Περίπου 10.000 ακίνητα αναμένεται να αλλάξουν χέρια μέχρι το τέλος του χρόνου και να περάσουν στη δικαιοδοσία του Δημοσίου!
Πρόκειται για τα λεγόμενα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» τα οποία δεν έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο. Η κτηματογράφησή τους άρχισε την περίοδο 1997-1999 σε 340 περιοχές σε όλη τη χώρα και συνολικά μέχρι σήμερα φτάνουν τα 200.000.
Η αντίστροφη μέτρηση για την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος αυτών των ακινήτων έχει αρχίσει ήδη από την 1η Αυγούστου στο Πολύκαστρο Κιλκίς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Κτηματολογίου, μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 1.267 ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Στις 15 Σεπτεμβρίου ακολουθεί το Αστρος με 1.171 μη δηλωμένα στο Κτηματολόγιο ακίνητα. Σειρά παίρνει στις 22 Σεπτεμβρίου το Μαρτίνο στη Φθιώτιδα με 1.226 ακίνητα και ακολουθούν τους επόμενους μήνες ακόμη 17 περιοχές.

Από το 2016 αναμένεται επίσης να αλλάξουν ιδιοκτήτη ακίνητα σε άλλες 92 περιοχές. Η λίστα περιλαμβάνει και οκτώ περιοχές στην Αττική: Ελευσίνα, Βριλήσσια, Μελίσσια, Νέα Πέραμος, Νέο Ψυχικό, Γέρακας, Νέα Σμύρνη και Αγιος Ιωάννης Ρέντης.

Οπως προβλέπεται από τον νόμο, όσα ακίνητα δεν δηλωθούν εγκαίρως στο Κτηματολόγιο θα περιέρχονται στο Δημόσιο. Οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων μπορούν να προσφύγουν δικαστικώς, αλλά μόνο για να διεκδικήσουν χρηματική αποζημίωση και όχι για να ανακτήσουν το ακίνητο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κτηματολογίου, από τα 200.000 ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» περίπου 160.000 είναι οικόπεδα και αγροτεμάχια και 40.000 κτίρια, διαμερίσματα και καταστήματα. Οσον αφορά τα γεωτεμάχια, το 57,17% είναι μικρότερο από ένα στρέμμα και το 15,59% είναι από ένα έως δύο στρέμματα. Από τρία έως τέσσερα στρέμματα είναι το 4,56%.

Οπως εξηγούν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα που θα περιέλθουν στο Δημόσιο είναι πλέον ευθύνη του υπουργείου Οικονομικών. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό αν υπάρχει σχέδιο για την αξιοποίησή τους.

Το παράδοξο είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα πόσα από αυτά τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα ανήκουν ήδη στο Δημόσιο. Και αυτό διότι έως το καλοκαίρι του 2013 το Δημόσιο δεν ήταν υποχρεωμένο να δηλώνει στο Κτηματολόγιο την περιουσία του.

Πότε χαρακτηρίζεται «αγνώστου ιδιοκτήτη»

Διευκρινίζεται ότι για τα παλαιά προγράμματα, ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται «αγνώστου ιδιοκτήτη» αν δεν δηλωθεί σε 12 χρόνια από την ίδρυση Κτηματολογικού Γραφείου σε μια περιοχή για τους ιδιοκτήτες που κατοικούν στην Ελλάδα και 14 χρόνια για τους κατοίκους εξωτερικού.

Για τα προγράμματα κτηματογράφησης που εφαρμόζονται από το 2008 και μετά, το όριο είναι πέντε χρόνια από την Ιδρυση Κτηματολογικού Γραφείου για τους κατοίκους εσωτερικού και επτά χρόνια για τους κατοίκους εξωτερικού.

Από το Κτηματολόγιο σημειώνουν ότι ιδιοκτήτης που έπρεπε να υποβάλει δήλωση για το ακίνητό του κατά την κτηματογράφηση των παλαιών προγραμμάτων και δεν το έπραξε, δεν μπορεί να κάνει σήμερα απλή δήλωση στο Κτηματολογικό Γραφείο.

Νέες γενιές αγνώστου ιδιοκτησίας

Πηγές του Κτηματολογίου εκφράζουν ανησυχία ότι θα δημιουργηθεί και νέα γενιά «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητων, πέραν των 200.000, μετά την ολοκλήρωση των νέων προγραμμάτων.

Αλλωστε, ακόμη εκκρεμεί η κτηματογράφηση του υπόλοιπου 42% του συνόλου των δικαιωμάτων της χώρας, η οποία είναι μπλοκαρισμένη. Δηλαδή δεν κτηματογραφούνται 16 εκατ. δικαιώματα, που μεταφράζονται σε 82 εκατ. στρέμματα. Αυτό συμβαίνει επειδή από το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχουν ξεκαθαρίσει αν θα επαναπροκηρυχθούν ή όχι οι διαγωνισμοί για 28 μελέτες που αφορούν την κτηματογράφηση των προαναφερόμενων δικαιωμάτων. Για την επαναπροκήρυξή τους απαιτούνται τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.

Οι εκτός προθεσμίας

Οσοι ιδιοκτήτες δεν δήλωσαν τα ακίνητα εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών για τα παλιά προγράμματα μπορούν πλέον να κινηθούν μόνο είτε μέσω της διαδικασίας του πρόδηλου σφάλματος, πληρώνοντας τέλος και πρόστιμο, είτε μέσω της διαδικασίας της εκούσιας δικαιοδοσίας. Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή δεν μπορεί να ισχύσει στην περίπτωση του Πολυκάστρου Κιλκίς.

Οι πέντε κατηγορίες των ιδιοκτητών που κινδυνεύουν

Τελικά τίθεται το ερώτημα ποιοι και γιατί δεν δηλώνουν τα ακίνητά τους; Πέντε είναι οι κατηγορίες ιδιοκτητών που έχασαν ή κινδυνεύουν να χάσουν τα ακίνητά τους. Οσοι φοβούνται την Εφορία, όσοι δεν έχουν τίτλους, οι κάτοικοι εξωτερικού, οι συνιδιοκτήτες και οι αμελείς.

Σύμφωνα με πηγές του Κτηματολογίου, τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει διαπιστωθεί ότι πολλοί ιδιοκτήτες – κυρίως σε αγροτικές περιοχές – αποφεύγουν να δηλώσουν τα ακίνητά τους επειδή φοβούνται τις φορολογικές επιβαρύνσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους δεν έχουν οικονομικό ενδιαφέρον και θέλουν επίσης να γλιτώσουν τον φόρο.

Μια άλλη κατηγορία είναι ιδιοκτήτες ακινήτων χωρίς τίτλο – τα διαθέτουν διά λόγου και έχουν μεταβιβαστεί από γενιά σε γενιά. Ετσι, δεν τα δηλώνουν θεωρώντας ότι χωρίς τίτλους δεν μπορεί να γίνει καμία δικαιοπραξία. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν ισχύει αφού μπορούν να υποβάλουν έγγραφα όπου αποδεικνύεται η χρησικτησία.

ΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ. Το πρόβλημα με τους κατοίκους του εξωτερικού αφορά κυρίως ομογενείς τρίτης και τέταρτης γενιάς, οι οποίοι συνήθως δεν ξέρουν πού βρίσκεται η περιουσία τους και δεν μπορούν να την εντοπίσουν. Ακόμη έχει παρατηρηθεί ότι δεν κάνουν δήλωση πολλοί συνιδιοκτήτες, για παράδειγμα δυο αδέλφια που κατέχουν ένα ακίνητο. Ο ένας από τους δυο πιστεύει ότι αρκεί η δήλωση του άλλου.

Και βέβαια, υπάρχουν και οι αμελείς που τρέχουν την τελευταία στιγμή. Ηδη, όπως λένε από το Κτηματολόγιο, έχουν γίνει περίπου 35.000 αιτήσεις διόρθωσης από ιδιοκτήτες που κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους.