Ο Διαφωτισμός ως άλλοθι μη επιστροφής

Στις 12 Δεκεμβρίου ανοίγει η μεγαλύτερη αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου που

ήταν κλεισμένη και ρήμαζε μετά τα εγκαίνια της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, όπου

πήγαν τα βιβλία μετά την ανέγερσή της.

H αίθουσα αυτή, που έχει μήκος 100 μέτρων, είχε ως μοναδικό σκοπό τής ύπαρξής

της να στεγάσει την περίφημη βιβλιοθήκη του Γεωργίου Γ’. Το θαυμάσιο

οικοδόμημα στέκει δίπλα στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου, μέσα στον περίβολό

του. Πραγματικά τώρα, μετά τη δαπάνη 12 εκατομμυρίων ευρώ για την ανανέωσή

της, η παλιά βιβλιοθήκη στέκει μεγαλόπρεπη, αγνώριστη, με τους λαμπρούς

κορινθιακούς κίονές της δέκα μέτρα από το πάτωμα ώς το ταβάνι, με νέα βιβλία

που δανείστηκαν από τη Βουλή (16.000 τόμοι).

Αλλά η νέα βιβλιοθήκη δεν θα ‘χει μόνο βιβλία. Το φιλόδοξο στοιχείο της νέας

βιβλιοθήκης είναι ότι θα έχει τον «αφρό» της συλλογής διαφόρων τμημάτων του

Μουσείου, καθώς και άγνωστα κομμάτια που ελλείψει χώρου ήταν κρυμμένα επί

αιώνες στα υπόγεια του Μουσείου: ελληνικά αγγεία, ορυκτά, ρόπαλα από εξωτικά

νησιά, ρωμαϊκά νομίσματα, επιστημονικά όργανα εποχής, ρωμαϊκά γλυπτά,

αντικείμενα από την αιγυπτιακή συλλογή.

H Βιβλιοθήκη έχει έναν καινούργιο ρόλο, να καθρεφτίζει τα περιεχόμενα και, το

κυριότερο, τον λόγο ύπαρξης του Βρετανικού Μουσείου όπως τον είχαν δει οι

ιδρυτές του στα 1753. Κάτω από μία στέγη βρίσκονται ανθρώπινοι πολιτισμοί και

ο ζωικός κόσμος, με όστρακα, απολιθώματα κάθε λογής.

Κατά τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, τον Νιλ ΜακΓκρέγκορ, η ανανεωμένη

αίθουσα ξαναφέρνει κοντά μας την περίοδο του Διαφωτισμού (1753 – τέλη του

1800) που ήταν η ακμή της Βρετανίας και θα ονομάζεται «Αίθουσα του

Διαφωτισμού». Αυτά εξήγησε ο διευθυντής σε πρόγραμμα του BBC τη νύχτα της

περασμένης Παρασκευής. Στο ίδιο πρόγραμμα ο τεχνοκριτικός Τομ Φλιν αναγνώρισε

μεν την αξία της αίθουσας, αλλά διατύπωσε τη γνώμη ότι ο απώτερος σκοπός της

διοίκησης του Μουσείου είναι να βρει δικαιολογία για να μην επιστρέψει τα

αντικείμενα που ανήκουν σε ξένους πολιτισμούς. Ότι, δηλαδή, ο Διαφωτισμός και

η εποχή που θεμελιώθηκε η δυτική επιστημονική σκέψη χρησιμοποιούνται για να

μην αποψιλωθεί το Μουσείο.

Ούτε λέξη για τα Γλυπτά

Ο κ. ΜακΓκρέγκορ έφερε παραδείγματα λέγοντας ότι θα δανείσουν τη στήλη της

Ροζέτας στην Αίγυπτο και θα επιστρέψουν πολλά από τα αντικείμενα που έχουν στα

χέρια τους μόλις η κατάσταση στο Ιράκ θα ‘ναι πιο σταθερή. Για τα Μάρμαρα του

Παρθενώνα δεν άκουσα ούτε λέξη και μπορεί να διερωτηθεί κανείς μήπως η «φαεινή

ιδέα» του διευθυντή πηγάζει από τις αίθουσες της ζωφόρου του Παρθενώνα…