Αναζήτηση
Μπορούν να ταξιδέψουν ώς την άλλη άκρη του κόσμου για να επισκεφθούν μία και μόνο έκθεση. Βγαίνουν ενθουσιασμένοι και δηλώνουν ότι τα έργα που είδαν ήταν εξαιρετικά. Χαρακτηρίζουν την επίσκεψή τους σε ένα μουσείο ως «εμπειρία ζωής». Και αν για οποιονδήποτε λόγο βρουν την πόρτα κλειστή, μαζί με την απογοήτευσή τους δεν θα διστάσουν να εκφράσουν και τη διαμαρτυρία τους. Πόση ώρα αφιερώνουν, όμως, οι επισκέπτες των μουσείων μπροστά στα έργα τέχνης;
Η απάντηση είναι λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα. Για την ακρίβεια, 28,63. Αυτό είναι το αποτέλεσμα έρευνας που πραγματοποιήθηκε ως αποτέλεσμα της περιέργειας δύο καθηγητών από το Πανεπιστήμιο του Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας. Επί χρόνια η Λίζα και ο Τζέφρι Σμιθ παρατηρούσαν τις αντιδράσεις των επισκεπτών και διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι διαθέτουν ελάχιστο χρόνο μπροστά στα έργα τέχνης. Οπότε διατύπωσαν το εύλογο ερώτημα «Πώς μπορούν οι άνθρωποι να συγκινούνται τόσο βαθιά από έργα που έχουν δει για τόσο μικρό χρονικό διάστημα;». Κι αποφάσισαν να διαπιστώσουν διά της ερευνητικής μεθόδου τι συμβαίνει, όπως αναφέρει σε άρθρο του το διαδικτυακό περιοδικό Artsy.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΤΟΝ ΡΕΜΠΡΑΝΤ. Η αρχή έγινε το 2001 όταν με τη βοήθεια εθελοντών άρχισαν να καταγράφουν τη συμπεριφορά 150 επισκεπτών μπροστά σε έξι συγκεκριμένους πίνακες ζωγραφικής στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Η έρευνα έδειξε ότι ο μέσος όρος παραμονής μπροστά σε ένα έργο ήταν 27,2 δευτερόλεπτα, με μέγιστο χρόνο παρατήρησης τα 3 λεπτά και 48 δεύτερα μπροστά στο έργο του Ρέμπραντ «Ο Αριστοτέλης με μια προτομή του Ομήρου» (1653). Το συμπέρασμα των δύο ερευνητών ήταν ότι οι επισκέπτες δεν επιλέγουν να μείνουν πολλή ώρα σε λίγα έργα τέχνης, αλλά προτιμούν να σταθούν από λίγο μπροστά σε περισσότερα.
Σήμερα, που τα έξυπνα τηλέφωνα αποτελούν απαραίτητο συνοδό στην επίσκεψη ενός μουσειακού χώρου, το σκηνικό δεν μοιάζει να έχει αλλάξει. Το δίδυμο των ερευνητών με τη συνεργασία του κρατικού Πανεπιστημίου του Μοντκλέρ και υπό τον συντονισμό του Ινστιτούτου Τεχνών του Σικάγου επανέλαβε την έρευνά του πέρυσι και μάλιστα σε διευρυμένο δείγμα επισκεπτών και εκθεμάτων. Και το αποτέλεσμα ήταν ο μέσος χρόνος παραμονής να καταμετρηθεί σε 28,63 δευτερόλεπτα.
Και μπορεί τα έξυπνα τηλέφωνα να μην έχουν επηρεάσει κατά πολύ τα δευτερόλεπτα που στεκόμαστε ενώπιον ενός έργου, έχουν όμως επηρεάσει τον τρόπο που το βλέπουμε. Και είναι η αιτία γέννησης των άρτις, όρου που διαμόρφωσαν οι ερευνητές για να περιγράψουν τις σέλφις μπροστά σε έργα τέχνης. Αν και στον αρχικό τους σχεδιασμό δεν είχαν σκοπό να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο θέμα, από την πρώτη κιόλας ημέρα της έρευνάς τους αποφάσισαν ότι πρέπει να καταγράψουν και αυτή την παράμετρο. Και διαπίστωσαν ότι το 35% του δείγματος (συνολικά 356 άτομα) είχε τραβήξει άρτις. Δύο επισκέπτες μάλιστα εξαιρέθηκαν από την έρευνα διότι δεν κοιτούσαν καν τα εκθέματα, παρά μόνο φωτογραφίζονταν με φόντο αυτά.
Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Χωρίς δραματικές αλλαγές στα αποτελέσματα είναι και η πλέον πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε το 2017 από τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βαμβέργης στη Γερμανία Κλάους Κρίστιαν Κάρμπον, ο οποίος εστίασε σε μικρότερους εκθεσιακούς χώρους όπου δεν επιτρέπεται η φωτογράφιση. Κι αυτό επειδή εκτιμά ότι οι επισκέπτες χώρων όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο ή το Ινστιτούτο Τεχνών είναι τουρίστες που βιάζονται να δουν μόνο τα διασημότερα εκθέματα πριν πάρουν το αεροπλάνο για να επιστρέψουν στην έδρα τους.
Εκείνος λοιπόν επέλεξε μια περιοδική έκθεση του Γκέρχαρντ Ρίχτερ και εστίασε σε έξι μόλις έργα από τα 28 του χώρου. Διαπίστωσε ότι οι επισκέπτες στέκονταν 32,9 δευτερόλεπτα μπροστά στα έργα του γερμανού ζωγράφου, περισσότερο δηλαδή από όσο υποστήριζαν οι προηγούμενες έρευνες. Παρατηρώντας δε εκείνους που αρχικά δεν είχαν σταθεί αρκετά σε έναν πίνακα και επέστρεφαν για να τον ξαναδούν, ο συνολικός χρόνος ανέβαινε στα 50,5 δευτερόλεπτα, ενώ περισσότερη ώρα διέθεταν κι όσοι επισκέπτονταν την έκθεση σε ομάδες.
Οι ερευνητές καταλήγουν στο ότι δεν μπορεί να προσδιοριστεί ο χρόνος που πρέπει να δαπανηθεί μπροστά σε ένα έργο τέχνης, ώστε να θεωρείται επαρκής. Αν ωστόσο στην επόμενη επίσκεψή σας σε ένα μουσείο ξεπεράσετε το ένα λεπτό, έστω και σε ορισμένα από τα εκθέματα, θα μπορείτε να καμαρώνετε ότι ανήκετε πάνω από τον μέσο όρο.
