Ελληνική απόβαση στην Ολλανδία

Στα ολλανδικά πανεπιστήμια στρέφονται ολοένα και περισσότεροι έλληνες φοιτητές καθώς η προοπτική του Brexit τούς οδηγεί στην αναζήτηση λιγότερο αβέβαιων προορισμών για την εκπαίδευσή τους, αλλά και τη μελλοντική εγκατάσταση και επαγγελματική τους αποκατάσταση. Από την έναρξη της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς στην Ολλανδία η παρουσία των ελλήνων φοιτητών έχει γίνει ακόμη πιο αισθητή σε σύγκριση με περασμένες χρονιές. «Βλέπουμε παντού Ελληνες» λέει ο Νίκος Γκουβάλας, δευτεροετής φοιτητής στο τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μάαστριχτ. «Η πόλη είναι μικρή και όταν βγαίνουμε έξω ακούμε σχεδόν παντού ελληνικά. Ακόμη και οι καινούργιοι μου γείτονες, που μόλις εγκαταστάθηκαν, είναι Ελληνες».

Ανάλογη είναι η εικόνα στις κυριότερες πανεπιστημιουπόλεις από το Αμστερνταμ και το Λάιντεν μέχρι το Ρότερνταμ και το Ντελφτ νοτιότερα, όπως την περιγράφουν παλαιότεροι φοιτητές, οι οποίοι κάνουν λόγο για «απόβαση» νέων φοιτητών από την Ελλάδα.

ΔΕΝ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΠΙΣΩ. Στο Ντελφτ βρίσκεται εδώ και επτά χρόνια η Κατερίνα Βαρβέρη, η οποία πρόσφατα απέκτησε θέση βοηθού καθηγητή στο Πολυτεχνείο του Ντελφτ (TU Delft) όπου ολοκλήρωσε το διδακτορικό της πριν από δύο χρόνια.

Στα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την άφιξή της στη μικρή ολλανδική πόλη η ελληνική παρουσία έχει αλλάξει άρδην. Δεν έχει αυξηθεί μόνο ο αριθμός των ελλήνων φοιτητών, αλλά και ο αριθμός των αποφοίτων, οι οποίοι ξεκινούν να εργάζονται στην Ολλανδία, δημιουργώντας κοινότητες με χαρακτηριστικά μόνιμης εγκατάστασης. «Αναμφίβολα ο αριθμός των φοιτητών έχει αυξηθεί σημαντικά. Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνεται ο αριθμός των αποφοίτων από το Πολυτεχνείο του Ντελφτ, οι οποίοι βρίσκουν δουλειά και αποφασίζουν να μείνουν μονίμως εδώ» εξηγεί η Βαρβέρη, η οποία ήρθε στο Ντελφτ, αφού είχε ήδη αποκτήσει δύο μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών στην Ελλάδα.

«Οι σπουδές εδώ και δη η απόκτηση μεταπτυχιακών τίτλων αποτελούν για τους περισσότερους Ελληνες γέφυρα επαγγελματικής σταδιοδρομίας εξαιτίας της έλλειψης αντίστοιχων θέσεων εργασίας στην Ελλάδα. Μπορούμε να πούμε ότι έχουμε ήδη δημιουργήσει μια ελληνική κοινότητα στο Ντελφτ. Δεν συνδεόμαστε πλέον μόνο ως συμφοιτητές. Αρκετοί έχουμε δημιουργήσει οικογένεια και έχουμε παιδιά» συνεχίζει η 33χρονη μηχανικός. Πρόκειται για μια νέα μορφή κοινοτήτων που δημιουργούνται από κυρίως νέους με υψηλά επαγγελματικά προσόντα και οι οποίες αυξάνουν συνεχώς σε μέγεθος και αριθμό, ακολουθώντας τους ρυθμούς ανόδου των ελλήνων φοιτητών όχι μόνο στο Ντελφτ, αλλά και σε ολόκληρη την Ολλανδία. «Πρόκειται για ένα σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο δεν μπορεί να επιστρέψει στην Ελλάδα για να εργαστεί» σημειώνει η Βαρβέρη.

ΚΟΣΜΟΣΥΡΡΟΗ. Ενώ το 2006 οι έλληνες φοιτητές στην Ολλανδία αριθμούσαν μόλις 560 άτομα, στην περσινή ακαδημαϊκή χρονιά εγγράφηκαν 2.370, με τους νεοεισαχθέντες (1.122) να αντιστοιχούν σχεδόν στους μισούς. Φέτος, εκτιμάται ότι ο αριθμός έχει αυξηθεί ακόμη περαιτέρω. Ειδικότερα στο TU Delft, το οποίο κατατάσσεται στα καλύτερα πολυτεχνεία παγκοσμίως, οι έλληνες καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση βάσει εθνικότητας, αντιστοιχώντας στο 8,2% των 3.820 ξένων φοιτητών, μία θέση κάτω από τους Κινέζους (14,6%). Το 2005 οι Ελληνες αντιστοιχούσαν μόλις στο 2,9% των φοιτητών του Πολυτεχνείου του Ντελφτ.

Το Brexit αποτελεί σημαντικό λόγο για την εγκατάσταση περισσότερων ελλήνων φοιτητών στην Ολλανδία. «Ηταν εντυπωσιακή η προσέλευση στην τελευταία έκθεση των ολλανδικών πανεπιστημίων στην Αθήνα» παρατηρεί η Ζόε ντεν Μπουρ, στέλεχος στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ, η οποία βρέθηκε στην Ελλάδα τον περασμένο Φεβρουάριο στη διάρκεια ειδικής έκθεσης για την προώθηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ολλανδία. «Σπάνια βλέπω τέτοια κοσμοσυρροή σε αντίστοιχες εκθέσεις σε άλλες χώρες». Κατά την ολλανδή ειδικό αρκετοί φοιτητές τόσο από την Ελλάδα όσο και από άλλες χώρες επιδιώκουν να σπουδάσουν εκτός Βρετανίας, όπου προσφέρονται αγγλόφωνα πανεπιστημιακά προγράμματα, εξαιτίας των αβεβαιοτήτων του Brexit.

ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Σύμφωνα με έρευνα, η οικονομική συμβολή των ελλήνων φοιτητών κατά τη διαμονή τους στην Ολλανδία μπορεί να εκτιμηθεί σε 10 εκατ. ευρώ περίπου τον χρόνο. Συνολικά η οικονομική συμβολή στον ολλανδικό προϋπολογισμό των ξένων φοιτητών κατά τη διάρκεια των σπουδών τους εκτιμάται στα 450 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ όσοι συνεχίζουν να εργάζονται στην Ολλανδία μετά τις σπουδές τους συνεισφέρουν κατά 1,57 δισ.. ευρώ ετησίως στην οικονομία. Η Ελλάδα κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά –γύρω στο 33% το 2015 –παραμονής αποφοίτων ολλανδικών πανεπιστημίων μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Η επίδοση είναι υψηλή ακόμη και σε σύγκριση με τις επιδόσεις γειτονικών προς την Ολλανδία χωρών, όπως η Γερμανία (25%), ενώ εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί περαιτέρω τα τελευταία δύο χρόνια.

Παράλληλα, οι έλληνες φοιτητές βρίσκονται στην πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό φοιτητών (85% επί του συνόλου των ελλήνων φοιτητών στην Ολλανδία) που είναι εγγεγραμμένοι στα 15 ερευνητικά πανεπιστήμια της χώρας, τα περισσότερα εκ των οποίων καταλαμβάνουν υψηλές θέσεις σε παγκόσμιες κατατάξεις πανεπιστημίων. «Ενας από τους λόγους που ενδεχομένως ολοένα και περισσότεροι φοιτητές από χώρες της Νότιας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, επιλέγουν να σπουδάσουν στην Ολλανδία είναι η προσφορά περισσότερων ευκαιριών για εργασία μετά την αποφοίτησή τους» παρατηρεί ο Φρέντι Βέιμα, επικεφαλής του οργανισμού Nuffic, ο οποίος έχει ως αντικείμενο την προσέλκυση ξένων φοιτητών, κάτι που αποτελεί εθνική στρατηγική της Ολλανδίας.

Ενδεικτική της τάσης μετεγκατάστασης ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό αποτελεί ακόμη η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των ελλήνων φοιτητών σε επίπεδο διδακτορικών σπουδών στην Ολλανδία. Οι ελληνες διδακτορικοί φοιτητές έχουν παρουσιάσει τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση στο διάστημα 2005-2015 (πρώτοι είναι οι Ιρανοί), τετραπλασιάζοντας τον αριθμό τους από 41 σε 164. Πολλοί από αυτούς θα παραμείνουν για εργασία συνεισφέροντας στην ανάπτυξη της επονομαζόμενης «οικονομίας της γνώσης» της χώρας. Εξέλιξη, η οποία στερεί την ελληνική οικονομία από υψηλών επιδόσεων ανθρώπινο δυναμικό.