Και να που ο αμερικανός πρόεδρος αποδεικνύεται εκτός των άλλων και καταλύτης για τη σύγχρονη καλλιτεχνική δραστηριότητα στη χώρα του. Η επιθετικότητα του λόγου του στην πολεμική ρητορική με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν και η χλιαρή εκ μέρους του φραστική καταδίκη των ταραχών που προκάλεσαν φασιστικές ομάδες στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια πρόσφαρα ήταν η αφορμή για τον κόσμο να βγει στους δρόμους του κεντρικού Μανχάταν δηλώνοντας «όχι στη φασιστική Αμερική». Η εικονογράφηση στα εξώφυλλα των περιοδικών «The New Yorker» και «The Economist» με σαφείς αναφορές στη λευκή κουκούλα της Κου Κλουξ Κλαν έχει ως στόχο τον Ντόναλντ Τραμπ και θέτει ζητήματα ρατσιστικής μεροληψίας. Ο αμερικανός πρόεδρος φαίνεται ότι μονοπώλησε και ως δραματική καρικατούρα τη θεατρική παραγωγή του καλοκαιριού δίνοντας έμπνευση σε συγγραφείς και σκηνοθέτες να μεταφέρουν στη σκηνή επεισόδια από την αμερικανική ψύχωση που τους επιφυλάσσει ο ηγέτης τους.

Οι «New York Times» φιλοξένησαν συζήτηση τριών κριτικών θεάτρου που αναφέρθηκαν στην επίδραση, καλλιτεχνική και πολιτική, που ασκεί ο ένοικος του Λευκού Οίκου στη σύγχρονη δραματουργία. Οχι δεν είναι θεατρόφιλος. Ομως τα άλλα «εγώ» του και οι λαϊκιστικές –αν μη τι άλλο –πολιτικές πρακτικές του διασκορπίστηκαν στις θεατρικές σκηνές.

Η πιο εντυπωσιακή περίπτωση ήταν η παραγωγή του «Ιούλιου Καίσαρα» που παρουσιάστηκε στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης. Ο κεντρικός ήρωας της σαιξπηρικής τραγωδίας, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, είναι ένας σύγχρονος πλουτοκράτης με χτένισμα «φράντζα προς τα πάνω» και σύζυγο ένα γκλαμουράτο μοντέλο. Φυσικά και αυτός ο Καίσαρας στις τελευταίες στιγμές της δολοφονίας του αναφωνεί «Κι εσύ Βρούτε;». Η παράσταση πέρασε αρνητικά και με λάθος τρόπο στους θεατές, επισημαίνει ο κριτικός θεάτρου Αλεξ Σοκόλσκι. «Αν είχαν διαβάσει μέχρι τέλους το έργο του Σαίξπηρ ή έμεναν στο τέλος της παράστασης στο πάρκο, θα είχαν δει ότι, ναι, μια ομάδα συνωμοτών δολοφονεί έναν πεινασμένο για την εξουσία καίσαρα, ο οποίος σε αυτή την παραγωγή είχε το στυλ του Τραμπ. Αλλά οι συνωμότες πληρώνουν ακριβά αυτήν την πράξη τους. Είναι μια προειδοποιητική ιστορία. Είμαι, λοιπόν, μετέωρος όσον αφορά την άποψη ότι το θέατρο μετρά για τον κόσμο. Εξακολουθώ να ψάχνω για έργα που θα με βοηθήσουν να καταλάβω τη στιγμή του παρόντος. Εως τώρα το έντονα πολιτικό θέατρο δεν έχει λειτουργήσει για μένα προς αυτήν την κατεύθυνση».

Η πολιτική του Τραμπ πέρασε και στις εναλλακτικές παραγωγές του Μπρόντγουεϊ, όπως στο δυστοπικό έργο «Building the wall» του Ρόμπερτ Σένκαν, το σατιρικό πολιτικό μιούζικαλ «Me the People», αλλά και το σύγχρονο ανέβασμα του «1984» του Τζορτζ Οργουελ από νεοϋορκέζικο θίασο. Πρόσφατα και ο σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ έδωσε τη δική του ωμή και άμεση ερμηνεία παραμένοντας πολέμιος του Τραμπ με το έργο του «The Terms of my Surrender».

Οι ειδικοί επιμένουν πάντως ότι τα ραντάρ του θεάτρου δεν μπορούν να πιάσουν όσα συμβαίνουν στην πολιτική ζωή. «Αγωνίζομαι να βρω ένα έργο σχολιασμού μέσα από τους χαρακτήρες του και τη μέθοδο της σύγκρουσης που χρησιμοποιεί ο δημιουργός του» παρατηρεί ο κριτικός θεάτρου Τζέσι Γκριν. «Δεν είμαι σίγουρος ότι η θεατρική φλέβα του καλοκαιριού μπορεί να κάνει ό,τι το «Angels in America» και το «The Normal Heart « κατά τη διάρκεια της επιδημίας του AIDS. Ή αυτό που έκανε το «A raisin in the sun» καθώς και άλλα θεμελιώδη δραματουργικά έργα πολιτικών δικαιωμάτων. Συνέβαλαν στο να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι Αμερικανοί ή οι λευκοί Αμερικανοί εξέτασαν τον ρατσισμό».

Η καίρια λεπτομέρεια, σύμφωνα με τους κριτικούς, είναι η βιαστική και κάπως επιτηδευμένη εμφάνιση της επικαιρότητας στη δραματουργία. Καταλύτης αυτής της βεβιασμένης παραγωγής που δεν επιτρέπει την πλήρη επεξεργασία της συμπεριφοράς του Τραμπ και των κοινωνικών περιστάσεων που την προκαλούν φαίνεται ότι είναι ο κύκλος της συνεχούς ιντερνετικής ενημέρωσης. Η ταχύτητά της έχει επηρεάσει και το αμερικανικό θέατρο που λειτουργεί όπως λένε σαν ένα είδος «δωμάτιο εκτόνωσης του θυμού» (anger room). Τι γίνεται όμως με την καθαρτήρια πράξη του θεάτρου; «Σκέφτομαι την πορεία των γυναικών τον περασμένο Μάρτιο. Εκείνη τη θάλασσα από βαμμένα ροζ γυναικεία και ανδρικά πρόσωπα που γέμισαν τις πλατείες στις ΗΠΑ. Εκατομμύρια από εμάς ήταν ηθοποιοί εκείνη την ημέρα. Δεν ήταν θεατρικό έργο αλλά υπήρχε ατμόσφαιρα κάθαρσης» θυμάται ο Σοκόλσκι. Και ο Τζέσι Γκριν παρατηρεί πως οι καλλιτέχνες του θεάτρου θα πρέπει να ξαφνιάζουν το κοινό τους φωτίζοντας σημεία αντιφάσεων που ο κόσμος δεν έχει προλάβει να σκεφτεί. Το θέατρο δεν πρέπει να ακολουθεί το ύφος του «γρήγορου και θυμωμένου» χρήστη του twitter, λέει.

Τελευταία Νέα