Λίγοι από τους αναγνώστες που ανήκουν στη σημερινή γενιά των 30άρηδων ή και των 40άρηδων θα θυμούνται με ευκολία ποιος είναι ο μεταφραστής της «Μάνης» του Πάτρικ Λη Φέρμορ, που κυκλοφόρησε πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1972 από τον Κέδρο. Κι όμως, χαμένο στην πίσω πλευρά της πολιτικής του διαδρομής, το όνομα του Τζαννή Τζαννετάκη ταυτίζεται με το οδοιπορικό του φιλέλληνα συγγραφέα στη μεταπολεμική Μάνη, τη γεωγραφία της, τους πύργους και τα χωριά, τις συνήθειες και τις παραδόσεις των Μανιατών, τα περίφημα μοιρολόγια.

Είναι ένα από τα «στιγμιότυπα» που αναβιώνουν στην προσφάτως εκδοθείσα μονογραφία «Τζαννής Τζαννετάκης – Από τη συνειδητότητα στη δράση» (εκδ. Πόλις), με πρωτοβουλία των παιδιών του Τόνιας και Πέτρου. Μία από τις φωτογραφίες που συνοδεύουν τον τόμο απεικονίζει τον πρώην πρωθυπουργό κατά την εξορία του στα Κύθηρα το 1970, όπου πιθανότατα τον απασχόλησε η μετάφραση, ενώ και στη θεματική βιβλιογραφία της Μάρως Καρδαμίτση – Αδάμη αναφέρεται το βιβλίο καθώς και τα άλλα που υπέγραψε ή μετέφρασε: «Εκλογή από τις Ουπανισάδες» (Ικαρος, 1961), «Ινδία, ένας άλλος τρόπος ζωής» (Εστία, 1994), «Χώρος εστί της Αγοράς» (Ικαρος, 1994).

Στο σημείωμά της η ομότιμη καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αναλύει τη θητεία του Τζαννή Τζαννετάκη ως γενικού γραμματέα του ΕΟΤ (1974-1977), η οποία εμφανίζει ειδικό ενδιαφέρον ακόμη και σήμερα για τις πολιτιστικές σελίδες μιας εφημερίδας. Κι αυτό επειδή το 1975 ξεκινά το πρόγραμμα αξιοποίησης παραδοσιακών οικισμών με ειδικό σύμβουλο επί θεμάτων αρχιτεκτονικής τον σπουδαίο Αρη Κωνσταντινίδη. Στο πλαίσιο αυτό κηρύσσονται διατηρητέοι έξι οικισμοί: η Οία της Σαντορίνης, τα Μεστά της Χίου, η Βάθεια της Μάνης, το Πάπιγκο στην Ηπειρο, η Βυζίτσα στο Πήλιο, το Φισκάρδο στην Κεφαλονιά. Αναστηλώνονται επίσης μεμονωμένα κτίρια στη Μακρινίτσα, στην Αρεόπολη, στα Ψαρά και στο Γύθειο.

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ. Αλλά και το Φεστιβάλ Αθηνών γνωρίζει ανανέωση επί των ημερών Τζαννετάκη, καθώς τη Γνωμοδοτική Επιτροπή του Φεστιβάλ στελεχώνουν πρόσωπα όπως οι Οδ. Ελύτης, Α. Τερζάκης, Μ. Χατζιδάκις, Τ. Χορν, Α. Μινωτής, Ελένη Χατζηαργύρη. Στην Επίδαυρο μπαίνει ο Κάρολος Κουν με τους «Ορνιθες» –με προσωπική συνηγορία τού τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή –και ο Μάνος Χατζιδάκις αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, οπότε στο Ηρώδειο ακούγονται για πρώτη φορά οι Μ. Θεοδωράκης, Μ. Αδάμης, Θ. Αντωνίου, Στ. Γαζουλέας, Ν. Μαμαγκάκης, Ι. Ξενάκης, Γ. Χρήστου, Γ. Σισιλιάνος. Ανάμεσα στους εκτελεστές, τα ονόματα των Λ. Μπέρνσταϊν, Ντ. Μπάρενμποϊμ, Σβ. Ρίχτερ, Δ. Μητρόπουλου, Τζίνας Μπαχάουερ. «Ο ίδιος φρέσκος αέρας φυσάει και στην όπερα («Το ελληνικό πάθος», από το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Ν. Καζαντζάκη – Οπερα Πράγας, Βυζαντινό Ορατόριο Π. Πετρίδη) και στον χορό», σημειώνει η Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη. «Δίπλα στα κλασικά Μπαλέτα Μπολσόι, Κίροφ, Κόβεν Γκάρντεν κ.λπ., τα Μπαλέτα του Μερς Κάνινγκχαμ, του 20ού αιώνα, του Μορίς Μπεζάρ, αλλά και το ελληνικό χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, ο Γιάννης Μέτσης, η Ζουζού Νικολούδη».

Εκτός από τις άλλες συνεισφορές στον τόμο για την πολιτική σταδιοδορμία του πρώην πρωθυπουργού (Ιωάννης Γιαννίδης, Κώστας Νικολόπουλος, Α. Δ. Παπαγιαννίδης, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Χρήστος Χρηστίδης), ο αρχιτέκτων Γιάννης Σαΐτας διερευνά τις ιστορικές ρίζες της οικογένειας των Τζαννετάκηδων και ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος τα «Χρόνια του Πολεμικού Ναυτικού». Στον επίλογο, ο ακαδημαϊκός και πρώην διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Αγγελος Δεληβορριάς καταθέτει τη δική του άποψη για τον επί χρόνια στενό του φίλο: «Αναφέρομαι στον διανοούμενο πνευματικό άνθρωπο, ο οποίος, εκτός από την αρχαιολογία, ενδιαφερόταν εξίσου για την ιστορία και τη λογοτεχνία, τον πολιτισμό, τον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό πιο συγκεκριμένα, αλλά και τον πολιτισμό γενικότερα».

INFO: «Τζαννής Τζαννετάκης – Από τη συνειδητότητα στη δράση», εκδ. Πόλις, 2017