Την Τετάρτη, η (δεύτερη) κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έκλεισε δύο χρόνια ζωής. «Μπορούμε πια να βλέπουμε καθαρά τον ορίζοντα. Είμαστε ακόμη στο νερό και κολυμπάμε, αλλά το κεφάλι μας είναι έξω. Παίρνουμε ανάσες και βλέπουμε καθαρά τη στεριά. Είναι κοντά μας» δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο ορίζοντας είναι φορτωμένος σύννεφα που φέρνουν καταιγίδες και οι καταιγίδες φουρτούνες. Με κίνδυνο το κεφάλι να μπει πάλι μέσα στο νερό. Διότι πριν καλά καλά η κυβέρνηση εισέλθει στη βάσανο της τρίτης αξιολόγησης, το φετινό φθινόπωρο μοιάζει με χειμώνα για τον Πρωθυπουργό και έτσι η επέτειος δύο ετών από τις εκλογές του 2015 πέρασε μάλλον αδιάφορα για τους πολίτες, παρά την προσπάθεια του Μαξίμου να δώσει πανηγυρικό χαρακτήρα.

Το φιάσκο Κουρουμπλή με το «Αγία Ζώνη ΙΙ» και η απόφαση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης –με την οποία συστρατεύεται η ΝΔ –που οδηγεί στην καταψήφιση των διατάξεων τις οποίες δεν στηρίζουν οι ΑΝΕΛ βάζουν φωτιά στα σχέδια του Μαξίμου και απομονώνουν πολιτικά τον Πρωθυπουργό, την ώρα που κυβέρνηση και κόμμα μοιάζουν πλέον να βράζουν κάτω από τα πόδια του.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη στάση της αντιπολίτευσης, το πρόβλημα είναι πολλαπλό για την κυβέρνηση. Οχι μόνο διότι ισοδυναμεί με απώλεια της δεδηλωμένης στα κρίσιμα νομοσχέδια, αλλά διότι φέρνει πλέον στον αφρό τις τριβές ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, με αποτέλεσμα η συνεργασία τους να είναι εφεξής ακόμη πιο εύθραυστη. Πολλώ δε μάλλον, ακυρώνει την προσπάθεια Τσίπρα να επιβάλει –τουλάχιστον σε όσα ζητήματα δεν άπτονται άμεσα της αξιολόγησης –μια «αριστερή ατζέντα», όπως επιδιώκει επίμονα μετά το Eurogroup του Ιουνίου, προκειμένου να ικανοποιήσει το «σκληρό» ακροατήριο της Κουμουνδούρου και να κρατήσει τις εσωκομματικές ισορροπίες.

Το ναυάγιο του Κουρουμπλή

Σε ό,τι αφορά την υπόθεση του υπουργού Ναυτιλίας, φαίνεται να οδηγεί στην επίσπευση του ανασχηματισμού και ακυρώνει το σχέδιο για αναδόμηση του κυβερνητικού σχήματος μετά την τρίτη αξιολόγηση, προκειμένου να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων. Η αρχική απόφαση του Πρωθυπουργού να στηρίξει τον υπουργό του οδήγησε τελικώς στον αυτεγκλωβισμό του, καθώς μετά τη διάσταση που πήρε η υπόθεση του «Αγία Ζώνη ΙΙ» και τις αντιδράσεις σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση, που συνοδεύτηκαν από φωνές για παραίτηση Κουρουμπλή –ενώ ο ίδιος κουνάει το δάχτυλο στους επικριτές του -, τυχόν απόφαση για απομάκρυνσή του ισοδυναμεί με προσωπική ήττα Τσίπρα. Ετσι, οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα θα μπορούσαν να γίνουν τελικώς πριν από την έναρξη της τρίτης αξιολόγησης, δηλαδή κοντά στα μέσα Οκτωβρίου, προκειμένου να εκτονωθεί η ένταση. Και θα είναι περιορισμένες, στοχεύοντας κυρίως σε «παραφωνίες» τύπου Κουρουμπλή και όχι δομικές αλλαγές.

Μία από τις ιδιαιτερότητες, βέβαια, του υπουργού Ναυτιλίας είναι ότι προέρχεται από τους λεγόμενους πασοκογενείς. Οι οποίοι αποτελούν μεν κόκκινο πανί για τα παραδοσιακά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ταυτόχρονα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του Αλέξη Τσίπρα τη δεδομένη χρονική στιγμή που επιχειρεί άνοιγμα στην Κεντροαριστερά, φιλοδοξώντας να «καταπιεί» το ΠΑΣΟΚ και να προκαταλάβει τις εξελίξεις από τις διεργασίες στον ευρύτερο πολιτικό χώρο. Κι αυτό διότι ο Παναγιώτης Κουρουμπλής φέρεται να διαθέτει τις απαραίτητες επαφές με τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που θεωρούν ότι θα μπορούσαν να συνεργαστούν με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Προαπαιτούμενα από τη γερμανική κάλπη

Από εκεί και πέρα, ενόψει της τρίτης αξιολόγησης, στόχος της κυβέρνησης είναι να έχει κλείσει τον κατάλογο των 95 προαπαιτουμένων έως το τέλος Νοεμβρίου. Προς τούτο, συγκροτείται ομάδα κρούσης με πρόσωπα της απολύτου εμπιστοσύνης του Πρωθυπουργού (όπως ο υπουργός Επικρατείας Δημήτρης Λιάκος), η οποία θα αποτελεί το… μπλοκάκι του Τσίπρα για την αξιολόγηση των υπουργών του.

Η πορεία των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους, όμως, εξαρτάται άμεσα από τις εκλογές που διεξάγονται αύριο στη Γερμανία. Στο Μαξίμου δηλώνουν επισήμως πως δεν έχουν προτιμήσεις και πως θα συνεχίσουν σε ισότιμη βάση τον διάλογο με την όποια επόμενη κυβέρνηση, την ώρα που στην Κουμουνδούρου εκφράζουν ανοιχτά τη στήριξή τους προς το «αδελφό» κόμμα της γερμανικής Αριστεράς (Die Linke) για τυπικούς λόγους.

Συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα απεύχονται να συμμαχήσει το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) της Ανγκελα Μέρκελ με τους Φιλελευθέρους (FDP), οι οποίοι διάκεινται από το ξεκίνημα της κρίσης αρνητικά απέναντι στην Ελλάδα, όπως ο πρώην ηγέτης τους Φίλιπ Ρέσλερ, υπουργός Οικονομίας την εποχή του πρώτου Μνημονίου και φανατικός υποστηρικτής του Grexit. Πράγμα που συνεχίζουν να πιστεύουν στο FDP ως λύση για το ελληνικό ζήτημα.
Ετσι, αυτό που θα ήθελαν να δουν στην κυβέρνηση είναι η επανάληψη του σκηνικού των εκλογών του 2013 και ένας νέος «μεγάλος» συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών (SPD). Αν μάλιστα στη θέση του υπουργού Οικονομικών είναι Σοσιαλδημοκράτης και όχι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τότε τόσο το καλύτερο για την Ελλάδα, λένε, ελπίζοντας κατά βάθος ότι ο Μάρτιν Σουλτς –στον οποίο είχαν ποντάρει αρχικά με τη φόρα που είχε στις δημοσκοπήσεις, αλλά μετά «ξεφούσκωσε» –μπορεί να κάνει το… θαύμα του και να δώσει μάχη κατά της λιτότητας.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νέου κυβερνητικού συνασπισμού, ελάχιστα θα αλλάξουν στη γερμανική πολιτική απέναντι στην ευρωζώνη και την Ελλάδα. Συνεπώς, το ενδιαφέρον του Μαξίμου στρέφεται ούτως ή άλλως στις συζητήσεις Γερμανίας – Γαλλίας για τη λεγόμενη αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι έχει επιλεγεί το κατάλληλο επικοινωνιακό περιτύλιγμα για το εσωτερικό, το οποίο ορίζει πως ο Αλέξης Τσίπρας θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις συζητήσεις, «ανασταίνοντας» ουσιαστικά το Μέτωπο του Νότου. Ηδη υπογράφηκε κοινή διακήρυξη με τον Πάολο Τζεντιλόνι κατά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Ιταλίας στην Κέρκυρα, ενώ το θέμα συζητήθηκε εκτενώς και με τον Εμανουέλ Μακρόν κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, με αφορμή την ιστορική ομιλία του γάλλου προέδρου στην Πνύκα.
Κορυφαίος στόχος, όμως, του Πρωθυπουργού την προκειμένη χρονική στιγμή είναι να διασχίσει τον Ατλαντικό για μια συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ –με αφορμή και τις τελικές αποφάσεις του ΔΝΤ για το ελληνικό πρόγραμμα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι γίνονται ήδη επαφές των δύο επιτελείων (σ.σ.: την περασμένη εβδομάδα βρέθηκε στον Λευκό Οίκο ο Νίκος Παππάς) και δεν αποκλείεται να υπάρξουν σύντομα εξελίξεις.

Φοβάται

τις… κακοτοπιές

Στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο, ο πόλεμος που άνοιξε με τη ΝΔ για τις δημοσκοπήσεις θα έχει συνέχεια, καθώς στο Μαξίμου εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι διαφορές μεταξύ ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι δυσθεώρητες και με τις κατάλληλες κινήσεις και λίγη… τύχη θα μπορέσουν να γυρίσουν το ματς. Αρκεί οι εκλογές να γίνουν –όπως έχει πει ο Πρωθυπουργός –στο τέλος της τετραετίας. Το πρωθυπουργικό επιτελείο επιλέγει ξανά πόλωση και η αντιπαράθεση Τσίπρα – Μητσοτάκη λαμβάνει προσωπικά χαρακτηριστικά, ενώ στόχος είναι τεχνηέντως ο Πρωθυπουργός να μείνει έξω από φθοροποιούς καταστάσεις.

Οπως, για παράδειγμα, η διαμάχη κυβέρνησης – Eldorado Gold, η οποία έληξε με έναν τρόπο που ικανοποιεί την κυβέρνηση –όσο κι αν δεν το παραδέχεται επισήμως -, δεδομένου ότι η καναδική εταιρεία δεν απέσυρε τις επενδύσεις της από την Ελλάδα. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα ισοδυναμούσε με προσωπική ήττα για τον Τσίπρα που έχει φορέσει το κοστούμι του μεταρρυθμιστή και «κράχτη» επενδύσεων. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως δεν ικανοποιεί το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ.

Η τριβή, από την άλλη, με τον Πάνο Καμμένο και τα προβλήματα στην κυβερνητική συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ υποχρεώνουν εκ των πραγμάτων τον Αλέξη Τσίπρα να έχει την πόρτα ανοιχτή σε εναλλακτικές λύσεις. Την πόρτα, όμως, κλείνει η αντιπολίτευση, όπως έδειξε με τη στάση της στη Βουλή, και έτσι η σχέση Τσίπρα – Καμμένου παραμένει υποχρεωτικά στο «κράτα με να σε κρατώ». Αν τους αντέξει το σκοινί…