«Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια στις τουρκικές προκλήσεις»

Την απογοήτευσή του που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν στείλει πιο ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία για την εισβολή στην ΑΟΖ της Κύπρου εκφράζει σε συνέντευξη του στα «ΝΕΑ» ο αμερικανός γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, στηρίζοντας απόλυτα τις κυπριακές θέσεις. Οπως λέει χαρακτηριστικά, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια στην τουρκική προκλητικότητα. Ο απερχόμενος πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας καλεί ταυτόχρονα την Αγκυρα να απομακρύνει άμεσα το πλοίο «Μπαρμπαρός» για να καταστεί εφικτή η επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων

Πρόσφατα στείλατε επιστολή στον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν, με την οποία του ζητήσατε να αναδείξει το θέμα της παράνομης εισβολής της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου. Το θέμα τέθηκε στη συνάντησή του με τον τούρκο πρόεδρο. Ποια ήταν η αντίδραση του Ταγίπ Ερντογάν;

Εστειλα την επιστολή στον αντιπρόεδρο Μπάιντεν πριν από το πρόσφατο ταξίδι του στην Τουρκία και τον παρότρυνα να ζητήσει από τον πρόεδρο Ερντογάν την άμεση απομάκρυνση του «Μπαρμπαρός» και των τουρκικών πολεμικών πλοίων από την ΑΟΖ της Κύπρου έτσι ώστε να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ παραμένει προσηλωμένος στη στήριξη των ειρηνευτικών συνομιλιών από τον Φεβρουάριο, οπότε και ξανάρχισαν, και αντιλαμβάνομαι ότι είχε μια πολύ ειλικρινή συζήτηση με τον πρόεδρο Ερντογάν για την ανάγκη άμεσης αποχώρησης από την ΑΟΖ και αποκλιμάκωσης της έντασης. Εχουν υπάρξει εξελίξεις από τότε, όπως η σύγκληση του ΑΣΣ στην Αθήνα, η συνάντηση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις 28 Νοεμβρίου και η επιστροφή στο νησί τού ειδικού απεσταλμένου του γ.γ. του ΟΗΕ Εσπεν Μπάρθ Αϊντε. Παρ’ όλα αυτά, η Τουρκία οφείλει να απομακρύνει τα πλοία της για να μπορέσουν να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες. Μόνο μέσα και ύστερα από μια συνολική λύση θα αντιμετωπίζεται και το θέμα των υδρογονανθράκων.

Πάντως, έως αυτή τη στιγμή που μιλάμε η ένταση παραμένει και η Τουρκία δεν έχει κάνει κανένα βήμα αποκλιμάκωσής της. Είχατε πει στην επιστολή σας ότι η αντίδραση έπρεπε να είναι άμεση, η αλήθεια είναι όμως ότι δεν υπήρξε καν αντίδραση από την Τουρκία. Τι να περιμένει κανείς;

Υποστηρίζω την απόφαση των Ελληνοκυπρίων, η οποία είναι σαφής. Οι συνομιλίες δεν θα επαναληφθούν έως ότου η Τουρκία απομακρύνει το «Μπαρμπαρός» από την ΑΟΖ της Κύπρου. Οι πράξεις της Τουρκίας έχουν προκαλέσει τη διεθνή καταδίκη και περιμένω από τη διεθνή κοινότητα να συνεχίσει να στηρίζει το δικαίωμα της Κύπρου να αξιοποιεί τις πηγές της εντός της Αποκλειστική της Ζώνης.

Υπάρχει η αίσθηση όμως ότι η Τουρκία, ό,τι και αν συμβεί, παραμένει προνομιακός συνομιλητής των ΗΠΑ και επίσης παρατηρεί κανείς ότι το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών διστάζει να καταδικάσει δημοσίως τις πράξεις της Τουρκίας, εν αντιθέσει με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Είμαι απογοητευμένος που δεν το έχουν κάνει. Ωστόσο, η Τουρκία είναι χώρα σύμμαχος του ΝΑΤΟ και εταίρος που μπορεί να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων συγκρούσεων στην περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια στις συνεχιζόμενες τουρκικές προκλήσεις. Είτε πρόκειται για προκλητική ρητορική είτε για προκλητικές ενέργειες εντός της ΑΟΖ της Κύπρου. Εχω επιδοκιμάσει τη σκληρή στάση που κράτησε η Ευρωπαϊκή Ενωση στηρίζοντας την Κύπρο, μια χώρα – μέλος της.

Ανησυχείτε ότι μπορεί να δούμε και άλλες προκλητικές ενέργειες από την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο; Και σε μια τέτοια περίπτωση, πώς θα αντιδρούσαν οι ΗΠΑ;

Οι πράξεις της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ της Κύπρου όπως επίσης και οι δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν για στήριξη λύσης δύο κρατών δεν είναι μόνο προκλητικές, αλλά θέτουν σε κίνδυνο και τη μελλοντική ευημερία των Τουρκοκυπρίων. Αυτό καθιστά δύσκολη την ερμηνεία των τελικών τουρκικών στόχων. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν ενεργά υποστηρίξει τη δημιουργία διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως συμφώνησαν οι δύο πλευρές στο κοινό ανακοινωθέν του Φεβρουαρίου. Οπως επεσήμανα στην επιστολή μου προς τον αντιπρόεδρο Μπάιντεν, οι ΗΠΑ πρέπει να είναι αταλάντευτες στην κατεύθυνση στήριξης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, περιλαμβανομένου του δικαιώματός της να αξιοποιεί τις πηγές της εντός της ΑΟΖ της. Επίσης, οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν την πίεση στην Τουρκία να αποσυρθεί άμεσα από την κυπριακή ΑΟΖ και να επαναδεσμευθεί στις –υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών –συνομιλίες, στο πλαίσιο και στη βάση του κοινού ανακοινωθέντος του Φεβρουαρίου.

Ποιος είναι τελικά ο στόχος της Τουρκίας; Είπατε ότι είναι δύσκολο να τον ερμηνεύσει κανείς. Επιχειρεί να λάβει ανταλλάγματα από τις ΗΠΑ; Επιχειρεί να φέρει την ενέργεια στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

Η Τουρκία μπορεί να επιχειρεί να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον διαμοιρασμό των υδρογονανθράκων, αλλά αυτό το θέμα αφορά αποκλειστικά και μόνο την κεντρική κυβέρνηση. Μετά τη λύση θα μπορέσουν και οι Τουρκοκύπριοι να επωφεληθούν.

Είστε αισιόδοξος ότι οι συνομιλίες μπορούν να ξαναρχίσουν; Ή η παρούσα κατάσταση έχει δημιουργήσει μεγαλύτερο χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές και έχει αυξήσει τη δυσπιστία;

Πιστεύω ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι αναγνωρίζουν τα πιθανά οφέλη από την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας και αναγνωρίζουν επίσης ότι η περιφερειακή σταθερότητα θα φέρει μακροπρόθεσμα επενδύσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, αυτή η πραγματικότητα σε συνδυασμό με την καταδίκη της διεθνούς κοινότητας θα έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή στάσης της Τουρκίας.

Η σχέση σας με την Ομογένεια ήταν πάντοτε άψογη και είστε παραδοσιακός υποστηρικτής όλων των ελληνικών εθνικών θεμάτων. Τι πρέπει να γίνει έτσι ώστε Αθήνα και Λευκωσία να μπορέσουν να εκμεταλλευθούν καλύτερα την ισχυρή ελληνοαμερικανική κοινότητα, ενισχύοντας ταυτόχρονα τις θέσεις τους;

Η δραστήρια ελληνοαμερικανική κοινότητα είχε πάντοτε ενεργό συμμετοχή στις διμερείς σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδας, όπως επίσης και στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Κύπρου. Η Ομογένεια πρέπει να ενωθεί κάτω από μια ομπρέλα καθαρών κοινών στόχων και επιδιώξεων. Πρέπει να χρησιμοποιήσει τόσο την οικονομική ισχύ όσο και τις πολιτικές της διασυνδέσεις έτσι ώστε να γνωστοποιεί τις απόψεις της σε αυτούς που χαράσσουν την πολιτική. Καλώ την Ομογένεια να συνεχίσει να διασυνδέεται με τους αμερικανούς πολιτικούς ηγέτες για την προώθηση των κοινών μας συμφερόντων.

Η Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, στην οποία είστε πρόεδρος, γνωρίζει από πρώτο χέρι τις λεπτομέρειες της στρατηγικής εναντίον του ISIL. Πιστεύεται ότι η ακολουθούμενη στρατηγική έχει επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Είστε ικανοποιημένος;

Οι συμμαχικές επιδρομές στο Ιράκ έχουν πετύχει να σταματήσουν και σε κάποιες περιπτώσεις να ανακόψουν την προέλαση του ISIL στο έδαφος. Η στρατηγική τής κυβέρνησης κατά των τζιχαντιστών είναι συνολική και διεξοδική και βασίζεται σε μια σειρά εργαλείων που διαθέτει η αμερικανική «εργαλειοθήκη» εθνικής ασφάλειας. Μειώνουμε την εισροή ξένων μαχητών και χρημάτων στην περιοχή. Στηρίζουμε τους συμμάχους μας που πολεμούν στο έδαφος με εξοπλισμό, εκπαίδευση και βοήθεια από αέρος. Προσφέρουμε ανθρωπιστική βοήθεια σε όσους πλήττονται από τη βαρβαρότητα του ISIL και αναδεικνύουμε το πραγματικό του πρόσωπο σε παρέκκλιση των διδαγμάτων του Ισλάμ.

Αλλά, ο τελικός στόχος για τη Συρία και το Ιράκ δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος. Στο Ιράκ είναι καθοριστικό οι εκλεγμένοι ηγέτες να διαμορφώσουν μια ενωτική ατζέντα που θα δίνει λόγο σε όλους τους Ιρακινούς –ανεξαρτήτως εθνότητας ή θρησκείας. Στη Συρία πρέπει να διαμορφώσουμε μια ολιστική στρατηγική που θα αντιμετωπίζει όχι μόνο τον ISIL, αλλά και τα γενεσιουργά αίτια της αστάθειας στην περιοχή. Τη συνεχιζόμενη βιαιότητα του καθεστώτος του Ασαντ εναντίον των δικών του ανθρώπων και την ανάγκη πολιτικής λύσης για να τερματιστούν οι συγκρούσεις.