«Η γενιά μας πρέπει να βρει νέους μύθους»

Ενα μείγμα μνήμης, αλήθειας και κριτικής στάσης στο σύμπτωμα της ξενοφοβίας. Ο «Xenos» είναι η αποχαιρετιστήρια σόλο χορογραφία του Ακραμ Καν, την οποία θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρώτη στην Αθήνα, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. O κορυφαίος χορογράφος της εποχής μας επέλεξε την ελληνική λέξη «ξένος» και μαζί με τους συνεργάτες του άντλησαν υλικό από τα γεγονότα του 20ού αιώνα, φέρνοντας στην επιφάνεια τις εμπειρίες των αποικιακών στρατευμάτων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο «Xenos» βρίσκεται στο όριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, παρελθόντος και παρόντος, μυθολογίας και τεχνολογίας, εκεί όπου η ανθρωπότητα εξακολουθεί να βρίσκεται σε απορία και σύγχυση. Σε συνεργασία με τη δραματουργό Ρουθ Λιτλ, τον καναδό θεατρικό συγγραφέα Τζόρνταν Τάναχιλ, τη γερμανίδα σκηνογράφο Μιρέλα Βαϊνγκάρντεν, τον σχεδιαστή φωτισμών Μάικλ Χαλς, την ενδυματολόγο Κίμι Νακάνο και τον συνθέτη Βιτσέντζο Λαμάνια και τους πέντε μουσικούς του χρησιμοποιεί το κινησιογραφικό λεξιλόγιό του –μία ισορροπία μεταξύ του ινδικού κατάκ και σύγχρονου χορού.

Ο Ακραμ Καν γεννήθηκε στο Γουίμπλεντον του Λονδίνου, όμως η οικογένειά του προερχόταν από την Ντάκα του Μπανγκλαντές. Σε ηλικία επτά ετών άρχισε να σπουδάζει την κλασική φόρμα του νοτιοασιατικού χορού κατάκ. Με βαθιές ρίζες σε έναν αρχαίο πολιτισμό που διδάχτηκε από μικρός και όντας χαρακτηριστικός εκπρόσωπος μιας γενιάς μεταναστών που κλήθηκαν να ενστερνιστούν το δυτικό πρόσωπο της χώρας όπου μεγάλωσαν, χωρίς να ξεχνούν από πού προέρχονται, ο Καν συνέβαλε στη διαμόρφωση της νέας βρετανικής σκηνής στις δεκαετίες του 1990 και του 2000. Αυθεντικός και ευρηματικός, με στυλ που ενσωματώνει και ταυτόχρονα αντιπαραβάλλει τα στοιχεία του κλασικού με τον σύγχρονο χορό, με ένα μεγάλο σώμα έργου να σηματοδοτεί την πορεία του στις σκηνές του κόσμου αλλά και τις συνεργασίες του με καλλιτέχνες από διαφορετικές πρακτικές τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια, ο διάσημος χορευτής και χορογράφος προσελκύει θεατές χάρη στον δεξιοτεχνικό, πολυπολιτισμικό χορό του και την εννοιολογική σύλληψη των έργων του.

Καθώς έφτασε χθες στην Αθήνα για να συνεχίσει την ετοιμασία και την ολοκλήρωση της τελευταίας του δουλειάς, εξήγησε την ιδέα του «Xenos», η οποία γεννήθηκε από το άρθρο ενός ινδού ιστορικού ερευνητή. Η πληροφορία ήταν ότι πάνω από 4 εκατομμύρια άντρες, όχι λευκοί, υπηρέτησαν στους στρατούς της Ευρώπης και της Αμερικής. Περίπου 1,5 εκατομμύριο από αυτούς προέρχονταν από την Ινδία, ως επί το πλείστον χωρικοί – πολεμιστές από το βόρειο και βορειοδυτικό τμήμα της χώρας που πολέμησαν και πέθαναν στην Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Οι ιστορίες αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι τέθηκαν στην υπηρεσία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, εκτοπισμένοι από τις πατρίδες και τις κουλτούρες τους, παρέμεναν μέχρι πρόσφατα στο σκοτάδι.

Η ευθύνη της Ιστορίας: «Το έργο αυτό το ξεκίνησα για τα παιδιά μου. Κατέληξα μέσα από την αρχειακή έρευνα να διαπιστώσω ότι η συγγραφή της Ιστορίας είναι μία διαδικασία χειραγώγησης. Καθώς Ιστορία γράφουν οι νικητές και όχι οι ηττημένοι. Αισθάνθηκα λοιπόν ότι έφερα μία ευθύνη απέναντι στα παιδιά μου, να δείξω μία πανοραμική άποψη της Ιστορίας, μία οπτική 360 μοιρών. Για το τι συνέβη για παράδειγμα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οτι δηλαδή συμμετείχαν εκατομμύρια ξένοι στο πλευρό των βρετανικών στρατευμάτων».

Γιατί «ξένος»; «Και εδώ στην Ελλάδα αντιμετωπίζετε μια πραγματικότητα, καθώς μιλάμε για τον «ξένο», τον «αλλοδαπό», ακόμη και το «άλιεν». Αυτή η πραγματικότητα μοιάζει με τα συμπτώματα της γρίπης που εξαπλώνεται. Οπως και στη γρίπη κάθε φορά πριν από το ξέσπασμα ενός μεγάλου πολέμου εκδηλώνονται κάποια συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά είναι τα μεταναστευτικά ρεύματα από τα οποία ξεσπά ο ιός της ξενοφοβίας. Δεν ισχυρίζομαι ότι θα υπάρξει απαραίτητα πόλεμος. Ηθελα να αντικατοπτρίσω αυτά τα ευρήματα και να τα συσχετίσω με την πραγματικότητα καθώς και για το ότι ενώ έχουμε μεγάλα αποθέματα δημιουργικότητας, το ανθρώπινο είδος είναι εξίσου καταστροφικό. Ετσι σκέφτηκα να συσχετίσω τον μύθο του Προμηθέα με την ιστορική αλήθεια. Και σε αυτό το έργο δημιούργησα τον χαρακτήρα ενός ινδού στρατιώτη, ο οποίος ήταν χορευτής και ρίχτηκε μέσα στη μάχη, στα χαρακώματα, στη λάσπη. Η εμπειρία του να εξοικειωθεί με τη βία είναι να χάσει την ανθρωπιά του και να σκοτώσει προκειμένου να επιβιώσει».