Μία σύνθεση που συμπύκνωνε όλο το έργο του Γιάννη Ρίτσου παρουσίασε ο Δημήτρης Μαυρίκιος στη Μικρή Επίδαυρο, ενώ το μεγάλο θέατρο παρέμεινε κλειστό μετά την ακύρωση της παράστασης του Άμος Γκιτάι
Όχι. Κανένα σκάνδαλο δεν έγινε το Παρασκευοσάββατο στη Μικρή Επίδαυρο. Τίποτα το εξόχως σοκαριστικό δεν είδαμε.

Καλώς το Ελληνικό Φεστιβάλ χαρακτήρισε «ακατάλληλη για ανηλίκους» την παράσταση «Το τερατώδες αριστούργημα»- κάποιους, που δεν ενοχλούνται με όσα βλέπουν τα παιδιά στην τηλεόραση, μπορεί και να τους ενοχλούσαν κάποιες λέξεις του Ρίτσου ή ένα- δύο ανδρικά γυμνά. Αλλά κακώς ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μαυρίκιος τόνιζε στις συνεντεύξεις που έδωσε πως το θέαμα- μία «σκηνική προσέγγιση των έργων του Γιάννη Ρίτσου»- «ήταν «αυστηρώς ακατάλληλο για πουριτανούς» δημιουργώντας εκ των προτέρων ατμόσφαιρα που αν κάποιους είλκυσε, περισσότερους μπορεί να απομάκρυνε…

Ένα πλατό – τηλεοπτικό/κινηματογραφικό- είχε στηθεί στην ορχήστρα της Μικρής Επιδαύρου (σκηνικά Δημήτρης Πολυχρονιάδης): περιφερειακά, ράγες που πάνω τους θα κυλούσε ένας κινηματογραφικός γερανός, γύρω ριγμένα μόνιτορ όπου προβάλλονταν σχετικά βίντεο, καλώδια, προβολείς… Ανάμεσά τους, μερικά παλιά κομμάτια- μια φωτογραφική μηχανή με θάλαμο σε τρίποδο, ένα κομοδίνο, μία πολυθρόνα… Και οι τρεις κόσμοι του Ρίτσου, ο αρχαίος με τα ερείπια του θεάτρου, ο κόσμος στον οποίο μεγάλωσε ο ποιητής και ο σημερινός, να μπλέκονται γλυκά. Το αγροτόσπιτο πίσω από το θέατρο και τα δέντρα της αυλής του έξοχα φωτισμένα από τον Λευτέρη Παυλόπουλο και τον Νίκο Βλασόπουλο- ευτυχώς οι αρχαιολόγοι πείστηκαν επιτέλους να απομακρύνουν το κοτετσόσυρμα που προστάτευε, υποτίθεται, τις αρχαιότητες και οι ηθοποιοί μπορούσαν να κινηθούν και να χορέψουν (κίνηση- χορογραφία Αποστολία Παπαδαμάκη) πιο άνετα. Και παντού κόκκινα τετράδια: σκορπισμένα στη σκηνή, δεμένα σε πακέτα, αφημένα στον θώκο… Ένα ντοκιμαντέρ για τον Ρίτσο υποτίθεται πως ετοιμάζεται στον χώρο. Ατμόσφαιρα γυρισμάτων, «πάμε», κλακέτα, και η αφηγήτρια (Τατιάνα Παπαμόσχου) σε έναν σύντομο πρόλογο περνάει τα απολύτως βασικά βιογραφικά τού ποιητή, ύστερα παίρνει ένα από τα κόκκινα τετράδια: «Το τερατώδες αριστούργημα». Καπνοί πίσω από το σπίτι και μια διαδήλωση που ακούγεται, ψηλά, πάνω από το θέατρο, πίσω από τα δέντρα διακόπτει: «Ψωμί, ελευθερία, έρωτας!»- από την «Γκραγκάντα» του Ρίτσου. Αυτό το σύνθημα έδωσε και το στίγμα της παράστασης: ο πολιτικός, ο επαναστάτης Ρίτσος σε ισορροπία με τον ερωτικό Ρίτσο: κόκκινο παντού (κοστούμια Εύα Νάθενα) σε συνδυασμό με μαύρο και νέοι με γυμνό το στέρνο.

Ο νεαρός Ρίτσος (Δημήτρης Ντάσκας) κατεβαίνει τα σκαλιά, ένα παιδάκι με πένθος περασμένο στο μπράτσο- ο Ρίτσος μικρούλης, όταν αλλεπάλληλες τραγωδίες έπληξαν την οικογένειά του -, η «Σονάτα στο σεληνόφως» του Μπετόβεν στο πιάνο, η Λυδία Φωτοπούλου, στα μαύρα, καπελάκι με βέλο, ισορροπεί πάνω στις ράγες και «Η σονάτα του σεληνόφωτος» του Ρίτσου…

Νέοι παντού, το άσμα, πένθιμο και ηρωικό «Επέσατε θύματα αδέρφια εσείς…» με «μπους φερμέ» αφήνει να μας διατρέξει ένα μικρό ρίγος, ο ενήλικος πια ποιητής- ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος που, χωρίς να τον μιμείται, ΗΤΑΝ ο Ρίτσος- στην κορυφή του γερανού που κινείται με ταχύτητα-, η Ράνια Οικονομίδου- Ελένη, συγκλονιστική, τυλιγμένη στα τούλια ενός παλαιικού ρούχου, σε αναπηρική πολυθρόνα την οποία αργά αργά την κινεί ένα βαγονέτο, ένα ομπρελάκι καρφωμένο πάνω από την πολυθρόνακάτι μεταξύ Μις Χάβισαμ από τις «Μεγάλες προσδοκίες» του Ντίκενς και Γουίνι του Μπέκετ-, ο προβολέας να φωτίζει την πλάτη ενός γυμνού φωτογράφου (Γιάννης Κότσιφας), δύο άντρες της Ασφάλειας που στριμώχνουν τον ποιητή και ερευνούν, μουσικές συναρπαστικές (επιμέλεια του σκηνοθέτη και τη Φωτεινής Μπαξεβάνη)… Ο «μπανάλ» πια «Επιτάφιος να παίρνει καινούργια πνοή στα χείλη της Βαγγελιώς Ανδρεαδάκη- στα μαύρα, με τον νεκρό γιο στην αγκαλιά της, μια Πιετά- και, μετά, η ερωτική σκηνή των δύο αγοριών- ναι, ο Ρίτσος τα έγραψε αυτά!- με τον πιο λεπτό και διακριτικό τρόπο στημένη και με το «Κύριε» από το «Ρέκβιεμ» του Μότσαρτ να κορυφώνεται, ύστερα πάλι η «Σονάτα»…

Ακόμα και την λατρεμένη του, την αξέχαστη Αλέκα Παΐζη, είχε καταφέρει να την έχει εκεί ο Δημήτρης Μαυρίκιος – η φωνή της ακούστηκε να διαβάζει από τις αναμνήσεις της Λούλας Γλέζου, της αδελφής τού ποιητή.

Το φινάλε έγινε δεκτό με θερμότατο χειροκρότημα και πολλά «μπράβο».

ΙΝFΟ

Γίνονται συζητήσεις η παράσταση να μεταφερθεί το φθινόπωρο στην Αθήνα, «Πειραιώς 260».

Ιδανική ισορροπία


Ο Δημήτρης Μαυρίκιος με την παράστασή του αυτή έδωσε, κατά τη γνώμη μου, ένα μοντέλο μετασχηματισμού της ποίησης σε θέατρο.

Απέσταξε, με πλατφόρμα το αυτοβιογραφικό «Το τερατώδες αριστούργημα», το τεράστιο σε όγκο έργο του Γιάννη Ρίτσου και συμπύκνωσε την ουσία του σε μία σύνθεση που επιδέξια ισορρόπησε τον πολιτικό και κοινωνικό Ρίτσο με τον μεταφυσικό και ερωτικό Ρίτσο- ναι, υπήρξε και υπάρχει και αυτός…- ισορροπώντας επίσης τον εστετισμό του σκηνοθέτη με τη βαθιά κατάδυση στα άδυτα μιας ποίησης που δεν έχει ίσως ακόμα εκτιμηθεί όσο της αξίζει. Ίσως η καλύτερη παράσταση του Δημήτρη Μαυρίκιου μετά τον «Γυάλινο κόσμο» του.