λαϊκού τραγουδιού το οφείλουμε στη δύναμη της επιρροής του Ντίλαν. Το ότι προσωπικότητες όπως ο Κοέν, η Τζόνι Μίτσελ, ο Νικ Κέιβ ταξίδεψαν αυτήν την τέχνη ώς τα πνευματικά της πέρατα, το οφείλουμε πάλι στο δικό του κάψιμο.

Ενα Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν βοηθάει φυσικά τον ίδιο, που έτσι κι αλλιώς περιφέρεται τσουρουφλισμένος από πόλη σε πόλη κάνοντας το πιο έντιμο που θα μπορούσε, μην αφήνοντας δηλαδή ούτε ίχνος του μύθου του που να μην το καταστρέψει. Βοηθάει όμως την ίδια τη λογοτεχνία. Γιατί για πρώτη φορά δεν βραβεύεται ένας ποιητής ή ένας συγγραφέας, αλλά ένα ζωντανό σχήμα λόγου, μία ανθρώπινη παρομοίωση ή μεταφορά του θανάτου της ή της μοναδικής ελπίδας της για ζωή, όπως το δει κανείς.

Η «Καλλιθέα» είναι ο δίσκος που ανανεώνει το υλικό του προγράμματός σας. Τι άλλο φρεσκάρει το ενδιαφέρον σας για να σταθείτε πάνω στη σκηνή;

Φέτος δεν θα βασιστώ στην «Καλλιθέα». Αυτή έκλεισε τον κύκλο της. Τώρα, λίγο πριν βουτηχτώ στο καινούργιο, θέλω να κοιτάξω όλα μου τα τραγούδια σαν παλιό άλμπουμ φωτογραφιών. Να γελάσω με την παλιά φάτσα μου, με τα ρούχα που διάλεγα, με το πόσο αστεία ήταν τα μαλλιά μου. Και να συγκινηθώ με κάτι απροσδιόριστο, με κείνο που αγαπήθηκε αλλά δεν ευοδώθηκε και με κείνο που είναι ακόμα εδώ, δίπλα μου.

Οσο για το κοινό των συναυλιών, ευτυχώς ποτέ δεν είναι το ίδιο. Είναι πάντα ο καθρέφτης μιας άλλης εποχής, μιας άλλης νύχτας. Γι’ αυτό κι εγώ θέλω ν’ αλλάζω συνέχεια για να το συναντήσω. Ποτέ δεν έκανα ίδια παράσταση σε δυο χρόνια. Θέλω να έχω τρακ, να πηγαίνω προς το μέρος που θα παίξω με πανικό.

Ζητάτε συχνά ευθύνες από τον εαυτό σας; Και κυρίως πότε;

Μεγάλωσα έτσι. Εχω φτάσει σε σημεία να μου φέρομαι σαν ένας γελοίος τροχονόμος. Στο γράψιμο, στην κοινωνική ζωή, στον έρωτα. Υπάρχει ένα κομμάτι του Ακη Πάνου, το «Πρέπει», στο οποίο παίζουμε εγώ και ο εαυτός μου.

Τα τραγούδια σας είναι στην πλειονότητά τους βιωματικά. Εχετε πιάσει τον εαυτό σας να ωραιοποιεί αυτά που αφηγείστε;

Ναι, φυσικά. Εχω και τέτοιες στιγμές. Αλλά δεν το καταλαβαίνω εκείνη την ώρα. Αν το καταλάβω, αμέσως το αλλάζω.

Ποιος είναι για σας ο ιδανικός ακροατής τους;

Ενα κορίτσι που δεν ξέρει από πού να κρατηθεί η ομορφιά του. Κι ένα αγόρι που το καταλαβαίνει όλο αυτό αλλά δεν ξέρει να το πει.

Κοέν, Ντίλαν, Rolling Stones, στην 8η δεκαετία της ζωής τους, βγάζουν καινούργιους δίσκους…

Υπάρχουν κάποιοι, λίγοι μουσικοί που ξέρουν πως πάνω από τη μουσική είναι η ζωή και πάνω από τη ζωή κάτι άλλο. Αυτοί δεν μπορούν να σταματήσουν να περπατάνε.

Ενας καλλιτέχνης που έχει πίσω του δεκαετίες με τραγούδια, συναυλίες κ.λπ., έχει περισσότερα να πει; Εστω κι αν η φωνή του π.χ. δεν είναι πια η ίδια;

Μα πάντα ο καλλιτέχνης λέει αυτά που του δίνουν οι φωνές των άλλων. Η φωνή του δανείζεται από τις φωνές όλων. Αρα πάντα έχει κάτι να πει. Μόνο αν νομίσεις πως η φωνή είναι μόνο δική σου ή αν χάσεις την επαφή σου με τους άλλους, χάνεις τα δώρα σου.

Μετά την «Καλλιθέα» ποια θα είναι η γεωγραφία –ή η ανθρωπογεωγραφία –του επόμενου δίσκου;

Α, ποιος ξέρει; Θα ήθελα να είναι ένας δίσκος μεταπολεμικός. Φοβάμαι όμως πως θα δούμε ακόμα πολλά άγρια πράγματα.

Ενας φόβος που αποκτήσατε τελευταία;

Ο φόβος τού να μην ελέγχεις το σώμα σου ή το μυαλό σου. Αλλά μάλλον είναι ο μόνος που έχω –και είναι παλιός. Τον θάνατο δεν τον φοβάμαι, το να είσαι εδώ και να μη ζεις όμως, είναι τρομακτικό.

Τι σας αρέσει να ακούτε, να βλέπετε, να διαβάζετε;
Εχω μια ροπή προς τη μελαγχολική τέχνη –ως δέκτης πάντα. Οχι τη θλιβερή ή την υπερδραματική, τη μελαγχολική. Μου αρέσουν τα λαϊκά, τα γαλλικά τραγούδια, ο Κοέν, ο Χατζιδάκις. Τραγούδια όπως το «Πώς έφυγες». Ταινίες όπως το «Ενας χωρισμός». Βιβλία όπως «Η γραμμή του ορίζοντος». Επίσης μου αρέσουν –μάλλον για τους ίδιους βαθιούς μου λόγους –οι κωμωδίες.

Το τραγούδιστη σκηνή και η ΑΕΠΙ

Οταν τραγουδάω στη σκηνή:«Αν πρέπει να περιγράψω αυτό που νιώθω όταν τραγουδάω στη σκηνή με όρους της καθημερινότητας, θα έλεγα ότι είναι κάτι ανάμεσα στον ύπνο, στο σεξ και στο διάβασμα. Πλέεις μέσα σε κάτι άγνωστο, λες πως οδηγείς τη βραδιά κι όμως σε οδηγεί εκείνη, κάποια στιγμή αφήνεσαι μεθυσμένος στην κίνησή της. Την επόμενη μέρα αναρωτιέσαι αν αυτό που άγγιξες ήταν αληθινό. Τι είναι πιο αληθινό, όμως;».

Για τους καλλιτέχνες και την ΑΕΠΙ: «Κάποιοι από μας έλεγαν πως η κρίση και όσα έφερε στο φως είναι η σωστή ώρα για να αλλάξουν κάποια πράγματα, κάποιοι άλλοι έλεγαν πως ειδικά η κρίση δεν είναι ώρα και κάποιοι τρίτοι δεν θεωρούσαν πως υπάρχει κάτι που πρέπει να αλλάξει. Τελικά δεν άλλαξε τίποτα και είμαστε όλοι έτοιμοι να ανοίξουμε τα ραδιοφωνάκια μας και ν’ ακούσουμε τραγούδια που λένε πως θέλουν ν’ αλλάξουν τον κόσμο».

Στον Σταυρότου Νότου

Ο Φοίβος Δεληβοριάς στον Σταυρό του Νότου (κεντρική σκηνή, Φραντζή και Θαρύπου 35-37, τηλ. 210-9226.975) το Σάββατο 22 και 29 Οκτωβρίου. Μαζί του επί σκηνής: Κωστής Χριστοδούλου (πλήκτρα), Μιχάλης Καπηλίδης (τύμπανα), Κώστας Παντέλης (κιθάρες), Γιοέλ Σότο (μπάσο), Χριστίνα Μαξούρη (τραγούδι).