Οι κρυμμένες μελωδίες πίσω από τον Σικελιανό

Πώς φωτίζεται ο έρωτας από το συντριπτικό συναίσθημα της απώλειας; Πώς μεγαλοπρεπείς εκφράσεις εμποτισμένες από τις μεγαλόσχημες ιδέες της εποχής φτιάχνουν το λυρικό ποιητικό σύμπαν του Αγγελου Σικελιανού; Η μελοποίηση του σπουδαίου ποιητή ανατέθηκε στο πλαίσιο του νεοσύστατου Φεστιβάλ Δελφών σε διαφορετικής µουσικής ιδιοσυγκρασίας νέους συνθέτες, µε τη δική του πορεία στην ελληνική µουσική σκηνή ο καθένας όπως οι Χάρης Γκατζόφλιας, αδελφοί Καλογεράκη, Χρίστος Θεοδώρου και η Φένια Χρήστου. Οι δύο τελευταίοι εξηγούν πώς και γιατί ο λόγος του Σικελιανού τους έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο άγνωστο σύμπαν του και να αναδείξουν την κρυμμένη μελωδικότητα των λέξεων.

ΕΚΠΛΗΞΗ. Είναι η πρώτη επαφή της νεαρής συνθέτριας Φένιας Χρήστου (γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται µε τη σύνθεση, το τραγούδι και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασµό) με τον κόσμο του Αγγελου Σικελιανού και τα στοιχεία της έκπληξης και της αγωνίας ήταν εκείνα που την κατέβαλαν. Το υλικό για την εν λόγω εργασία της το άντλησε όπως λέει από τον 6ο τόμο του «Λυρικού Βίου». «Αμέσως μου αποκαλύφθηκε ένας ορίζοντας από τον οποίο δύσκολα νομίζω θα ξεφύγω, δεν θέλω κιόλας. Εχω πολλή δουλειά να κάνω και μετά το τέλος του συγκεκριμένου πρότζεκτ. Ο Σικελιανός είναι μια πολυδιάστατη μορφή που σε κάθε έργο του –ποιητικό, πεζό ή θεατρικό –σου αποκαλύπτει θησαυρούς. Οποιος συναντηθεί με το έργο του δεν θα είναι μετά ο ίδιος. Σε αναγκάζει να πας πιο μακριά τη σκέψη σου, να βάλεις καινούργιες εικόνες που θα τροφοδοτήσουν κάτι νέο».

Αλήθεια, τι αποκόμισε από τη σπουδαία φυσιογνωμία της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα; Ο Σικελιανός, ο οποίος έχει συνδέσει το όνοµά του µαζί µε την αµερικανίδα σύζυγό του Εύα Πάλµερ με την αναβίωση της δελφικής ιδέας και τη διοργάνωση των δελφικών εορτών το 1927 και 1930 φέρνοντας και πάλι τους Δελφούς στο κέντρο του παγκοσµίου ενδιαφέροντος, για τη Φένια Χρήστου έβαλε τον έρωτα και την απώλεια δίπλα δίπλα. «Σαφώς με δύσκολο και σκοτεινό τρόπο, αλλά την ίδια στιγμή με την μαγεία των λέξεων που χρησιμοποιεί μοιάζει να συντελείται ένα μικρό θαύμα. Φτιάχνει ένα δικό του ηχητικό τοπίο το οποίο είναι σαν να σου φανερώνει τον δρόμο της μελωδίας».

Οπως για παράδειγμα στην «Ωδή σ’ ένα χαµένον έρωτα», ένα από τα τρία ποιήματα που μελοποίησε η Φένια Χρήστου μαζί με τα«Ερωτες» και «Ο χαιρετισµός»: «Ενας χλωμός ήλιος εφάνηκες / και σκόρπισες θαμπήν αυγή / ανάμεσα απ’ τ’ αχνά σύννεφα / που το κορμάκι σου είχε βγει».

«Τα ποιήματα αυτά ο Σικελιανός τα έγραφε όταν ζούσε τον παράνομο έρωτά του με την Αννα Καραμάνη, τη δεύτερη σύζυγό του, και όλο το παράφορο συναίσθημά του για εκείνη το έκλεισε εκεί».

Στο πλαίσιο αυτής της ανάθεσης το Σάββατο θα ακουστούν επίσης για πρώτη φορά στην αυλή του Σπιτιού του Σικελιανού στους Δελφούς, στον χώρο που αποτέλεσε τη βάση για τη διοργάνωση των δελφικών εορτών, εννέα ακόμη καινούργια τραγούδια. «Ραψωδίες του Ιόνιου», «Αλαφροΐσκιωτος», «Η Χρυσόφρυδη» του Χάρη Γκατζόφλια, «Στ’ Οσιου Λουκά το µοναστήρι» «Η αυτοκτονία του Ατζεσιβάνο» και «Αναδυοµένη» των αδελφών Καλογεράκη και τα «Στην Μαρία Πολυδούρη», « Γράµµατα στην Αννα», «Το πρωτοβρόχι» του Χρίστου Θεοδώρου.

Η επαφή του Θεοδώρου με την ποίηση του Σικελιανού τού ξεκλείδωσε, όπως εξηγεί, την απορία του γιατί δεν έχει μελοποιηθεί περισσότερο από το έργο του. Οπως λέει «εκτός από τον Μίκη Θεοδωράκη και κάποια αλλα σκόρπια ποιήματα δεν έχει δοθεί από τους συνθέτες τους παλαιότερους αλλά και τους σύγχρονους νέο υλικό. Και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Ο Σικελιανός όπως και ο Κωστής Παλαμάς θέλοντας και μη επηρεάστηκαν από την ιστορική συγκυρία. Είμαστε λίγο πριν από τον Μικρασιατικό πόλεμο και η Μεγάλη Ιδέα διαποτίζει τα πάντα, άρα και το έργο των δημιουργών».