Το κτίριο κάτω από τη Στέγη

Κάτι συμβαίνει στη Λεωφόρο Συγγρού. Το κτίριο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών είναι από τα πιο σύγχρονα κέντρα πολιτισμού της χώρας. Οταν το αντίκρυσε ο Κώστας Γαβράς, λένε ότι αναφώνησε πως «η Ελλάδα αλλάζει». Το επισκεφθήκαμε λίγο πριν από τα εγκαίνια και φωτογραφίσαμε τους εντυπωσιακούς εσωτερικούς του χώρους
Αν δεν έχεις ακούσει για το νέο κτίριο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, όταν το αντικρύσεις για πρώτη φορά μπορεί και να σκοντάψεις, χαζεύοντάς το. Με εσωτερικούς χώρους συνολικού εμβαδού 18.000

τ.μ., το επταώροφο πάλλευκο αρχιτεκτόνημα καλύπτεται από εκατοντάδες μαρμάρινες λωρίδες, μήκους 20 περίπου χιλιομέτρων. Που την ημέρα ανακλούν το φως δίνοντας από μακριά την εντύπωση ελαφρού κυματισμού, ενώ τη νύχτα, φωτίζονται διαφορετικά, και επιτρέπουν να αποκαλυφθεί στο εσωτερικό ένα μυστηριώδες χρυσό κατασκεύασμα. Περίπου δύο βδομάδες πριν από τα εγκαίνια του κοινού, τα συνεργεία βάζουν τις τελευταίες πινελιές, το δέος όμως που προκαλεί το κτίριο είναι ήδη εξασφαλισμένο. Οχι μόνο για το γυαλί που κυριαρχεί ήδη από την κεντρική είσοδο, όχι μόνο για τον φυσικό φωτισμό ή την ποιότητα των υλικών. Το χρυσό κέλυφος επιφάνειας 1.200 τ.μ. που ορθώνεται από το ισόγειο μέχρι την ταράτσα, μαγνητίζει ακόμη πιο δυνατά τον επισκέπτη που θα εισχωρήσει στο κτίριο για να αναζητήσει το μυστικό του. Μέσα του κρύβεται η κεντρική σκηνή της Στέγης, διακοσμημένη στα χρώματα του ξύλου και του χρυσού, με την μπρούντζινη κυματιστή οροφή και με ένα θεωρείο και έναν εξώστη που ανεβάζουν τη χωρητικότητά της στα περίπου 900 άτομα. Οι προδιαγραφές της, της επιτρέπουν να υποστηρίξει παραστάσεις όπως το «Αόρατο Τσίρκο» της Βικτόρια Τσάπλιν και του Ζαν-Μπατίστ Τιερέ στα τέλη Δεκεμβρίου, το αφιέρωμα στον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή στα τέλη Ιανουαρίου, αλλά και κινηματογραφικές προβολές, διαλέξεις και συνέδρια. Ακριβώς από πάνω, βρίσκεται η «μικρή της αδερφή», η μικρή σκηνή 220 θέσεων, που μπορεί να φιλοξενήσει μικρότερης κλίμακας εκδηλώσεις. Εδώ θα φιλοξενηθεί το θεατρικό «Η αποστολή» του Χάινερ Μίλερ τον Μάρτιο, αλλά και η ομάδα «adLibdances» της χορογράφου Κατερίνας Παπαγεωργίου τον Μάιο.

Σχεδιάστηκε από το γαλλικό αρχιτεκτονικό γραφείο Αrchitecture Studio, όταν το τελευταίο κέρδισε τον διαγωνισμό του Ιδρύματος Ωνάση, ανάμεσα σε 66 άλλες υποψηφιότητες από όλο τον κόσμο. «Θέλαμε το κτίριο να αποδίδει τη φιλοσοφία του στόχου της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών», λέει η διευθύντρια επικοινωνίας και μάρκετινγκ της Στέγης, Αφροδίτη Παναγιωτάκου. «Αποστολή της Στέγης είναι η υποστήριξη του σύγχρονου πολιτισμού, της ελληνικής δημιουργίας, η συνύπαρξη τεχνών και γραμμάτων και η επικοινωνία με ένα κοινό που πρέπει να έχει πρόσβαση στον πολιτισμό, και δεν είναι μειονότητα ούτε ελίτ». Ενας τέτοιος στόχος βέβαια, δεν θα μπορούσε να δεχθεί εκπτώσεις στη συνολική αρχιτεκτονική αισθητική του εγχειρήματος. Το μπαρ στο ισόγειο, σχεδιάστηκε ως συνολικό έργο τέχνης με τίτλο «Liquid Dust» από την εικαστικό Αιμιλία Παπαφιλίππου. Είναι μια κοίλη αίθουσα, ένας χώρος που θυμίζει κιβωτό ή σκάφος, και στην οροφή του τραβάει το βλέμμα ο ιδιαίτερος φωτισμός ενός σχεδίου που θυμίζει σκακιέρα, ζωγραφισμένη μονοκοντυλιά. «Ποτέ δεν με τρόμαξε η υπόθεση του μπαρ», λέει η δημιουργός. «Δεν υπάρχει αντιδικία τέχνης και καθημερινής ζωής. Η τέχνη είναι ουσιαστική και όχι διακοσμητική. Θέλησα να δημιουργήσω την αίσθηση του διαλόγου με τον διπλανό μας, και να τονίσω πόσο συνεκτικά δεμένοι είμαστε όλοι».

Αλλά και οι υπόλοιποι χώροι του κτιρίου δεν υπηρετούν μόνο τη λειτουργικότητα. Από τον εκθεσιακό χώρο 700 τ.μ. του δεύτερου υπογείου μέχρι την αίθουσα εκθέσεων και διαλέξεων στον 5ο όροφο, ο στόχος είναι ξεκάθαρος. «Θέλαμε έναν λειτουργικό χώρο, πόλο έλξης για όλες τις τέχνες», λέει ο project manager της κατασκευής του κτιρίου, Γιώργος Παπαδημητρίου. «Με λιτή και οικεία στους Ελληνες αρχιτεκτονική. Οπου θα μπορεί κανείς να περάσει ολόκληρη τη μέρα του, βλέποντας μια έκθεση, κάνοντας ένα διάλειμμα, παρακολουθώντας στη συνέχεια μια παράσταση. Και όλα αυτά στα πλαίσια μιας αρχιτεκτονικής αισθητικής που γνώμονα θα έχει το μέτρο».

Ισως όμως η εντυπωσιακότερη στιγμή του κτιρίου, έρχεται από το σούρουπο και μετά. Οταν εκατοντάδες μικρά φώτα επιτρέπουν να εμφανιστεί το εσωτερικό του, ενώ στις περσίδες της πρόσοψης ενεργοποιείται μια οθόνη τελευταίας τεχνολογίας, που προβάλλει το πρόγραμμα της Στέγης. Στα ενδότερα, ένα πλήθος κρυμμένων led- τον επανασχεδιασμό του εσωτερικού φωτισμού ανέλαβε η εταιρεία «Ελευθερία Ντεκώ και Συνεργάτες»- εκπέμπουν θερμό ή ψυχρό φως στο χρυσό κέλυφος, δίνοντάς του την αίσθηση της κίνησης, ακόμα και αν ο παρατηρητής στέκεται μέτρα μακριά από το κτίριο. «Δεν προσπαθεί να σε εντυπωσιάσει. Σε καλεί να δεις τι είναι αυτό το μυστηριώδες χρυσό που λαμπυρίζει», λέει ο κ. Παπαδημητρίου. «Θέλαμε να τονίσουμε ότι ο πολιτισμός δεν είναι κάτι εντυπωσιακό εξωτερικά, με μέικ απ και φτιασιδώματα. Οτι τα πολυτιμότερα στοιχεία του βρίσκονται στο εσωτερικό του». Και συμπληρώνει ότι είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό τμήμα του, το κτίριο απαίτησε άπειρες ώρες δουλειάς, άψογη συνεργασία μεταξύ όσων αναμείχθηκαν και αυστηρότητα στην τήρηση των προδιαγραφών ασφαλείας. Περίπου 3.000 άνθρωποι χρειάστηκε να εργαστούν για το οικοδόμημα των 7 ορόφων αλλά και των 9 υπογείων με τους χώρους τεχνικής υποστήριξης ή πάρκινγκ. Είναι το μόνο μαζί με το Μουσείο της Ακρόπολης που διαθέτει υψηλή σεισμική μόνωση, με οριζόντια κίνηση μεταξύ του υπέργειου και του υπόγειου τμήματός του. Χρησιμοποιήθηκαν συνεργεία από όλη την Ελλάδα, από την Καβάλα, την Εδεσσα, το Στρυμονικό, την Κρήτη (αλλά και από ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Λονδίνο και το Παρίσι όπου χρειάστηκε), ώστε να επιτευχθεί «μια από τις καλύτερες δουλειές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που παρά τις δυσκολίες της Ελλάδας, είναι πιστή στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς». Οι ίδιοι οι εργάτες μοιάζουν περήφανοι που πήραν μέρος σε ένα τέτοιο εγχείρημα. «Δουλεύω εδώ δύο ολόκληρα χρόνια», λέει ο σιδηρουργός Σνάλα Βάλτερ από την Αλβανία, που εργάστηκε για την κατασκευή της κεντρικής αίθουσας, και όπως υπολογίζει, καταπιάστηκε με πενήντα τόνους σίδηρο. «Οταν μπορέσω, θα φέρω την κόρη μου να το δει. Θα της πω “κοίτα τι έφτιαξε ο μπαμπάς”».

info

●Tα επίσημα εγκαίνια της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών θα γίνουν στις 7 και 8 Δεκεμβρίου, ενώ το κοινό θα μπορεί να επισκεφθεί το κτίριο και να παρακολουθήσει πολιτιστικά δρώμενα στις 11 και 12 Δεκεμβρίου, 17.00-24.00, στην κεντρική σκηνή.

●Για την είσοδο είναι απαραίτητη η κατοχή δελτίου εισόδου δίωρης παραμονής.

●Τα δελτία θα διανέμονται μέχρι την 10η Δεκεμβρίου.

●Πληροφορίες: www.sgt.gr

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Ιδρυμα Ωνάση Λ. Συγγρού 107-109 Τηλ. 213-0178.000, 210-9249.090

Εισιτήρια: 210-9005.800