Την πρώτη φορά που ο Κορνήλιος Σελαμσής άκουσε τραγούδια των Στέρεο Νόβα ή του Κωνσταντίνου Βήτα, δεν ήταν σε θέση να αντιληφθεί μέσα τους αυτό που πίστευε τότε ότι είναι η μουσική. Λίγο πριν φύγει όμως για σπουδές στην Ολλανδία, ένας φίλος του χάρισε μια συλλογή με τίτλους όπως «Το ταξίδι της φάλαινας» ή «Ενα παιχνίδι». «Α, τελικά αυτό είναι κάτι» σκέφτηκε. Αμέσως προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει ό,τι άκουγε και σύντομα εντόπισε «ποιοτικές πρώτες ύλες».

Οταν λοιπόν, χρόνια αργότερα, το ARTéfacts Ensemble του πρότεινε να παίξουν αυτά τα κομμάτια με κλασικά όργανα, η μεταστροφή είχε συντελεστεί ήδη. «Το είδα ως ευκαιρία να καταλάβω καλύτερα αυτή τη μουσική, να δω πέρα από το ψυχαγωγικό κομμάτι της και να αναζητήσω τον πυρήνα της πνευματικότητάς της» λέει στο «Νσυν» ο συνθέτης. Θα χρειαζόταν λίγος ακόμα καιρός μέχρι το σχέδιο να υλοποιηθεί τον Σεπτέμβριο του 2013 σε δύο βραδιές στη Στέγη, η οποία σχεδόν επηρέασε και τα «βαφτίσια». Οι υπολογιστές του Βήτα αντικαταστάθηκαν τότε με τους φυσικούς ήχους του ARTéfacts Ensemble και της μεσοφώνου Θεοδώρας Μπάκα, σε ένα οπτικοακουστικό θέαμα που διέτρεχε όλη τη δημιουργική διαδρομή του. «Σκεφτήκαμε ότι όλο αυτό έμοιαζε με μια «Συγκατοίκηση» δύο κόσμων σε έναν χώρο, ενός λίγο μελαγχολικού και ιδιοσυγκρασιακού και ενός κάπως ακαδημαϊκού και καθώς πρέπει» θυμάται ο Σελαμσής. «Κι έτσι βρέθηκε το όνομα της συναυλίας».

Οσοι είχαν βρεθεί τότε στο κτίριο της Συγγρού, μπορεί και να θυμούνται το ARTéfacts Ensemble υπό τις ενορχηστρωτικές οδηγίες του Σελαμσή, τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα και φυσικά τον Βήτα, να μεταγράφουν τραγούδια όπως «Ατελείωτα χρυσάνθεμα», «Η νύχτα», «Νέα ζωή 705» ή «Το άστρο», σε όργανα όχι πια ψηφιακά αλλά αναλογικά: ένα κόρνο λ.χ., δύο βιολιά, ένα φαγκότο ή μερικά κρουστά. Αρκετά κρουστά για την ακρίβεια, αφού ένα μέρος της προσέγγισης του Σελαμσή ήταν «να κρατήσω με το στανιό τον χαρακτήρα των κομματιών που είχαν έντονο beat και οξείες ρυθμικές αγωγές», τη στιγμή που κάποια άλλα, ικανά να επιβιώσουν χωρίς τον ρυθμό τους, τα έβγαζε εντελώς εκτός context.

Η επιλογή τους δεν ήταν παίξε γέλασε: έπειτα από κάμποσες συνακροάσεις, ο ενορχηστρωτής είχε ζητήσει από τα μέλη του ARTéfacts Ensemble να ψηφίσουν ποια κομμάτια θεωρούσαν απαραίτητα. Ο ίδιος είχε επιλέξει ορισμένα με εγγενείς δυσκολίες στη μεταγραφή, καθώς και εκείνα για τα οποία είχε μια μεταμορφωτική ιδέα αυτοστιγμεί: «Κάποια πράγματα σε αυτά τα τραγούδια τα άκουγα εξ αρχής αλλιώς» εξηγεί. «Σαν να είχα κάποια γόνιμη διαταραχή. Σαν να είχα υπερχρωματοψία στην ακοή».

«ΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ». Από τη μεριά του, ο Βήτα έμοιαζε «σαν ένας πολύ ευτυχισμένος άνθρωπος» θυμάται ο Σελαμσής. Ειδικά στο «Δωμάτιο» που συνερμήνευσε με τη Θεοδώρα Μπάκα, ήταν «γοητευμένος σαν μικρό παιδί». Τα αισθήματα ήταν βέβαια αμοιβαία: αυτό που θαυμάζει ο 35χρονος συνθέτης στον συνιδρυτή των Στέρεο Νόβα, στον μουσικό που και ο ίδιος κάποτε μεταμόρφωνε μουσικές του Μάνου Χατζιδάκι (στο «Transformations»), αλλά και στον άνθρωπο που επιδεικνύει μια «φωτεινή στάση ζωής» είναι η «πάρα πολύ υψηλή ποιητικότητά του». Εχει μια γλώσσα σταθερή, «την οποία όμως διαμορφώνει, εμπλουτίζει και μετακινεί με λεπτεπίλεπτες κινήσεις». Το έργο του διαπερνούν οι εντυπώσεις του από πράγματα που του αρέσουν και τέλος πάντων, «η μουσική του προάγει τη γαλήνη, την ισορροπία και την εξημέρωση του ακροατή».

Δεν ήταν δύστροπος «συγκάτοικος», σωστά; «Μας έδωσε λευκή επιταγή, μας δίδαξε πώς είναι να αφήνεις κάποιον να κάνει ό,τι ξέρει». Οταν σε στιγμές αμφιβολίας χρειαζόταν η καθοδήγησή του για τα τραγούδια, τι συμβουλές έδινε; «»Ρήμαξέ τα» μου είχε πει κάποτε επί λέξει. «Οσο πιο πολύ τόσο το καλύτερο»».

Ρημαγμένα ή όχι, τα περισσότερα από όσα είχαν ακουστεί και ηχογραφηθεί εκείνες τις δύο βραδιές στη Στέγη, κυκλοφορούν στις 28 Σεπτεμβρίου από την Puzzlemusik. «Είναι μια τολμηρή εταιρεία, που αγκαλιάζει το ανοίκειο και το πειραματικό» λέει ο Σελαμσής. Πλησιάζονται άραγε δυσκολότερα τα δύο αυτά χαρακτηριστικά σε προσπάθειες όπως αυτή εδώ, όπου τα ηλεκτρονικά μουσικά της μέσα, με σημαντικό τον ρόλο της υφής και την επιφάνειάς τους, διασκευάζονται προς το κλασικότερο αντί, ως συνήθως, να διασκευάζουν; «Είναι σαν να κάνεις ακόμα πιο ανάγλυφη την επιφάνειά τους ή σαν να ρίχνεις ένα χημικό στοιχείο που απελευθερώνει χρώματα» εξηγεί.

Η μεταγραφή ενός ψηφιακού οργάνου σε αναλογικό κάνει το τραγούδι πιο θερμό, γήινο; «Οχι πάντα, μπορεί να γίνει πιο απόκοσμο. Τα συνθεσάιζερ έχουν καθαρό ήχο, ενώ τα φυσικά όργανα έχουν σκιές φθόγγων. Τα μεν είναι στιλπνά, τα δε πιο τραχιά». Θα μας ήταν μήπως πιο οικεία όλα αυτά, αν εκτός από το λαϊκό ρεπερτόριο ή τους μεγάλους δημιουργούς, είχαμε και περισσότερους «συνθέτες σύγχρονης μουσικής»; «Μα έχουμε, αλλά δεν έχουν ζήσει εδώ» αποκρίνεται ο Σελαμσής. «Απλώς, σε μια ελληνόφωνη οικογένεια γεννήθηκε κάποτε ένας Ιάννης Ξενάκης ή ένας Γιώργος Απέργης. Κατά τα άλλα προσπαθούμε, είμαστε σε συγκεκριμένα πόστα και διαλεκτικές, δίνουμε συγκεκριμένες μάχες, με πολλά προβληματικά στοιχεία στην κουλτούρα ή στην εκπαίδευσή μας. Φαντάζομαι ότι κάποια στιγμή θα υπάρξουμε πέρα και πάνω από αυτά».

INFO

Το άλμπουμ «Συγκατοίκηση» κυκλοφορεί σήμερα σε LP, CDκαι ψηφιακές πλατφόρμες απότην εταιρεία Puzzlemusik

Τελευταία Νέα