«Στο διάλειµµα τρεις µαθητές (δύο αγόρια και ένα κορίτσι) έσπρωξαν επίτηδες έναν µαθητή, ο οποίος πέφτει συχνά θύµα λεκτικής βίας. Τον ακινητοποίησαν, του πέταξαν τα γυαλιά και το κορίτσι-αρχηγός τα πάτησε. Ο πατέρας του θύµατος ήρθε στο σχολείο να φέρει άλλο ένα ζευγάρι γυαλιά. Δεν παραπονέθηκε, αφού έχει συνηθίσει να συµβαίνουν τέτοια στο παιδί».

Τα περιστατικά καθηµερινής ήπιας βίας είναι συχνά στην εκπαιδευτική πραγµατικότητα. Αντίθετα, η ακραία βία και οι συγκρούσεις µε ρατσιστικά, οπαδικά ή άλλα χαρακτηριστικά συµβαίνουν σπανιότερα αλλά απασχολούν υπερβολικά τα ΜΜΕ που κινδυνολογούν κραυγάζοντας για «συµµορίες ανηλίκων». Οµως απαιτείται η αποφυγή της «δαιµονοποίησης» των παιδιών και των εφήβων. Τα παιδιά, όπως τονίζει ο Συνήγορος του Παιδιού, δεν απειλούνται τόσο από τη βία που προέρχεται από συνοµηλίκους τους όσο από την αδυναµία των ενηλίκων να τους παρέχουν την αναγκαία παρουσία, συµµετοχή, υποστήριξη και διαπαιδαγώγηση. Τα παιδιά στερούνται την απαραίτητη ασφάλεια και προστασία από κινδύνους ή απειλές, ορισµένες φορές µάλιστα οι ίδιοι οι ενήλικοι προβαίνουν σε κακοποίηση ή σοβαρή παραµέλησή τους. Επικίνδυνα συχνή είναι και η αποσιώπηση ή η σιωπηλή ανοχή στη βία. Οι µαθητές επισηµαίνουν ότι οι εκπαιδευτικοί επεµβαίνουν µόνο όταν µια βίαιη σύγκρουση γίνειδηµόσια και αποσταθεροποιεί τη σχολική ζωή και τότε δρουν πυροσβεστικά. Ακόµα, ορισµένοι σύλλογοι γονέων δεν δείχνουν την απαιτούµενη ευαισθησία στο θέµα ή δεν λειτουργούν καθόλου, ενώ η πλήρης απουσία µεταναστών γονέων από τους συλλόγους επιτείνει την έλλειψη αντίδρασης όταν θύµατα είναι παιδιά µεταναστών.

Η πρόληψη και ο περιορισµός της ενδοσχολικής βίας (bullying) συνδέονται µε τη σχολική δοµή, στελέχωση και λειτουργία. Συνεκδοχικά, οι ανάγκες των εκπαιδευτικών σε υποστήριξη και εργαλεία χειρισµού καταστάσεων που τους ξεπερνούν πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της όποιας πολιτικής µας. Αναπόσπαστα δεµένη είναι και η ενεργός συµµετοχή των µαθητών και των γονέων στις υποθέσεις της σχολικής κοινότητας.

Ειδικά ενόψει των κοινωνικών ρηγµατώσεων από την οικονοµική κρίση, η από µέρους των παιδιών αναπαραγωγή των κραδασµών στο οικογενειακό, σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον µπορεί να έχει βίαια χαρακτηριστικά. Η προστασία της ανηλικότητας θα πρέπει λοιπόν, ιδίως τώρα, να αποτελέσει για όλους υψηλή προτεραιότητα. Η χρονική σύµπτωση της περιόδου κατά την οποία το άτοµο δεν έχει διαµορφώσει επαρκώς την προσωπικότητά του µε την όξυνση των κοινωνικών προβληµάτων αποτελεί ανησυχητικό υπόβαθρο.

Η έκδοση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώµατα του Ανθρώπου «Οµαδική βία και επιθετικότητα στα σχολεία» (επιµ. Α. Μαραγκοπούλου, Νοµική Βιβλιοθήκη 2010) περιλαµβάνει πλούσια στοιχεία, αποτέλεσµα πανελλήνιας έρευνας, για την έκταση και τις µορφές του φαινοµένου. Η καταγραφή καλών διεθνών πρακτικών και οι συµπερασµατικές προτάσεις αποτελούν χρήσιµο εργαλείο για την εκπαιδευτική κοινότητα. Αξίζει ιδιαίτερα να προσεχθούν οι προτάσεις για την κατάρτιση, επιµόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών, τη γενικότερη λειτουργία και οργάνωση του σχολείου για την πρόληψη και τον χειρισµό περιστατικών ενδοσχολικής βίας, τη σύνδεση του σχολείου µε τις οικογένειες των µαθητών και άλλες δράσεις εκτός σχολείου.

§ [-380Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώµατα του Ανθρώπου

Τελευταία Νέα