Αναζήτηση
Με συμμετοχή στο τμήμα «Πανόραμα» του Φεστιβάλ Βερολίνου η πρωτοεμφανιζόμενη ρωσίδα σκηνοθέτρια Νατάλια Κουντριάσοβα στήνει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ταινία για τη σύγχρονη Ρωσία, στην οποία επίσης πρωταγωνιστεί. Σε αυτήν παρακολουθεί τρεις νέους στη Ρωσία τού σήμερα που δεν μπορούν να ξεχάσουν τα παιδικά τους χρόνια στη Σοβιετική Ενωση, όταν ετοιμάζονταν να γίνουν πιονιέροι. Τότε οι μέρες τους ήταν γεμάτες ελπίδες για ηρωικά κατορθώματα, ενώ σήμερα παλεύουν να βρουν τη θέση τους σε έναν κόσμο διαφορετικό. Η Κουντριάσοβα, από τις καλλιτέχνιδες της νέας γενιάς στη Ρωσία, συμμετείχε στην παράσταση «Οι Καραμάζοφ» του ρώσου σκηνοθέτη Κονσταντίν Μπογκομόλοφ, που ανέβηκε τον περασμένο Ιανουάριο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Ποια ήταν η αντίδραση του ρωσικού κοινού όταν είδε την ταινία σας;
Νομίζω ζεστή. Την αγάπησαν –αν και υπάρχουν άνθρωποι που, πολύ απλά, δεν τη δέχτηκαν. Ξέρετε, ένας πρώην σοβιετικός πολίτης δυσκολεύεται να τη δει χωρίς να φέρει στον νου του την παλιά εποχή. Ειδικά αυτοί που είναι από 30 και πάνω. Είναι ζόρικη εμπειρία γι’ αυτούς.
Η ταινία σας όμως δεν εστιάζει στη πολιτική πλευρά του δράματος.
Συμφωνώ μαζί σας. Δεν μιλάω για το σοβιετικό σύστημα, μιλάω για την παιδική ηλικία, για τις επιλογές μας, για τα όνειρα που αφήνουμε πίσω μεγαλώνοντας. Μας περιτριγυρίζουν σκα…ά από παντού –ποια είναι η προσωπική σου άμυνα απέναντι σε αυτό; Και πόσο εύκολο είναι να συμβιβάζεσαι μεγαλώνοντας; Αυτό κάνουν οι ήρωες της ταινίας μου: αναζητούν τον αληθινό τους εαυτό.
Δεν έχουν όλοι τους όμορφο «τέλος».
Εγώ πάλι δεν ξέρω τι είναι «κακό τέλος» και τι το ορίζει. Τα παιδιά που μεγάλωσαν τη δεκαετία του 2010 είναι πετυχημένα, σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα, και κερδίζουν πολλά χρήματα. Είναι ευτυχισμένα; Δεν θα το έλεγα.
Πώς αποφασίσατε να μπείτε στην περιπέτεια της σκηνοθεσίας;
Ηθελα να μιλήσω για τους φίλους μου, για τη γενιά μου. Ξέρετε, όλοι οι χαρακτήρες της ταινίας είναι υπαρκτά πρόσωπα ή, έστω, έχουν ως πηγή έμπνευσης ανθρώπους που γνώρισα και έχω συναντήσει. Ηθελα πολύ να κάνω σινεμά ούτως ή άλλως, βλέπω ασταμάτητα ταινίες. Εκανα όμως μια «παύση» για μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε να προετοιμαστώ για τα γυρίσματα. Ηταν πολύ σημαντικό όσο και δύσκολο να μείνω στο στυλ της δεκαετίας του ’80, οπότε αναζήτησα συγκεκριμένα πράγματα, και αισθητικά και αφηγηματικά. Σας το λέω, πάντως, λίγα πράγματα στο φιλμ προέρχονται από τη φαντασία μου, αισθάνομαι πως πρόκειται περισσότερο για ντοκουμέντο παρά για μυθοπλασία.
Ντοκουμέντο αλλά και με ονειρικές σεκάνς!
Μα η περιοχή του ονείρου λαμβάνει χώρα στην πραγματικότητα! Για μένα τουλάχιστον. Δείτε τον Τσέχοφ. Οι ήρωές του μπορεί να δείχνουν αποτυχημένοι, αλλά είναι και ονειροπόλοι και το ότι ονειρεύονται είναι αυτό που τελικά αναδεικνύει την ηρωική τους υπόσταση, όχι; Εχει ενδιαφέρον όμως αυτό που λέτε για τα όνειρα, οι σκηνές αυτές έχουν προκαλέσει μία σειρά αντιδράσεων στο ρωσικό κοινό –λαμβάνω συχνά e-mail από θεατές που αναζητούν ερμηνείες.
Σε τι διαφέρει το όνειρο από τον ιδεαλισμό;
Σχεδόν σε τίποτα. Ξέρετε, σε Ευρώπη και Αμερική διδάσκουν στα παιδιά πώς να χτίσουν καριέρα, και τα προετοιμάζουν γι’ αυτό από μικρή ηλικία. Εμάς, πάλι, μας δίδασκαν πώς να πετάξουμε στο Διάστημα.
