Εφτασε η ώρα ελληνοκύπριοι ηθοποιοί να συµµετέχουν σε ταινία τουρκοκύπριου σκηνοθέτη και µάλιστα µε άξονα την ιστορία που ακόµη «πονά» την Κύπρο.

Ο σκηνοθέτης Ντερβίς Ζαΐµ, που το τόλµησε για πρώτη φορά, υπερασπίζεται το εγχείρηµά του
«Προσπάθησα να αποδώσω τα γεγονότα µε ψυχραιµία, από απόσταση – αν και 100% αντικειµενικότητα δεν υπάρχει», µου λέει ο Ντερβίς Ζαΐµ, ο τουρκοκύπριος σκηνοθέτης ο οποίος µε τη νέα του ταινία «Σκιέςκαι Πρόσωπα» («Golgeler ve Suretler») καταπιάνεται µε ένα λεπτόθέµα που µέχρι σήµερα κανένας σκηνοθέτης δεν τόλµησε να ακουµπήσει:τα γεγονότα του 1963 στην Κύπρο.

Ο Ζαΐµ, από τους σηµαντικούς σκηνοθέτες στην Τουρκία, πέτυχε για πρώτη φορά τη συµµετοχή και ελληνοκυπρίων ηθοποιών σε τουρκική ταινία. Ακόµη και ο ίδιος περιµένει να δει πώς θα γίνει αποδεκτή στις αίθουσες και αν θα υπάρξουν αντιδράσεις.

Η ταινία πρωτοπροβλήθηκε στοΦεστιβάλ της Αττάλειας τον περασµένο µήνα, εισπράττοντας χειροκροτήµατα, και θα προβάλλεται στις τουρκικές αίθουσες τον Μάρτιοή Απρίλιο, ενώ προβολές προγραµµατίζονται και στην Κύπρο.

Ο Ντερβίς Ζαΐµ ζει στην Κωνσταντινούπολη. Τον συνάντησα στο Μπεµπέκ.

«Το όνειρό µου έγινεπραγµατικότητα», µου είπε, εξηγώντας µου ότι το 2002 είχε κάνει την πρώτη του απόπειρα να γυρίσει µια ταινία για την Κύπρο, το «Via Beyrut», αλλά απέτυχε. Αργότερα, η ταινία του «Λάσπη» («Ηamur») το 2004 καταπιανόταν µε το Κυπριακό. Οι ήρωές του ήταν άνθρωποι που κουβαλούν τύψεις για τα γεγονότα του 1974. Κι όµως η «Λάσπη» δεν είχε γυριστεί στην Κύπρο, γιατί οισυνθήκες δεν του το επέτρεψαν.

Η νέα του ταινία όχιµόνο γυρίστηκε στην Κύπρο – στην Καρπασία και την Κώµη Κεπήρ –, αλλά συµµετείχαν και πέντε γνωστοί ελληνοκύπριοι ηθοποιοί: η Πόπη Αβραάµ (υποψήφια για βραβείο στην Αττάλεια), ο Παντελής Αντωνάς, ο Κωνσταντίνος Γαβριήλ, ο Θωµάς Νικοδήµου και ο Αντρέας Μακρής. Τη µουσική έγραψε επίσης Ελληνοκύπριος, ο Μάριος Κακούσης.

«Ευχαριστώ ιδιαίτερα τους ελληνοκύπριους ηθοποιούς για το θάρρος τους να παίξουν σε µιατουρκική ταινία», λέει ο Ζαΐµ. «Υπάρχει µια συµβολική σηµασία, γιατί κάναµε µια ταινία µαζί για την κοινή µας ιστορία. Υπήρξαν όµως και ηθοποιοί πουφοβήθηκαν και το είπαν καθαρά. Πηγαινοερχόµουν έναν χρόνο στηνΚύπρο µέχρι να βρω ελληνοκύπριουςηθοποιούς να παίξουν».

Περιµένετε αντιδράσεις; «Το Κυπριακό είναι τέτοιο θέµα, που δεν περιµένεις να έχουν όλοι την ίδια άποψη».

Αλλη άποψη έχει η ελληνοκύπρια ηθοποιός Πόπη Αβραάµ: «Αντιδράσεις σίγουρα θα υπάρξουν. Εδώ αντέδρασαν µε τον “Ακάµα” του Πανίκου Χρυσάνθου, που δεν είχε κάτι “εναντίον µας”, και δεν θα έχει το “Σκιές και Πρόσωπα”, που είναι ένααγκάθι στο σώµα της Ιστορίας µας;».

Με το φι뵫Σκιές και Πρόσωπα» ο σκηνοθέτης αφηγείται την ιστορία ενός κοριτσιού, το οποίοχάνει τον καραγκιοζοπαίχτη πατέρα του εν µέσω των γεγονότων του ‘63 στηνΚύπρο. Περιπλανάται από το ένακαµένο χωριό στο άλλο καιµέχρι να φτάσει σε ένα ασφαλές µέρος ωριµάζει. Μέσα από το περιβάλλον των προστριβών ξετυλίγονται τα γεγονότα της περιόδου εκείνης.

«Προσπάθησανα είµαι όσο µπορούσα πιο ειλικρινής, να κρατήσω απόσταση από τα γεγονότα. Αυτό ήταν το καθήκον µου, ωστόσο είµαι Τουρκοκύπριος και η ταινία έγινε µετην µατιά ενός Τουρκοκύπριου», µου λέει µε ειλικρίνεια οΝτερβίς Ζαΐµ.

«Οτανδιά βασα στα αγγλικά το σενάριο, όχι µόνο δεν είχα κάποιον ενδοιασµό λόγω της “επικινδυνότητας” του πολύ ευαίσθητου θέµατος που αγγίζαµε – µια και δεν τολµούµε οι πλείστοι να µιλήσουµε ανοιχτά για το δικό µας µερίδιο ευθύνης που µας αναλογεί –,αλλά θεώρησα πως ήτανχρέος και τιµήγια µένα», λέει από την πλευρά της η Πόπη Αβραάµ. «Γεννήθηκα σε µεικτό χωριό κι ήµουν παιδί όταν το ‘63 εγκατέλειψαν τροµοκρατηµένοι οι τουρκοκύπριοι συγχωριανοί µου τα σπίτια τους και οι όποιοι εθνικιστές έκαψαν τα σπίτια τους. Οι µισογκρεµισµένοι τοίχοι των σπιτιών τους σηµάδεψαν τα δικά µου παιδικά όνειρακαι ισοπεδώθηκαν µόνο το ‘74, όταν χρειάστηκε να χτιστούν σπίτια για να στεγάσουν τους δικούς µας πρόσφυγες».

Ο Ζαΐµ γεννήθηκε στη Λεµεσό εν µέσω των γεγονότων και µεγάλωσε µέσα σε αυτή την ατµόσφαιρα.Μέχρι το ‘68 ζούσε σε γκέτο. «Μας επηρέασε αυτή η κατάσταση», λέει.

Γιατί ασχοληθήκατε ειδικάµε τα γεγονότα του ‘63;

«Για να συγχωρήσουµε, πρέπει πρώτα να γνωρίζουµε. Πρώτα να θυµηθούµε και µετά, αν θέλουµε, να συγχωρήσουµε. Η Ιστορία δεν αντέχει το κενό. Αν αφήσεις κενό στην Ιστορία, θα συµπληρωθεί µε άλλον τρόπο.Με κάτι κακό. Γι’ αυτό πρέπεινα τη συµπληρώνουµε µε όσοτο δυνατόν περισσότερα ερωτηµατικά. Αυτό προσπάθησα να κάνω».

Είναι από τους ανθρώπους που πιστεύουν στη λύση του Κυπριακούκαι θέλουν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. «Είτε το δούµε εµείς είτε όχι, θα µπει η υπογραφή. Το πρόβληµα είναι αν αυτή η υπογραφή θα µιλήσει ή όχιστις καρδιές των ανθρώπων. Το δικό µας καθήκον είναι να κάνουµε ταινία για το νησί. Να αρχίσουν οι άνθρωποι να µιλούν,να θυµούνται επειδή αυτό το πρόβληµα δεν θα κρατήσει για πάντα».

Ο Ντερβίς Ζαΐµ είχε κάνει την πρώτη του ταινία «Τούµπεςµέσα σε φέρετρο» το 1997 καιείχε αποσπάσει το δεύτερο βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης.

Τον ρώτησα αν θα ξανακάνει και άλλη ταινία για την Κύπρο. «Η επόµενη ταινία δεν θα είναι, αλλά στο µέλλον θα ξανακάνω. Η Κύπρος είναι µια χρυσή ύλη, µε την έννοια ότι υπάρχουν πολλά θέµατα».

«Πολιτική: η µόνη υπεύθυνη για τον πόνο»


«Είχα αρκετούς ενδοιασµούς στην αρχή για το αν θα συµµετάσχω σε µια τέτοια ταινία», λέει ο ελληνοκύπριος ηθοποιός Κωνσταντίνος Γαβριήλ.

«Από τους βασικούς λόγους ήταν οι ενδεχόµενες αντιδράσεις που θα υπήρχαν στο εσωτερικό. Καθώς πρόκειται για µια ταινία που διαδραµατίζεται µε φόντο πολιτικά γεγονότα που έχουν να κάνουν µε τις διακοινοτικές διαταραχές του 1963-64 και ενυπήρχε ο κίνδυνος, µια και πρόκειται για τη σκοπιά ενός Τουρκοκύπριου, για µεροληπτική στάση εναντίον της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Ωστόσο, αφού διάβασα αρκετές φορές το σενάριο, είδα πως η ουσία της ταινίας έχει να κάνει µε την ανθρώπινη πλευρά και πως, κατά την προσωπική µου άποψη, ξεµπροστιάζει τον εκατέρωθεν αδικαιολόγητο εθνικισµό µιας µικρής µερίδας ανθρώπων και των δύο κοινοτήτων, αλλά και τον βρώµικο ρόλο της πολιτικής που πάντα είναι η µόνη υπεύθυνη για τον πόνο του απλού ανθρώπου σε τέτοιες περιπτώσεις».

Τελευταία Νέα