«Το πελατειακό κράτος ανήκει στα ήθη κι έθιμά μας»

Είναι η περίοδος που ανακαλύπτει το Instagram και το hashtag. «Νομίζω ότι θα τα καταφέρω αν ασχοληθώ» λέει στους συνεργάτες του. «Είναι πολύ παιχνιδιάρικα και τα δύο. Να βάζω, για παράδειγμα, μία φωτογραφία μου δίπλα σε ένα σκιάχτρο και να γράφω από κάτω «Ποιος είναι το σκιάχτρο από τους δύο;»». Σκιάχτρα, όμως, υπάρχουν σε όλους τους χώρους. Οπως και ταξικοί αποστάτες, όψιμοι μεταρρυθμιστές, πάσης φύσεως λαϊκιστές –και ας μη χώρεσαν σ’ αυτή τη συνέντευξη. «Δεν πιστεύω στις διαιρέσεις, αντιθέτως πιστεύω ότι πρέπει να αμυνόμαστε απέναντι σε όποιον εκφέρει διχαστικό λόγο» έλεγε στην προηγούμενη, πριν από οκτώ μήνες, όταν ξεκινούσε το «θέατρο τραγουδιών» με την Ελένη Βιτάλη από το υπόγειο της Οδού Κυκλάδων. Σήμερα, και ενώ βρίσκεται σε φάση καλλιτεχνικής εξωστρέφειας, θέλει να αποφύγει τις «πολιτικές συνεντεύξεις». Σημασία έχει η γιορτή, λέει, επειδή «η γιορτή δεν είναι πολυτέλεια». Υστερα από τη θετική αποδοχή των δυο τους στο χειμερινό Κύτταρο, σειρά απόψε (στις 21.00) σύμφωνα με τον προγραμματισμό έχει η εμφάνιση στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, με την οποία ο Οργανισμός εγκαινιάζει το θερινό συναυλιακό πρόγραμμα. Στη συνέχεια η παράσταση «Σήκω ψυχή μου, δώσε ρεύμα» θα περιοδεύσει στην Ελλάδα, από τη Σάμο και τη Μυτιλήνη ώς τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη.

Ξεκινήσατε τις συναυλίες τον περασμένο Οκτώβριο δίνοντας τα έσοδα για την Ειδομένη, η οποία σήμερα έχει εκκενωθεί. Εχει μείνει, πιστεύετε, ένα τραύμα στη σχέση μας με τους πρόσφυγες;

Οι πρόσφυγες ζητούν μια λύση από ολόκληρη την ανθρωπότητα κι εμείς πάλι το προσωποποιήσαμε και τρωγόμασταν μεταξύ μας. Την προσφυγιά την ξέρουμε από τους γονείς μας και νιώθουμε την ανάγκη όσο μπορούμε να συμπαρασταθούμε. Στραβά κουτσά, το κάναμε. Δεν γίνεται όμως να αποκοπούμε από την Ευρώπη και να κλείσουν οι δρόμοι μας προς τα εκεί. Ετσι καταστρέφεται η ίδια η ζωή μας.

Αντέχει το ευρωπαϊκό όραμα και η σχέση της Ελλάδας με αυτό;

Είμαστε ρεμπέτ ασκέρ και η Ευρώπη μάς προσφέρεται ως τόπος κανόνων. Αλλά το όραμα της Ευρώπης πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η Ελλάδα και ο Νότος πρέπει να εξορθολογίσουν το ανατολικό στοιχείο τους, ενώ αντιθέτως ο Βορράς πρέπει να υπερβεί τον ορθολογισμό του. Δεν μπορούμε να γίνουμε κινέζοι εργάτες, άσε που και οι κινέζοι εργάτες σε λίγο καιρό δεν θα είναι έτσι. Η Ανατολή έχει αρχίσει να παλαβώνει, θεωρεί τον θάνατο βελτίωση κι αν λάχει ζώνεται και με εκρηκτικά. Πώς θα το αντιμετωπίσει αυτό η Ευρώπη; Με τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αρκεί. Πρέπει να βρει ένα μύθο και προς το παρόν δεν μπορεί επειδή είναι ορθολογίστρια. Εγώ πιστεύω στην Ευρώπη και μερικές φορές νιώθω ότι πάμε για την εύρεση μιας καινούργιας μυθολογίας. Δηλαδή για αναγέννηση.

«Σ’ αυτήν την ηλικία ή μιλάς της κάθε μιας γενιάς ή το κλείνεις και σιωπάς». Γιατί τόση ανάγκη να ευθυγραμμίζεστε με τη νέα γενιά; Θέλετε να γνωρίζετε τις τάσεις και τι αρέσει στους νέους;

Δεν ευθυγραμμίζομαι. Είναι τεχνητός ο διαχωρισμός των γενεών. Ανάμεσα στις γενιές υπάρχει ένας συνεχής διάλογος κι ας έχει και συγκρουσιακό χαρακτήρα. Δεν νομίζω όταν ήμουν νέος να με παρακολουθούσαν στενά ο Χατζιδάκις, ο Θοδωράκης ή ο Τσιτσάνης. Εγώ βέβαια τους άκουγα γιατί ήταν παντού και μερικές φορές ένιωθα ότι με είχαν πρήξει. Φυσικά εγώ έκανα πάντα τα δικά μου. Αλλά αυτό ήταν κιόλας ένας διάλογος γιατί προσπαθούσα να κάνω κάτι του επιπέδου τους, κάτι αντάξιο. Αυτό δεν λέει και ο στίχος; Να ακούσει το τραγούδι κι ο παππούς κι ο εγγονός.

Πολλοί πάντως μιλούν εξ ονόματος των νέων ή του λαού ή της κοινωνίας. Φοβάστε σήμερα τους πάσης φύσεως λαϊκισμούς;

Εγώ βλέπω τον λαό να κάνει μεγάλη υπομονή. Στη Βουλή, αντιθέτως, βλέπω πολύ λαϊκισμό. Ο διάλογος εκεί είναι άσ’ τα να πάνε. Τους φοβάμαι όταν προσπαθούν να κατασκευάσουν εχθρούς, να δουν στον αντίπαλο το αιώνιο κακό και να μαζικοποιήσουν τον κόσμο. Εν τω μεταξύ ο κόσμος ζει με ένα μείγμα υπομονής και απόγνωσης και ίσως αυτό είναι ένα βήμα προς τη συνειδητοποίηση και την ωριμότητα. Αν τον αφήσουν…

Γιατί χρειάζεται η γιορτή, κύριε Σαββόπουλε; Κάποιος καχύποπτος θα έλεγε «των οικιών ημών φορολογουμένων, ημείς άδομεν».

Η γιορτή δεν είναι πολυτέλεια. Είναι επιτακτική ανάγκη. Δεν τραγουδάμε μόνο στη χαρά, τραγουδάμε και στις κηδείες. Λέμε μοιρολόγια, ψαλμούς, τροπάρια. Γιορτή είναι η ίδια η ζωή.

Μήπως το ακροατήριό σας θέλει να ακούσει το «βλέπω φτωχούς ανθρώπους με πληγωμένο εγωισμό»; Ή μήπως θα ήταν πιο ταιριαστό το «Σειληνοί του κράτους που ξερνάει και να τους…»;

Και τα δύο. Δικά μου είναι και τα δύο.

Τι κάνουμε λάθος και δεν ξηλώνεται το πελατειακό κράτος ακόμη και τον καιρό των νέων Μνημονίων;

Το πελατειακό κράτος ανήκει στα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού. Για τον Ελληνα η πολιτική είναι μια κοινωνικότης και η επαφή με τον βουλευτή βαθιά προσωπική. Αλλά, βέβαια, όσο η κοινωνία στην εποχή μας γίνεται πολυπλοκότερη τόσο περισσότερο αυτό το βάρβαρο έθιμο γίνεται εμπόδιο, γίνεται βαριά παθογένεια. Οι πολιτικοί πρέπει να είναι ειλικρινείς και να μην κουνάν το δόλωμα ώστε να πάψει ο κόσμος να ζητά και να αποδέχεται βολέματα που μας πάνε γραμμή για τον Καιάδα.

Νιώθετε ακόμη πως δεν ξέρετε τι να παίξετε στα παιδιά; Στους πρίγκιπες και τις βασιλοπούλες, με την άδεια του κυρίου Φίλη…

Ε, ας μη λαϊκίσουμε τώρα κι εμείς. Ανήκω σε μια γενιά που έζησε απανωτές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και έχω την αίσθηση πως ήταν πάντοτε για το χειρότερο.

Ποιος είναι ο ήχος στη σημερινή Ελλάδα τον Ιούνιο του 2016, κύριε Σαββόπουλε;