Αναζήτηση
Νέα επεισόδια γράφονται στο σίριαλ των πνευματικών δικαιωμάτων. Οι δύο αιφνιδιαστικές διατάξεις που προστέθηκαν εκτάκτως στο νομοσχέδιο για τη συλλογική διαχείριση –που την περασμένη Παρασκευή κατατέθηκε στη Βουλή και προγραμματίζεται να ψηφιστεί με επείγουσα διαδικασία μέσα στην εβδομάδα –καταργούν τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων και των εκδοτών.
Με επιστολή διαμαρτυρίας προς τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τα σωματεία –Ενωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ), Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ), Εταιρεία Συγγραφέων, Κύκλος Ποιητών, Σύλλογος Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ), Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ), Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β) –που εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο των ελλήνων συγγραφέων, δημοσιογράφων και εκδοτών καταγγέλλουν με τον πιο έντονο τρόπο την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως «δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν έλληνας υπουργός Πολιτισμού να στερεί από τους δημιουργούς και εκδότες τα πνευματικά τους δικαιώματα κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας και του Συντάγματος. Και αυτό γίνεται από μια υπουργό που είναι και η ίδια καλλιτέχνις!»
Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ. Στην επιστολή προς την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, τα σωματεία αναφέρουν ότι με τη διάταξη του άρθρου 55 παρ. 3 επιτρέπεται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπαράγουν και διανέμουν ψηφιακά μέσω του Διαδικτύου αποσπάσματα έργων, άρθρα εφημερίδων και περιοδικών χωρίς την άδεια των δημιουργών και χωρίς αμοιβή! Η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με την κοινοτική οδηγία 2001/29 που επιτρέπει σχετική εξαίρεση μόνο χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις (η διάταξη της υπουργού αφορά εν γένει τη διδασκαλία, συμπεριλαμβάνοντας και εκπαιδευτικά συγγράμματα ή επιστημονικά βιβλία), ενώ η διεθνής πρακτική είναι η σχετική εξαίρεση να συνοδεύεται και με την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους συγγραφείς και εκδότες.
Ο Περικλής Δουβίτσας, εκδότης της Νεφέλης, εξηγεί πως «ως εκδότες συμμετείχαμε στην ομάδα βιβλίου του ΥΠΠΟ και ο δημόσιος δανεισμός ήταν ένα από τα θέματα για τα οποία ζητήθηκαν οι προτάσεις της ομάδας. Για το θέμα αυτό δεν έγινε αναλυτική επεξεργασία, είτε λόγω έλλειψης χρόνου συνολικά είτε επειδή δεν δόθηκε προτεραιότητα. Μέχρι πριν από λίγες μέρες, οπότε έπεσε το site της διαβούλευσης, για το θέμα εκκρεμούσε η ανάρτηση των προτάσεων της ομάδας, η οποία ήταν σε ετοιμότητα να επεξεργαστεί τις προτάσεις των ειδικών, όπως έγινε και για άλλα θέματα που ανέβηκαν πρόσφατα σε δεύτερη φάση».
Αδικαιολόγητη και αιφνιδιαστική χαρακτηρίζει η εκδότρια Ελενα Πατάκη την απόφαση του ΥΠΠΟ να νομοθετήσει χωρίς να έχει καμία προηγούμενη διαβούλευση με τους θιγόμενους πνευματικούς δημιουργούς και τα σωματεία και τους οργανισμούς μέσω των οποίων εκπροσωπούνται, αλλά και ρίχνοντας έτσι απότομα και άτσαλα την αυλαία σε μια διαβούλευση που το ίδιο το ΥΠΠΟ υποτίθεται πως είχε ξαρχίσειι. «Καλούμε την υπουργό να ανοίξει έναν ειλικρινή διάλογο για το θέμα αυτό, λαμβάνοντας υπόψη την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το συμφέρον του ελληνικού λαού (πρόσβαση στην πληροφόρηση αλλά και διασφάλιση της πολιτιστικής παραγωγής)».
Το βασικό θέμα είναι, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου Ιωάννη Κωνστανταρόπουλο, ότι «ενώ δεν έχει υπάρξει ενημέρωση για τους ενδιαφερομένους (συγγραφείς, δημοσιογράφοι, εκδότες), χωρίς να έχει βγει σε δημόσια διαβούλευση φέρανε δύο άρθρα μέσα για τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης. Τα άρθρα αυτά στην ουσία αναφέρουν την απελευθέρωση του δανεισμού των συγγραμμάτων, ηλεκτρονικών (e-book) και μη –μέχρι πρόσφατα ο εκπαιδευτικός είχε τη δυνατότητα να πάρει ένα απόσπασμα ως παράδειγμα· τώρα μπορεί να κάνει οτιδήποτε.
Το δεύτερο στοιχείο αφορά το κομμάτι του δανεισμού των βιβλιοθηκών. Τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες τις αποδεσμεύει από την καταβολή αμοιβής στους δημιουργούς –ο νόμος έχει ψηφιστεί από το 1993 και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κανένα βήμα ώστε να δώσει αυτά που οφείλει». Το δανειζόμενο βιβλίο, εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΝΕΛΒΙ, πρέπει να έχει μια ελάχιστη αποζημίωση για τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού του και οι εν λόγω εξελίξεις εξαιρούν τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες από αυτή την υποχρέωση –τις εξαιρεί μάλιστα και αναδρομικά. «Οσο για τις υπόλοιπες (βιβλιοθήκες) προβλέπει ότι κάποια στιγμή θα βγει ένα προεδρικό διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο το κράτος θα ορίζει ποια θα είναι η αποζημίωση που μια βιβλιοθήκη θα πρέπει να καταβάλλει. Αλλά αυτό το προεδρικό διάταγμα μπορεί να μην έρθει ποτέ! Το χειρότερο, δε, απ’ όλα είναι ότι υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος και πρόβλεψη, μέσα στο 2017, να νομοθετήσει και να τον κάνει ευρωπαϊκό. Η διάταξη αυτή τορπιλίζει το παραπάνω. Πρόκειται για σουρεαλισμό!».
ΖΗΤΟΥΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Οι εκπρόσωποι των σωματείων μέσα από την επιστολή τους προς τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ζητούν να παρέμβει προσωπικά ώστε ν’ αποσυρθούν οι συγκεκριμένες διατάξεις από το υπό ψήφιση νομοσχέδιο, να απαιτήσει ώστε το θέμα της χρήσης έργων για εκπαιδευτικές ανάγκες να ρυθμιστεί σύμφωνα με τη σχετική οδηγία, μόλις αυτή ψηφισθεί. Οπως επισημαίνει και ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου (ΟΣΔEΛ), «είναι αναγκαίο ο Πρωθυπουργός να μεριμνήσει ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος 2121/1993 για τον δημόσιο δανεισμό με τη σύναψη κεντρικών συμφωνιών με το υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Εσωτερικών, να ενισχυθούν τα δημόσια ΑΕΙ και οι ελληνικές βιβλιοθήκες». Ενώ τα σωματεία τονίζουν στην επιστολή τους πως «χωρίς εκπαίδευση και βιβλιοθήκες δεν υπάρχουν αναγνώστες και καλλιεργημένοι πολίτες, χωρίς συγγραφείς και βιβλία δεν υπάρχει εκπαίδευση και βιβλιοθήκες. Είμαστε όλοι μέλη του ίδιου οικοσυστήματος, δεν υπάρχει το ένα μέλος αν δεν υπάρχει και το άλλο».
