Λύθηκε το μυστήριο Banksy;

Είναι μια φήμη που έχει ακουστεί ξανά και ξανά: πίσω από τον αινιγματικό street artist με το όνομα Banksy, του οποίου τα στένσιλ και οι τοιχογραφίες κοσμούν μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, ίσως κρύβεται ο Ρόμπερτ ντελ Νάια, ο 52χρονος μουσικός του trip-hop συγκροτήματος Massive Attack, γνωστός και με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο 3D.

Οι εικασίες άρχισαν το 2013, όταν ο Ντελ Νάια, που στη δεκαετία του ’80 ξεκίνησε ως γκραφιτάς στους δρόμους του Μπρίστολ, παρουσίασε έργα από την τελευταία εικοσαετία της εικαστικής δράσης του, σε μια ατομική έκθεση στο Λονδίνο: αρκετοί τότε έκαναν λόγο για πιθανές ομοιότητες με την τεχνοτροπία που αποδίδεται στον Banksy. To 2016 οι υποθέσεις ξαναφούντωσαν, έπειτα από μια έρευνα του αμερικανού δημοσιογράφου Κρεγκ Γουίλιαμς, που εντόπισε χρονική εγγύτητα ανάμεσα στις συναυλίες των Massive Attack σε μέρη όπως το Σαν Φρανσίσκο, η Μελβούρνη ή το Τορόντο και στα «κρούσματα» του Banksy στους δρόμους των ίδιων πόλεων.

Προ ημερών η συζήτηση επανήλθε, αυτή τη φορά εξαιτίας μιας γκάφας. Υπαίτιος ήταν ο Goldie, μουσικός κι αυτός, επίσης αλλοτινός γκραφιτάς, από τους πρωτοπόρους της βρετανικής drum ‘n’ bass σκηνής και φίλος του Ντελ Νάια. Μιλώντας στη διαδικτυακή ραδιοφωνική μετάδοση «Distraction Pieces» που παρουσιάζει ο ράπερ Scroobius Pip, έφτασε κάποια στιγμή στο ζήτημα της εμπορευματοποίησης του γκραφίτι και της εκμετάλλευσης που υφίσταται εντός του κόσμου των εικαστικών. Ελαφρώς δυσαρεστημένος, είπε στον συνομιλητή του: «Δώσε μου ένα γράμμα, βάλ’ το σε ένα τισέρτ, γράψε «Banksy» από πάνω κι αυτό ήταν. Τώρα μπορούμε να το πουλήσουμε. Δεν είναι ότι δεν σέβομαι τον Ρόμπερτ. Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης κι ότι έχει φέρει τα πάνω κάτω στον κόσμο της τέχνης».

Αθροισμα συμπτώσεων. «Ρόμπερτ», λοιπόν. Το όνομα δεν πέρασε απαρατήρητο από τους ακροατές, ενώ και ο ίδιος ο Goldie έκανε μια μικρή παύση μετά το ολίσθημά του και άλλαξε θέμα. Οι πιθανότητες να επρόκειτο για συνωνυμία αναφέρθηκαν στις επακόλουθες συζητήσεις, λίγοι όμως απέφυγαν την προφανή σύνδεση με τον μουσικό των Massive Attack.

Είναι λες και όλες οι συμπτώσεις πλέον εξηγούνται. Εκτός από εκείνη την έρευνα του Γουίλιαμς που συμπέραινε ότι ο Ντελ Νάια είναι μάλλον ο αρχηγός μιας κολεκτίβας με το όνομα Banksy (υπόθεση που ο ενδιαφερόμενος θα χαρακτήριζε ως «ωραία ιστορία, αλλά δυστυχώς όχι αληθινή»), αρκετοί έχουν παρατηρήσει και ορισμένες ανεπαίσθητες ομοιότητες μεταξύ των έργων του Banksy και των εξωφύλλων που σχεδιάζει ο Ντελ Νάια για τους Massive Attack. Αλλοι επισημαίνουν ότι στο «Walled off Hotel», ένα πρόσφατο μεγαλόπνοο εγχείρημα του Banksy στη Βηθλεέμ, που σκοπό έχει την ευαισθητοποίηση για το ισραηλοπαλαιστινιακό ζήτημα, η μουσική της trip-hop μπάντας ακούγεται συχνά. Ο μεν street artist έχει υπογράψει τον πρόλογο σε ένα βιβλίο του μουσικού, ενώ εκείνος τον έχει χαρακτηρίσει «φίλο», που «έχει έρθει σε μερικές συναυλίες μας».

Το μόνο σχόλιο των άμεσα εμπλεκομένων μετά το πρόσφατο σούσουρο προήλθε από τον Goldie. «Μόλις μίλησα στο τηλέφωνο με τον 3D», έγραψε στο twitter, «κι έχουμε κατουρηθεί από τα γέλια».