Ενα γλυπτό από νερό και ζάχαρη, η μήτρα γλυπτού από το κεφάλι μιας Αφρικανής που είχε φτιάξει ως πρόπλασμα ο δάσκαλος του Ογκίστ Ροντέν και ένα μουσικό ραπ δρώμενο συνδυασμένο με την προβολή μιας ταινίας στην οροφή του Σφαγείου της Υδρας ήταν το αποτύπωμα που άφησε η Κάρα Γουόκερ στο καλοκαιρινό πρόγραμμα του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ.

Το 2017 η σύγχρονη τέχνη δεσμεύτηκε να αποκτήσει πολιτικό χαρακτήρα. Και οι καλλιτέχνες έβαλαν στα έργα τους αναφορές από το προσφυγικό ζήτημα με επίκεντρο τη Συρία, σε μια ανάγκη να υποβάλουν τα σέβη τους σε εκείνους που υποφέρουν το σύγχρονο μαζικό μαρτύριο. Επειδή όμως οι προθέσεις των καλλιτεχνών δεν είναι μόνο αγνές εκφράσεις ουμανισμού, αλλά σκόπιμες ενέργειες διατήρησης της οικονομικής αξίας τους, η «προσφυγομανία» της τέχνης εμφανίζεται παντού, προκαλώντας τους στοχαστικούς και περίεργους ταξιδιώτες των μεγάλων διοργανώσεων.

Ολοι τους συναντήθηκαν στην Υδρα την περασμένη Δευτέρα. Διευθυντές πολιτιστικών οργανισμών, συλλέκτες και κριτικοί τέχνης από την Αμερική και την Ευρώπη. Ολοι –μαζί με πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες –είχαν παρακολουθήσει την ιδιότυπη φετινή συναστρία τέχνης που άρχισε η «δι-πολική» μεταξύ Αθήνας – Κάσελ documenta 14 και συνέχισαν η Μπιενάλε της Βενετίας, η έκθεση σύγχρονης τέχνης της Βασιλείας και η έκθεση γλυπτικής σε δημόσιους χώρους που συμβαίνει ανά δεκαετία στο Μίνστερ της Γερμανίας.

Οι επίσημοι καλεσμένοι του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου, όπως ο Μαουρίτσιο Κατελάν και η σταρ αρχιτέκτονας Λιζ Ντίλερ, αλλά και φίλοι της ατμόσφαιρας που προκαλεί η τελετή στο Σφαγείο της Υδρας τα τελευταία χρόνια σχημάτισαν εκεί μια ουρά αναμονής πολλών ωρών και μέτρων. Μετά την περσινή περφόρμανς κεραμικών γλυπτών του Ιταλού Ρομπέρτο Κουόγκι, η παρουσία της Αμερικανίδας Κάρα Γουόκερ, πρέσβειρας της πολιτικής τέχνης με αφετηρία την ιστορία της δουλείας στην Αμερική, συγκέντρωσε τη ζωηρόχρωμη ποικιλία ενδυματολογικών προτάσεων, ηλικιών και κοινωνικών διαφορών.

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΗ. Στην αρχή ήταν το ίδιο το έργο «Figa» της Κάρα Γουόκερ: ένα αριστερό χέρι, υπόλοιπο από το προηγούμενο γιγάντιο έργο της που είχε δείξει το 2014 σε ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο επεξεργασίας ζαχαροκάλαμου στο Μπρούκλιν. Εκείνο το γλυπτό ήταν φτιαγμένο από αφρό πολυουρεθάνης, επικαλυμμένο με ζάχαρη, νερό και ρητίνη. Είχε το σχήμα γυναίκας-σφίγγας και τα χαρακτηριστικά του προσώπου της θύμιζαν αφρικανή σκλάβα του αμερικανικού Νότου με μαντίλι δεμένο στο κεφάλι. Η ζαχαρένια σφίγγα 40 τόνων της Κάρα Γουόκερ ήταν αφιερωμένη στην ιστορία της δουλείας και στην εκμετάλλευση των μαύρων εργατών σε φυτείες ζαχαροκάλαμου και συγκέντρωσε περισσότερους από 130.000 θεατές στη Νέα Υόρκη. Γι’ αυτό και θεωρήθηκε επιτυχημένο έργο τέχνης σε δημόσιο χώρο με πολιτικό χαρακτήρα.

Η επίσκεψη της Κάρα Γουόκερ στην Υδρα άλλαξε την οπτική στην κλίμακα και στον συμβολισμό του έργου της. Από το γιγάντιο «A Sublety, or the Marvelous Sugar Baby» είχε κρατήσει ένα τμήμα του έργου: την αριστερή παλάμη της σφίγγας, με τα τρία δάχτυλα του χεριού της ενωμένα στην υβριστική «απρεπή» χειρονομία, «Figa» τιτλοφόρησαν το νέο της έργο, το οποίο δημιούργησε προσθέτοντας στον χώρο του Σφαγείου πολλά κιλά ζάχαρη. Και δίπλα του, στη μικρή εσοχή στο εσωτερικό του Σφαγείου, τοποθέτησε ένα κερί αναμμένο μαζί με το πρόπλασμα από γυναικείο κεφάλι. Η Κάρα Γουόκερ εντόπισε αυτό το ίχνος του γάλλου δασκάλου του Ροντέν στο eBay και το πρόσθεσε στη σύνθεσή της «Figa». «Ηθελα να μεταφέρω από τον Νέο Κόσμο προς την κοιτίδα του πολιτισμού ένα έργο που θα λειτουργεί ως προσκύνημα όλων όσοι από εμάς αναζητούν την πνευματική και υλική ολοκλήρωση στο τέλος ενός καταστροφικού ταξιδιού. Οι σύροι πρόσφυγες μου θυμίζουν ό,τι ήταν οι Αφρικανοί στην Αμερική του 19ου αιώνα» είπε η Κάρα Γουόκερ παρακολουθώντας μαζί με το πλήθος της τέχνης το ραπ συγκρότημα Athens Kids να τραγουδά τους στίχους του με φόντο την προβολή της ταινίας της στην οροφή του κτίσματος: τα γυρίσματα από την προετοιμασία του γιγάντιου γλυπτού μαζί με πλάνα από την επικαιρότητα των προσφυγικών ροών στις μεσογειακές ακτές και οι Athens Kids έβγαζαν κατά διαστήματα από τους παρευρισκομένους κάποιους υδρατμούς κριτικής αντιμετώπισης του φαινομένου. Ολοι όμως ανανέωσαν με τον οικοδεσπότη της βραδιάς το ραντεβού τους για το επόμενο καλοκαιρινό χάπενινγκ της Υδρας.

INFO

«Figa», στο Σφαγείο της Υδρας, έως 30/9

Τελευταία Νέα