Αναζήτηση
Θλίψη και πένθος κυριαρχεί από το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης στον κόσμο του πολιτισμού στην Ελλάδα: Σε ηλικία 68 ετών, άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος θεατρικός σκηνοθέτης και ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής, ύστερα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο.
Την είδηση του θανάτου του επιβεβαίωσε το νοσοκομείο «Υγεία» όπου νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα.
Διαμορφωτής της ελληνικής σκηνής, σπουδαίος θεατράνθρωπος, ο Λευτέρης Βογιατζής έμοιαζε να είχε πάρει τα ηνία από τον Κάρολο Κουν.
«Είμαι απρόβλεπτος, γιατί δεν ξέρω εμένα. Δεν ξέρω τι μπορεί να κρύβω μέσα μου.. Αλλες φορές υποκύπτω στην μοιραία κούραση κι άλλες με πιάνει ορμή ξεκινήματος» έχει πει ο ίδιος.
Για εκείνον κάθε παράσταση ήταν σαν ένας ακόμη δύσκολος τοκετός. Η λεπτομέρεια, όπως έλεγε συχνά, είναι η ραχοκοκαλιά. Πάσχιζε για το αποτέλεσμα, δικαιώνοντας κάθε φορά το κοινό. «Εξαιτίας αυτής της επιμονής, μπορεί να κερδίζω κάτι».
Από τις τελευταίες του δουλειές ήταν η παράσταση του έργου «Αμφιτρύων» του Μολιέρου στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2012, από το Εθνικό Θέατρο. Ετοίμαζε δε τον «Οιδίποδα Τύραννο» για τα φετινά Επιδαύρια, καθώς και το ανέβασμα – μετά την παράσταση του 2011- του «Θερμοκηπίου» του Χάρολντ Πίντερ στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων.
Σαράντα χρόνια έχουν περάσει από το πρώτο του επαγγελματικό βήμα στο σανίδι. Όταν το 1973 ερμήνευσε τον ρόλο της γιαγιάς στον «Κυριακάτικο περίπατο» του Ζ. Μισέλ με το Ανοιχτό Θέατρο του Γιώργου Μιχαηλίδη. Αργότερα, με την ίδρυση της «Σκηνής» και της «Νέας Σκηνής» έβαλε την σφραγίδα του σε παραγωγές που ανέβασαν τον πήχη.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1945, κι έπειτα από σπουδές στην αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Λευτέρης Βογιατζής αποφάσισε να κυνηγήσει τα όνειρά του στο… σανίδι. Παρακολούθησε λοιπόν το Σεμινάριο Ράινχαρτ στη Βιέννη καθώς και μαθήματα στη Σχολή Κωστή Μιχαηλίδη στην Αθήνα.
Επαιξε πολλούς ρόλους σε έργα του κλασικού κυρίως ρεπερτορίου, όπως: «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης», «Λυσιστράτη», «Βατράχους», «Ταρτούφος». Το 1975 έγινε ιδρυτικό μέλος του θιάσου «Αμφι-Θέατρο» του Σπύρου Ευαγγελάτου.
Το 1981 ίδρυσε την Εταιρία Θεάτρου «Η Σκηνή» με τη συνεργασία έξι ηθοποιών. Από το 1982 έως το 1987, ο Λευτέρης Βογιατζής σκηνοθέτησε και έπαιξε στα έργα: «Η Σπασμένη στάμνα» του Κλάιστ, «Οι Αγροίκοι» του Γκολντόνι, «Συμφορά από το πολύ μυαλό» του Γκριμπογιέντοφ και το «Σε φιλώ στη μούρη…» του Γ. Διαλεγμένου για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο σκηνοθεσίας Κάρολου Κουν.
Το 1988 τράβηξε τον δικό του δρόμο με την ίδρυση της Νέας Σκηνής, που στεγάστηκε στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Με τη συμμετοχή νέων ηθοποιών παρουσίασε κλασικά έργα με διαφορετική ματιά αφού οι εξαντλητικές αναγνώσεις του φανέρωσαν την κρυμμένη τους ουσία. Έφερε στη σκηνή το σύγχρονο έργο αιχμής ενώ στήριξε το νεοελληνικό έργο.
Παράλληλα, το 1989, στην απαρχή της ενασχόλησής του με το αρχαίο ελληνικό δράμα, ίδρυσε το Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, σκηνοθετώντας την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Μια «Αντιγόνη» κλειστού χώρου, όπου κυριάρχησε «η ένταση του τραγικού ψιθύρου». Στο έργο αυτό θα επιστρέψει το 2006 και το 2007 με παραστάσεις στην Επίδαυρο, ενώ η «Αντιγόνη» του εμφανίστηκε και σε φεστιβάλ της Βιέννης, της Λυών και του Παρισιού.
Με τους μαθητές του εργαστηρίου, συνεχίζει τη διερεύνησή του στον ελληνικό ποιητικό λόγο και την «παιδική ηλικία του θεάτρου», ανεβάζοντας την αναγεννησιακή κρητική κωμωδία «Κατσούρμπος» του Γ. Χορτάτζη. Επιστρέφοντας στους επαγγελματίες ηθοποιούς, την περίοδο 1993 – 1995, ανέβασε ένα ακόμα σύγχρονο ελληνικό έργο, τη σατιρική κωμωδία των Δημήτρη Κεχαΐδη – Ελένης Χαβιαρά «Με δύναμη από την Κηφισιά».
Το καλοκαίρι του 1996, ερμήνευσε τον Μενέλαο στην παράσταση της «Ελένης» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Ως σκηνοθέτης συνεργάστηκε ακόμη με το Εθνικό Θέατρο («Πέρσες», «Πρίγκιπας του Χόμπουργκ») και με τον θίασο Πράξη της Μπέττυς Αρβανίτη.
Στάθηκε στο τιμόνι επιτυχημένων παραστάσεων έργων όπως: «Ο Μισάνθρωπος» του Μολιέρου, «Η νύχτα της κουκουβάγιας» του Γιώργου Διαλεγμένου – για την οποία τιμήθηκε με το βραβείο Κάρολος Κουν, καθώς και βραβείο της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών – «Οι Πέρσες» του Αισχύλου (1999), «Τέφρα και σκιά» του Χάρολντ Πίντερ (2000).
Είναι ο πρώτος στην Ελλάδα που ανέβασε έργα της Σάρα Κέιν («Καθαροί πια» το 2001 και «Λαχταρώ» το 2003). Από τους σταθερούς του συνεργάτες ήταν η σύντροφος της ζωής του και μεταφράστρια, Ειρήνη Λεβίδη.
Το 2003, σκηνοθετεί το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Σ’ εσάς που με ακούτε». Ακολουθεί το 2004, ένας δεύτερος Μολιέρος, «Το Σχολείο των γυναικών».Το 2005 σκηνοθέτησε και έπαιξε σ’ ένα ακόμα έργο του Γιώργου Διαλεγμένου, το «Bella Venezia», για το οποίο απέσπασε το βραβείο Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής, Κάρολος Κουν.
Το 2007, σε συνεργασία με τον Γ. Σκεύα, ανεβάζει και πρωταγωνιστεί στην «Ημερη» του Ντοστογιέφσκι. Ακολουθούν τρία θεατρικά έργα: το «Υστατο σήμερα» του Χάουαρντ Μπάρκερ, το «Θερμοκήπιο» του Χάρολντ Πίντερ και «Ο Τόκος» του Δημήτρη Δημητριάδη, τα οποία σκηνοθετεί και ανεβάζει ο ίδιος στο ανακαινισμένο θέατρο της Οδού Κυκλάδων.
Στον κινηματογράφο συμμετείχε σε ταινίες του Νίκου Παναγιωτόπουλου, με τον οποίο διατηρούσε φιλικούς δεσμούς («Αθήνα- Κωνσταντινούπολη», «Ονειρεύομαι τους φίλους μου» – για τον ρόλο του απέσπασε βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Σαν Ρενό – και «Μελόδραμα»).
Εχει παίξει και στις ταινίες «Ανατολική περιφέρεια» του Βασίλη Βαφέα, «Ακροπόλ» του Παντελή Βούλγαρη.
Συλλυπητήρια Τζαβάρα
Πληροφορούμενος τον θάνατο του Λευτέρη Βογιατζή, ο αναπληρωτής Υυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για θέματα Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Εφυγε πρόωρα από τη ζωή μία μεγάλη προσωπικότητα του θεάτρου. Ο Λευτέρης Βογιατζής στην πολύχρονή πορεία του καταπιάστηκε με όλα τα είδη του θεάτρου και γνώρισε την καταξίωση ανεβάζοντας παραστάσεις που ξεχώρισαν για την αρτιότητα τους. Διέθετε όραμα, οξυδέρκεια και πρωτοποριακό πνεύμα ενώ κοινός παρανομαστής σε όλες τις δουλειές του ήταν πάντοτε το υψηλό επίπεδο αισθητικής.
» Εκτός από σπουδαίος σκηνοθέτης υπήρξε και πολύ σημαντικός ηθοποιός, συμμετέχοντας σε κινηματογραφικές παραγωγές που απέσπασαν και διεθνή βραβεία.
» Θα τον θυμόμαστε για την ανεξάντλητη δημιουργικότητα του, τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα του, την εργατικότητα του και τη γνήσια και άδολη αγάπη του για το θέατρο. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».
Μήνυμα Κουβέλη
Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης στη σχετική ανακοίνωση που εξώδεσε εκφράζει τα συλληπητήριά του για το χαμό του μεγάλου σκηνοθέτη.
«Ενας σπουδαίος θεατράνθρωπος, ο Λευτέρης Βογιατζής, έφυγε σήμερα από κοντά μας.Ο Λευτέρης υπήρξε ένας πολυτάλαντος εργάτης του Θεάτρου, με ήθος, τόλμη και ασίγαστη ανησυχία.Υπηρέτησε το Θέατρο με ιδεώδη, την Τέχνη χωρίς σύνορα, χωρίς ταμπού, χωρίς στρατεύσεις και λαϊκισμό.Στην οικογένειά του τα θερμά μου συλλυπητήρια».
Παράλληλα, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εξέφρασε «τη θλίψη του για την απώλεια του μεγάλου θεατρικού σκηνοθέτη και ηθοποιού, Λευτέρη Βογιατζή, ενός από τους σημαντικότερους δασκάλους του ελληνικού θεάτρου που αφοσιώθηκε βαθιά στην τέχνη του, υπηρετώντας την με πάθος και συνέπεια».
