Τα έξυπνα κινητά –και η αύξηση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης –φέρνουν πιο… κοντά τους ανεμοστρόβιλους (αλλά και τους υδροσίφωνες) στη χώρα μας.

Από την αρχή του χρόνου έως τις 31 Οκτωβρίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καταγράφηκαν 87 ανεμοστρόβιλοι και υδροσίφωνες στην Ελλάδα. Κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τους ειδικούς, καταγράφονται ετησίως, γύρω στους 80 ανεμοστρόβιλους και υδροσίφωνες.

Οπως επισημαίνει, ο μετεωρολόγος – ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κώστας Λαγουβάρδος, το διάστημα μεταξύ 23 και 28 Οκτωβρίου καταγράφτηκαν στον ελλαδικό χώρο 19 υδροσίφωνες.

«Ενας από αυτούς, που σημειώθηκε στις 27 Οκτωβρίου στο Μάλεμε των Χανίων, μετατράπηκε σε ανεμοστρόβιλο και προκάλεσε υλικές ζημιές σε καταστήματα. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι υδροσίφωνες σημειώθηκαν μακριά από τις ακτές, προσφέροντας μόνο εντυπωσιακό θέαμα. Στη Λέσβο και στη Ρόδο παρατηρήθηκαν μάλιστα «οικογένειες υδροσιφώνων», δηλαδή δύο ή περισσότεροι υδροσίφωνες ταυτόχρονα» αναφέρει ο Κώστας Λαγουβάρδος.

Η διάδοση των πληροφοριών μέσω του Διαδικτύου είναι πλέον ταχύτατη και οι επιστήμονες προσπαθούν να τις εκμεταλλευτούν προς όφελος της έρευνας και κατ’ επέκταση τη βελτίωση της προγνωσιμότητάς τους».

Τι είναι οι υδροσίφωνες

Οι υδροσίφωνες, όπως εξηγεί, ο φυσικός – μετεωρολόγος / υποψήφιος διδάκτορας στο Πολυτεχνείο Παρισίων Σταύρος Ντάφης, «είναι κατακόρυφες δίνες συμπυκνωμένων υδρατμών που προεξέχουν από τη βάση καταιγιδοφόρων νεφών και αλληλεπιδρούν με μια υδάτινη επιφάνεια. Εχουν αρκετές ομοιότητες με τους ανεμοστρόβιλους αλλά όχι πάντα τους ίδιους μηχανισμούς δημιουργίας.

Πώς δημιουργούνται

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι υδροσίφωνες δημιουργούνται σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ επιφάνειας θάλασσας και μέσης τροπόσφαιρας (δηλαδή του χαμηλότερου τμήματος της ατμόσφαιρας). Μάλιστα, οι περισσότεροι δημιουργούνται σε περιοχές με ασθενείς ανέμους κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, σε αντίθεση με τους ανεμοστρόβιλους στην ξηρά.

Οι υδροσίφωνες παράγουν ανέμους με ταχύτητα πάνω από 150 χιλιόμετρα την ώρα (km/h) και ορισμένοι μπορούν να φτάσουν σε ένταση ακόμη και τους ανεμοστρόβιλους στην ξηρά, δηλαδή ταχύτητες ανέμων 300 km/h. Η διάρκειά τους κυμαίνεται από μερικά δευτερόλεπτα έως 30 λεπτά και, αν δημιουργηθούν κοντά στην ακτή, μπορεί να μετατραπούν σε ανεμοστρόβιλους προκαλώντας καταστροφές, όπως για παράδειγμα στην προαναφερόμενη περιοχή τού Μάλεμε Χανίων στις 27 Οκτωβρίου.

«Δαιμονικά στοιχεία»

Οπως τονίζει ο Σταύρος Ντάφης, στη χώρα μας οι υδροσίφωνες είναι γνωστοί από την αρχαιότητα και συνδέονται με δαιμονικά στοιχεία. «Ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» κάνει αναφορά σε δαίμονα ο οποίος πολέμησε τους θεούς χρησιμοποιώντας έναν σίφωνα. Αναφορές για σίφωνες στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν και κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» συμπληρώνει.

Κατά τους ειδικούς, οι σίφωνες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στους σίφωνες ξηράς (ανεμοστρόβιλοι) και στους σίφωνες θαλάσσης (υδροσίφωνες).

Ο ανεμοστρόβιλος είναι επί της ουσίας ένας κατακόρυφος ή κεκλιμένος στροβιλισμός του αέρα που διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι λίγα λεπτά της ώρας. Περιοχές εμφάνισης

Σύμφωνα με τον Σταύρο Ντάφη (ο οποίος επικαλείται τα στοιχεία κοινής έρευνας με τους Σιούτα / Παπαβασιλείου από την αξιοποίηση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Βάσης Ακραίων Φαινομένων), οι περισσότεροι ανεμοστρόβιλοι στην Ελλάδα εμφανίζονται κατά κύριο λόγο στη ΒΔ Πελοπόννησο, ενώ οι υδροσίφωνες αναφέρονται κατά κύριο λόγο στο στενό ανάμεσα στη Θεσπρωτία και την Κέρκυρα, τις βόρειες ακτές της Κρήτης και τη Ρόδο.

Οπως εξηγούν ειδικοί, υδροσίφωνες σημειώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Μέγιστο εμφάνισης παρατηρείται τους φθινοπωρινούς μήνες (κυρίως τον Σεπτέμβριο) όταν η διαφορά θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και της ανώτερης τροπόσφαιρας είναι η μέγιστη.

80

ανεμοστρόβιλοι

καταγράφονται – κατά

μέσο όρο – ετησίως στην Ελλάδα

19

υδροσίφωνες προκλήθηκαν

μεταξύ 23 και 28 Οκτωβρίου 2017

2014

σημειώθηκαν 144 υδροσίφωνες και 21 ανεμοστρόβιλοι

2015

καταγράφηκαν οι πιο καταστρεπτικοί ανεμοστρόβιλοι (15)

17 Δεκεμβρίου 1959

ένας υδροσίφωνας προκάλεσε τον πνιγμό 21 εργατών στο φράγμα της λίμνης Πλαστήρα

11 Αυγούστου 1902

ανεμοστρόβιλος τραυμάτισε

50 άτομα στην Αθήνα