«Η Εκκλησία είναι ο πιο δημοκρατικός χώρος. Ο καθένας έχει τις απόψεις του. Δεν τιμωρεί η Εκκλησία τον άνθρωπο, για τις απόψεις του. (…) Οσοι δεν τον έχουν γνωρίσει (σ.σ. τον μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο) τον παρεξηγούν. Είναι άνθρωπος με ενδιαφέροντα, αν πρόσεχε τη ροή του λόγου του θα ήταν καλύτερα. Δεν το κάνει από κακία, απλώς εκρήγνυται περισσότερο από ό,τι πρέπει».
Σε πολλούς προκάλεσαν αρνητική εντύπωση τα παραπάνω λόγια του Αρχιεπισκόπου με τα οποία έδινε άφεση αμαρτιών στον μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο και στις πρωτοφανείς κατάρες που είχε εκτοξεύσει τη Μεγάλη Παρασκευή κατά του υπουργού Παιδείας («να σαπίσει το χέρι του Φίλη). Πώς γίνεται ο χαμηλών τόνων Ιερώνυμος να καλύπτει τους ακραίους της Ιεραρχίας και τα κηρύγματα μίσους που καμία σχέση δεν έχουν με την Εκκλησία; Οσοι έχουν παρακολουθήσει προσεκτικά την πορεία του Αρχιεπισκόπου από το 2008, όταν ανέλαβε τα ηνία της Εκκλησίας, εξηγούν ότι η δήλωση – κάλυψη στον Αμβρόσιο έγινε για λόγους σκοπιμότητας και ισορροπιών. Είναι ο τρόπος του Ιερώνυμου, λένε.
Σε θέματα που αποτελούν για την Εκκλησία και τον ίδιο κόκκινες γραμμές, όπως αυτό για τα Θρησκευτικά, ο Αρχιεπίσκοπος, όπως εκτιμάται, επιθυμεί να κρατάει τις ισορροπίες εντός και εκτός Ιεραρχίας. Στόχος του Ιερώνυμου είναι δηλαδή να μην εμφανίζεται υποχωρητικός αλλά ούτε και ακραίος. Το πρώτο τον βοηθάει να ισχυροποιεί τη θέση του και να ελέγχει καλύτερα το ως επί το πλείστον συντηρητικό σώμα της Ιεραρχίας.

Το δεύτερο συμβάλλει στις καλές σχέσεις του με την εκάστοτε κυβέρνηση και στη διατήρηση της καλής χημείας που έχει με τον Αλέξη Τσίπρα. «Αυτή η φρασεολογία δεν είναι στον χαρακτήρα του Ιερώνυμου. Η κάλυψη που προσέφερε στον Αμβρόσιο είναι για λόγους σκοπιμότητας, για να έχει όλους τους ιεράρχες με το μέρος του» αναφέρουν εκκλησιαστικές πηγές. Και προσθέτουν: «Από την άλλη ο Αρχιεπίσκοπος με το να αφήνει τους σκληρούς, όπως τον Καλαβρύτων, να εκφράζονται με αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο και να βγαίνουν μπροστά, δεν αποκλείεται να θέλει να δείξει στην κοινωνία και την κυβέρνηση πως «εγώ είμαι ο καλός»».

Ενα κλικ πιο συντηρητικός

Το σχόλιό του για τον Αμβρόσιο αλλά και για τον τον υπουργό Παιδείας («μας έχει κουράσει ο κ. Φίλης») είναι ενδεικτικό αυτής της ισορροπίας που επιχειρεί συχνά να κρατήσει ο Αρχιεπίσκοπος. Η έκρηξη του Αμβρόσιου τη Μεγάλη Παρασκευή, κατά τα λεγόμενά του, ήταν διότι ο σκληροπυρηνικός ιεράρχης διαφωνεί με τις αλλαγές στη διδασκαλία των Θρησκευτικών.

Ομως ακριβώς την ίδια γραμμή έχουν η Ιεραρχία και ο Αρχιεπίσκοπος. Ο Ιερώνυμος πολλές φορές στο παρελθόν έχει διατυπώσει σε έντονο ύφος –ασυνήθιστο για το χαμηλών τόνων προφίλ του –την κατηγορηματική αντίθεσή του σε μεταβολές στο μάθημα των Θρησκευτικών. Θα έλεγε κανείς ότι για τα Θρησκευτικά ο Αρχιεπίσκοπος γίνεται ένα κλικ πιο συντηρητικός. Για παράδειγμα το 2009 είχε δηλώσει: «Με απασχολεί σοβαρά ο σιωπηρός αλλά έμπρακτος εξοστρακισμός της διδασκαλίας των Θρησκευτικών από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση». Παρόμοια παρέμβαση είχε κάνει και το 2010. Εντούτοις, ουδέποτε χρησιμοποίησε προσβλητικές εκφράσεις κατά υπουργών. Ούτε το στυλ του είναι ούτε ο χαρακτήρας του, γι’ αυτό και φρόντισε να επισημάνει πως ο Αμβρόσιος «εκρήγνυται περισσότερο από ό,τι πρέπει».

Συστάσεις, όχι επιπλήξεις και τιμωρίες

Μία άλλη ερμηνεία για το γεγονός ότι ο Αρχιεπίσκοπος δεν έδειξε αυστηρότητα για τις κατάρες του Αμβρόσιου είναι ότι η Εκκλησία σπανίως επιπλήττει ή τιμωρεί ιεράρχες που παρεκτρέπονται φραστικά. Ακόμη και όταν οι συνήθεις ύποπτοι ακραίοι μητροπολίτες έχουν εκδώσει εμπρηστικές ανακοινώσεις κατά κοινωνικών ομάδων και θρησκειών ή έχουν προχωρήσει σε μισαλλόδοξα κηρύγματα. Συνήθως η Σύνοδος επιλέγει την ανώδυνη οδό των συστάσεων.

Η πολυφωνία

Για παράδειγμα τον Ιανουάριο του 2011 η Μουσουλμανική Ενωση Ελλάδος είχε αντιδράσει για τους πρωτοφανείς αφορισμούς του μητροπολίτη Σεραφείμ κατά της μουσουλμανικής θρησκείας την οποία είχε χαρακτηρίσει καταστροφική. Αλλά και το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος είχε στείλει την ίδια περίοδο επιστολή διαμαρτυρίας στον Αρχιεπίσκοπο επειδή ο Σεραφείμ είχε ισχυριστεί ότι ο διεθνής σιωνισμός έχει αλώσει το διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Μολονότι η Διαρκής Ιερά Σύνοδος ασχολήθηκε με τις σκληροπυρηνικές ανακοινώσεις του Σεραφείμ, ο μητροπολίτης Πειραιώς έπεσε στα μαλακά. Η ΔΙΣ καταδίκαζε στην ανακοίνωσή της κάθε μορφή φυλετισμού και διακρίσεως εις βάρος οποιουδήποτε ανθρώπου αλλά σημείωνε πως κάθε επίσκοπος «διατηρεί την αυτονομία εκφράσεως των απόψεών του, των οποίων φέρει την ευθύνη και την απόδειξη…».

Προτού εκδοθεί η ανακοίνωση της ΔΙΣ, ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της Συνόδου, ο μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος είχε δηλώσει ότι κάθε επίσκοπος φέρει ευθύνη των όσων λέει και πως η Εκκλησία δεν μπορεί να αποκλείσει την πολυφωνία. Και στο ίδιο μήκος κύματος, άλλοι μητροπολίτες σχολίαζαν ότι ο μητροπολίτης Πειραιώς δεν είχε υποπέσει σε κάποιο παράπτωμα.

Επίπληξη από πλευράς της Ιεράς Συνόδου δεν υπήρξε ούτε στις περιπτώσεις των ιεραρχών, προ μερικών ετών, που είχαν εκδηλώσει την προτίμησή τους προς τη Χρυσή Αυγή· όπως για τον μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Ανδρέα που φωτογραφιζόταν σε εκδηλώσεις με χρυσαυγίτες υποστηρικτές και βουλευτές ή τον Αμβρόσιο που είχε πει για τη Χρυσή Αυγή ότι αποτελεί «γλυκιά ελπίδα».
Σημειώνεται ότι αρκετές φορές στο παρελθόν ο Αρχιεπίσκοπος έχει στηλιτεύσει την πρακτική των σκληρών ιεραρχών και τα εμπρηστικά κηρύγματά τους. Συνήθως το κάνει με τη μορφή παραίνεσης σε συνεδριάσεις της Ιεραρχίας αλλά μέχρι εκεί. Για παράδειγμα το 2008 είχε πει πως «η Εκκλησία δεν νομιμοποιείται να λέει κούφια λόγια, θορυβώντας ως κύμβαλο αλαλάζον, αλλά οφείλει να έχει λόγο ουσιαστικό, αγαπητικό και σωστικό και πάντως όχι συνθηματολογικό, εκκοσμικευμένο και διασπαστικό». Και το 2010 είχε πει: «Αλλο χύνω το αίμα μου για την πατρίδα όταν χρειαστεί και άλλο ευκαίρως – ακαίρως προβάλλω μία εικόνα της Εκκλησίας ωσάν να είναι θεσμός προσόμοιος του Στρατού ή των κομματικών παρατάξεων».

Ιεράρχες που ανήκουν στο μετριοπαθές μπλοκ της Εκκλησίας έχουν τονίσει παλαιότερα στα «ΝΕΑ» πως ένας λόγος που κάνει τους ίδιους και ενδεχομένως τη Σύνοδο και τον Αρχιεπίσκοπο να μην τιμωρούν τους λαλίστατους σκληροπυρηνικούς ιεράρχες είναι διότι δεν θέλουν να τους δώσουν περισσότερη αξία. «Γιατί να ασχοληθούμε κι άλλο μαζί τους; Δεν αξίζει» λένε χαρακτηριστικά.

Η διαφορετική γνώµη

Εκτιμάται επίσης πως ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είναι πιθανόν να δείχνει επιείκεια στους υπερσυντηρητικούς της Ιεραρχίας, όπως τώρα για τον Αμβρόσιο, διότι είναι προσηλωμένος στον σεβασμό της διαφορετικής γνώμης. Δηλαδή στην αρχή της συνοδικότητας, όπως είναι γνωστή στην εκκλησιαστική ορολογία η έκφραση της προσωπικής άποψης του κάθε μητροπολίτη, η εκδήλωση της δημοκρατικότητας κυρίως μέσα στη Σύνοδο. Αν και ο Ιερώνυμος δεν συμφωνεί με τον τρόπο που διατυπώνουν τις απόψεις τους οι σκληροπυρηνικοί ιεράρχες, ούτε και με το περιεχόμενό τους, ακολουθώντας την παραπάνω πρακτική συνήθως αποφεύγει να τις σχολιάζει.

«Το κρέας να γίνει δηλητήριο μέσα τους»

Ο μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος είχε πει τη Μεγάλη Παρασκευή μπροστά σε εκατοντάδες πιστούς: «Παρακαλώ τον εσταυρωμένο Χριστό να σαπίσει το χέρι του Φίλη αν έχει υπογράψει τέτοια διατάγματα (σ.σ.: για τα Θρησκευτικά)». Και γι’ αυτούς που θα έτρωγαν κρέατα: «Το κρέας να γίνει δηλητήριο μέσα τους, πέτρα, να μην το χωνέψουν. Να τρυπήσει το στομάχι τους».

Τους αφήνει να ξεσπάνε

Ιεράρχες και άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τον τρόπο σκέψης του Αρχιεπισκόπου ερμηνεύουν την επιείκεια που δείχνει συχνά στους σκληρούς της Ιεραρχίας και ως μια τακτική για να αποφεύγονται εντάσεις στις συνεδριάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (ΔΙΣ) και της Ιεραρχίας. Οπως λένε, ο Ιερώνυμος αφήνοντας τους μητροπολίτες που ανήκουν στο μπλοκ των υπερσυντηρητικών της Ιεραρχίας να εκφράζονται δημοσίως, ον κάμερα και να ξεσπούν με πύρινα κηρύγματα, επιτυγχάνει να είναι πιο ήρεμοι στις κρίσιμες συνεδριάσεις της ΔΙΣ.

Τελευταία Νέα