Βιβλία και ιδέες από χώρες της γαλλοφωνίας

Δέκα χρόνια μετά την έναρξη του θεσμού της τιμώμενης χώρας –με πρώτη τότε τη Γαλλία –και ενώ η έξαρση των εθνικισμών και η αμφισβήτηση δημοκρατικών κεκτημένων διαπιστώνονται ακόμα και στην καρδιά της Ευρώπης, οι κεντρικοί φιλοξενούμενοι αλλά και ο βασικός άξονας της 15ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης ανανεώνουν την κληρονομιά της και κυρίως αναδεικνύουν τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου: επίτιμοι καλεσμένοι και κεντρικό θέμα φέτος οι χώρες της γαλλοφωνίας και η δημοκρατία στον 21ο αιώνα.

Δεν είναι οι μόνες πτυχές της επικείμενης διοργάνωσης που με όλο και πιο σταθερό προγραμματισμό ετοιμάζεται να πραγματοποιηθεί από τις 3 έως τις 6 Μαΐου. Στην ατζέντα χωρούν και οι εξής θεματικές: η λογοτεχνία ως φορέας συλλογικής, ατομικής και πολιτισμικής μνήμης, η προσφυγική εμπειρία, οι σχέσεις βιβλίου και performance, ένα ειδικό αφιέρωμα στην αστυνομική λογοτεχνία και μια έκθεση για τον Μάη του ’68 (συμπεριλαμβανομένης μιας εκδήλωσης με ομιλητές που συμμετείχαν στα γεγονότα), το πάγιο ζητούμενο των διεθνών συναντήσεων μεταξύ επαγγελματιών του βιβλίου και η υποδοχή της ελληνικής συγγραφικής παραγωγής στο εξωτερικό, τα φεστιβάλ νέων λογοτεχνών και μετάφρασης, η νεανική γωνιά στεγασμένη φέτος σε ξεχωριστό περίπτερο και φυσικά οι δεκάδες καλεσμένοι.

ΞΕΝΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ. Η 15η ΔΕΒΘ σε συνεργασία με τη γαλλική πρεσβεία, τα Γαλλικά Ινστιτούτα Ελλάδας και Θεσσαλονίκης, τις γαλλικές προξενικές Αρχές της Θεσσαλονίκης καθώς και με άλλους θεσμούς και ιδρύματα του εξωτερικού θα φιλοξενήσει σε ειδικό περίπτερο 350 τ.μ. πλήθος συγγραφέων, εκδοτών και εκδηλώσεων από το δίκτυο των γαλλόφωνων χωρών. Η λίστα των καλεσμένων περιλαμβάνει τους Καουτέρ Αντιμί, Μετίν Αρντιτί, Μαριόν Μπιγιέ, Μπαρμπαρά Κασέν, Ολιβιέ Γκουέζ, Τομάς Γκουντσίγκ, Λεσλί Καπλάν και Φιλίπ Λεσερμαϊέ, Γιαμέν Μαναΐ, Ντομινίκ Μανοτί, Λορ Μαρσάν και Ντανιέλ Μαξιμίν, Ανά Μοΐ, Ζιλ Ορτλίμπ, Μισέλ Πικεμάλ, Ναταλί Κιντάν και Κλοντ Ριζό, Φρανσουά Σουλάζ, Μπρινά Σβιτ, Σαμί Τσακ, Φρεντερίκ Βορμς καθώς και τους Αννα Αγγελοπούλου, Κατερίνα Δασκαλάκη, Γιάννη Κιουρτσάκη και Γιώργο Πρεβελάκη. Οι εκδοτικοί οίκοι, εκπρόσωποι της ποικιλομορφίας του γραπτού λόγου στη γαλλική γλώσσα θα ξεπερνούν τους 40. Η πόλη της Νίκαιας αναμένεται γιορτάσει την αδελφοποίησή της με τη Θεσσαλονίκη.

Ο θεματικός άξονας «Η δημοκρατία στον 21ο αιώνα» υλοποιείται 240 χρόνια από τον θάνατο του Βολταίρου και 50 από τον Μάη του ’68, υπενθυμίζοντας πως το αίτημα της δημοκρατίας παραμένει ζωντανό, πολύπλοκο, εκκρεμές και σταθερά επανερχόμενο στη σύγχρονη λογοτεχνική και θεωρητική παραγωγή, η οποία ψηλαφίζεται σε συζητήσεις με ερωτήματα όπως «Μεταδημοκρατία: Βαίνουμε προς εμβάθυνση ή προς συρρίκνωση των δημοκρατικών θεσμών διεθνώς;», «Η άνοδος της Ακροδεξιάς σήμερα: Αναλογίες και διαφορές με το παρελθόν», «Ευρώπη, υπερεθνικοί θεσμοί, κοινωνικό συμβόλαιο: Πόσες κρατικές ή εθνικές αρμοδιότητες είμαστε διατεθειμένοι να παραχωρήσουμε και με ποιους όρους;», «Δημοκρατία και οικονομία: Σχέση στοργής ή οργής; Υπάρχει αντινομία μεταξύ ελεύθερης αγοράς και δημοκρατίας;», αλλά και «ΜΜΕ και δημοκρατία: Πώς μπορεί να αποφευχθεί ο έλεγχος των ΜΜΕ είτε από το κράτος είτε από μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα».

Οι σχέσεις ανάμεσα σε «Λογοτεχνία και μνήμη» προσεγγίζονται μέσα από εκδηλώσεις για σχετικά λογοτεχνικά είδη (όπως το μυθιστόρημα με χαρακτηριστικά ντοκουμέντου ή το δοκίμιο με στοιχεία μυθοπλασίας), για το εβραϊκό βίωμα στον ελλαδικό χώρο και όχι μόνο (εν μέρει επικαιροποιημένο έπειτα από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες της δημοτικής αρχής της πόλης), αλλά και για λογοτεχνικές επετείους που εντάσσονται σε υποενότητες «Λογοτεχνία και Θεσσαλονίκη» (Ζωή Καρέλλη, Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Ηλίας Πετρόπουλος), «Δημιουργία, Νόσος και Θεραπεία» (Μαργαρίτα Καραπάνου, Κώστας Καρυωτάκης, Γιώργος Χειμωνάς) ή «Γραφή και Πολιτική» (Αρης Αλεξάνδρου, Γιάννης Μπεράτης, Νικόλας Κάλας).

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ. Η ενότητα για την «Προσφυγική εμπειρία» θα φιλοξενήσει δράσεις, εργαστήρια, εκθέσεις φωτογραφίας, παρουσιάσεις βιβλίων γραμμένων και μεταφρασμένων στα ελληνικά με αφορμή το Προσφυγικό καθώς και συζητήσεις με επίκεντρο τη ζωή των προσφύγων, τις ανάγκες και τις αγωνίες τους, την ενσωμάτωση και την προσφορά τους στη χώρα· οι πολλαπλές όψεις της λογοτεχνικής περιπέτειας και η σχέση του βιβλίου με τις τέχνες του θεάματος και ειδικά την performance θα διερευνηθούν μέσα από πρωτοποριακές αναγνώσεις, εικαστικές δράσεις, θεατρικά ανεβάσματα λογοτεχνικών έργων, δρώμενα βασισμένα σε κλασικά ή νεότερα κείμενα σε μια αίθουσα ονόματι «Μονόκερως»· το μίνι αφιέρωμα στη γαλλόφωνη και όχι μόνο αστυνομική λογοτεχνία θα φέρει στη ΔΕΒΘ τους Γάλλους Ζαν-Μπερνάρντ Πουί και Καρίλ Φερεΐ, καθώς και τον Σουηδό Αρνε Νταλ.

ΝΕΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ. Οι επιτυχημένες πρωτοβουλίες των πρόσφατων ετών δεν πρόκειται να λείψουν: το 5ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, σε επιμέλεια της ποιήτριας Κατερίνας Ηλιοπούλου, έχει στόχο να φέρει σε επαφή το κοινό με τη νέα, δυναμική γενιά των ελλήνων συγγραφέων, ποιητών ή ποιητριών και την πολυμορφία της σύγχρονης λογοτεχνίας, μέσα από συζητήσεις, συνεντεύξεις και αναγνώσεις, όπου οι ίδιοι οι δημιουργοί μιλούν για το έργο τους και τη σχέση τους με τη γραφή ή διαβάζουν αποσπάσματα βιβλίων τους.