ΑΝΣΕΛ ΑΝΤΑΜΣ Μεταξύ τέχνης και βιομηχανίας

Χιλιάδες χιλιάδων ανθρώπων λάτρεψαν τον Άνσελ Άνταμς (1902-1984). Σε ολόκληρο

τον κόσμο και πάνω από όλα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα τοπία του είναι το

βασικό έκθεμα όχι στις γκαλερί τέχνης, αλλά στα καταστήματα με είδη δώρων.

Αμέτρητοι άνθρωποι έχουν γνωρίσει τη δουλειά του μόνο από σοκολατάκια, καρτ

ποστάλ, ημερολόγια και άλλα μικροπράγματα, που συχνά αποκτούν συναισθηματική

αξία ή γίνονται αντικείμενο συλλογής.

Περισσότερο από κάθε άλλον επαγγελματία του είδους, ο Άνταμς έχει επικρατήσει

ως ο φωτογράφος που… μπορείς να πάρεις μαζί σου στο σπίτι για να τον δείξεις

σε συγγενείς και φίλους! Η μαζική αναπαραγωγή των φωτογραφιών του – κυρίως

πριν από το 1949 – εξελίχθηκε σε ένα είδος βιομηχανίας που συνήθως θεωρείτο

«ασύμβατο» με φωτογραφικά ταλέντα πρώτης γραμμής.

Το 1950, ο Άνταμς ήταν ήδη ο πιο διάσημος φωτογράφος τοπίων. Και η φήμη αυτή

παραμένει ζωντανή μέχρι και σήμερα. Και όταν πέθανε, το 1984, ήταν ο «φυσικός

αυτουργός» της εικόνας με τις περισσότερες πωλήσεις στην ιστορία της

φωτογραφίας: το «Moonrise, Hernandez, New Mexico» (1941). Από τις ανατυπώσεις

της και μόνο, τού απέφερε τουλάχιστον 500.000 δολάρια, ενώ από τα τέλη της

δεκαετίας του ’70 και μετά οι πωλήσεις της σε δημοπρασίες ή άλλα σημεία

εκτιμούνται (με τους πιο επιεικείς υπολογισμούς) σε τουλάχιστον 25 εκατομμύρια

δολάρια.

Αν το δει κανείς με κυνισμό, οι φωτογραφίες του Άνταμς με τα τοπία της

αμερικανικής Δύσης είναι τα «πνευματικά ξαδέρφια» της ιμπρεσιονιστικής

αγροτικής Γαλλίας. Δε χρειάζεται να έχεις πτυχίο Καλών Τεχνών για να τα βρεις

όμορφα!

Μια λιγότερο κυνική άποψη θα μπορούσε να υποστηρίζει πως και τα δύο

είναι σήμερα αποδεκτά επειδή κάποιοι τα επέκριναν. Οι ιμπρεσιονιστές κάποτε

θεωρούνταν απολίτιστοι και τρελοί. Και ο Άνταμς κάποτε θεωρήθηκε «κρύος» και

υπερ-φορμαλιστής.

Το σίγουρο είναι πως ο Άνσελ Άνταμς με τις φωτογραφίες του συνέβαλε στο κίνημα

για τη σωτηρία του περιβάλλοντος και επηρέασε την οικολογική επιχειρηματολογία

των ΗΠΑ για το περιβάλλον. Η σημαντικότερη κληρονομιά που άφησε στο πέρασμά

του από τη Γη είναι το «Ansel Adams Wilderness Area» (προστατευόμενη περιοχή

άγριας ζωής).

«Καλά μέχρι εδώ», θα απαντούσαν κάποιοι, «αλλά το ότι ο Άνταμς έδωσε μάχη για

το περιβάλλον, το ότι οι φωτογραφίες του έγιναν μέρος οικολογικής καμπάνιας

μπορεί να σημαίνει κάτι παραπάνω εκτός από το ότι ήταν ένας καλός άνθρωπος που

έβγαζε καλές φωτογραφίες;».

Όχι, αν το δει κανείς μεμονωμένα. Όχι, αν παραλείψουμε το ότι η δουλειά του

ήταν σχεδόν τελετουργική για τον ίδιο. Ή αν δεν λάβουμε υπόψη την τεχνική

αρτιότητα της δουλειάς του…

INFO

Η έκθεση «100 χρόνια από τη γέννηση του Άνσελ Άνταμς» φιλοξενείται στη Hayward

Gallery του Λονδίνου μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου.