Αναζήτηση
Κανονικά και εντός χρονοδιαγράμματος προχωρά η ψυχιατρική μεταρρύθμιση όπως διαβεβαιώνει με έγγραφό της προς την Βουλή, η υφυπουργός Υγείας Κατερίνα Παπακώστα. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων η σταδιακή κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων, αλλαγές στο πλαίσιο εκδόσης εισαγγελικών παραγγελιών για ψυχικά πάσχοντες και η άρση του κοινωνικού στίγματος. Ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για απορρύθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Απαντώντας σε ερώτηση που είχαν καταθέσει 29 βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η κ. Παπακώστα σημειώνει ότι «Η κυβέρνηση θα προχωρήσει απαρέγκλιτα και μέσα στα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση μέσω του Προγράμματος ‘Ψυχαργώς’».
Το πρόγραμμα «Ψυχαργώς» προβλέπει την αλλαγή του τρόπου παροχής των υπηρεσιών υγείας με το κέντρο βάρους να μεταβιβάζεται πλέον στην κοινοτική φροντίδα. Η αποασυλοποίηση των ασθενών θα επιτευχθεί μέσω της σταδιακής κατάργησης των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων τα οποία θα μετασχηματιστούν σε δίκτυα ανοιχτών κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας αλλά και κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης την ολοκλήρωση και αξιολόγηση της αναγκαιότητας ανάπτυξης νέων Μονάδων ή και Προγραμμάτων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, με βάση τις υφιστάμενες ανάγκες αλλά και μονάδων σε επίπεδο πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης. Σχετικά με την κατανομή των υπηρεσιών ψυχικής υγείας ανά Τομέα Υγείας, η κ.Παπακώστα αναφέρει ότι προβλέπεται η σύσταση συνολικά 40 Τομέων Ψυχικής Υγείας, 30 Τομεακών Επιτροπών, 15 Τομέων Παιδιών και Εφήβων και 6 Τομεακών Επιτροπών Παιδιών και Εφήβων.
Η υφυπουργός Υγείας διευκρινίζει επίσης ότι, θα πραγματοποιηθεί η μετακίνηση χρόνιων περιστατικών σε κενές θέσεις Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης στεγαστικού τύπου και θα ενεργοποιηθούν υφιστάμενες ή σε αργία μονάδες ψυχικής υγείας.
Νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις εισαγγελικές παραγγελίες
Το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης μελετά επίσης και αλλαγές στο πλαίσιο έκδοσης εισαγγελικών παραγγελιών για ψυχικά ασθενείς, ενώ γίνονται και σκέψεις ώστε «να αναθεωρηθεί και το νομικό πλαίσιο φύλαξης των ακαταλόγιστων εγκληματιών», όπως αναφέρεται στην απάντηση της κ. Παπακώστα προς τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τις περιπτώσεις του άρθρου 69 του Ποινικού Κώδικα που ορίζει ότι «αν κάποιος, λόγω νοσηρής διατάραξης των πνευματικών λειτουργιών του (άρθρο 34) ή κωφαλαλίας (άρθρο 33 παρ. 1), απαλλάχθηκε από την ποινή ή τη δίωξη για κακούργημα ή πλημμέλημα, για το οποίο ο νόμος απειλεί ποινή ανώτερη από έξι μήνες, το δικαστήριο διατάσσει τη φύλαξή του σε δημόσιο θεραπευτικό κατάστημα εφόσον κρίνει ότι είναι επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια».
Το υπουργείο Υγείας ήδη συνεργάζεται τόσο με το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, όσο και με το Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης, για την εξασφάλιση χώρων διαμονής που θα πληρούν τις προδιαγραφές φύλαξης και θα πληρούν και τους σκοπούς αποκατάστασης τους για τους ακαταλόγιστους εγκληματίες. Επίσης, θα θεσμοθετηθεί η κατάργηση των εναπομεινάντων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων ως ΝΠΔΔ και το προσωπικό τους θα μεταφερθεί σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας ΝΠΔΔ.
Πρώτα απ’ όλα η προστασία των ασθενών
Και η απαντητική επιστολή της υφυπουργού Υγείας καταλήγει υπογραμμίζοντας ότι «Στόχος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι η προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων και η άρση του κοινωνικού στίγματος». Μάλιστα, επικαλείται έγγραφα που δημοσιεύονται στη «Διαύγεια» και περιλαμβάνουν συστάσεις προς τις δομές ψυχικής υγείας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, σχετικά με τα δικαιώματα των ληπτών των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
«Στο πλαίσιο αυτό, με την προσπάθεια αποασυλοποίησης των ψυχικά πασχόντων με μακρά παραμονή στα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία της χώρας και μετάβασης σε ενταγμένες στην κοινότητα μονάδες (ξενώνες, οικοτροφεία, προστατευμένα διαμερίσματα), επιχειρείται η διαφοροποίηση της νομικής τους θέσης και των δικαιωμάτων τους, από τη σχεδόν πλήρη έλλειψη δικαιωμάτων και ευθυνών που συνεπάγεται η ζωή στο άσυλο, στη σταδιακή ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και ανάκτηση της ελευθερίας αι της αξιοπρέπειας τους», καταλήγει η κ. Παπακώστα και προσθέτει ότι «τα οριζόμενα από το Μνημόνιο Συνεργασίας τηρούνται απαρέγκλιτα χωρίς να υπάρχουν αποκλίσεις στους υλοποίησης των προβλεπόμενων ενεργειών, ώστε να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο και σύγχρονο σύστημα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας».
Βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων «βλέπει» ο ΣΥΡΙΖΑ
Πάντως, ο Χρήστος Μαντάς, επικεφαλής των 29 βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης που κατέθεσαν τη σχετική ερώτηση, κάνει λόγο για «βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων χωρίς να έχουν διασφαλιστεί οι προϋποθέσεις και τα κονδύλια για την ομαλή μετάβαση των ασθενών σε κοινοτικές δομές». Και καταγγέλλει την κυβέρνηση ότι επιχειρεί νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης που εξυπηρετεί στόχους που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τις βασικές αρχές της μεταρρύθμισης, την επανένταξη, τον σεβασμό στα δικαιώματα των ασθενών και των αποστιγματισμό τους.
Ως ενδεικτικά στοιχεία της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στον τομέα της ψυχικής υγείας, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρουν τα ράντζα στα ψυχιατρικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων, ιδιαίτερα της Αθήνας, και τη ραγδαία αύξηση των εισαγωγών κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας.
Σε κάθε περίπτωση όπως προκαταβολικά ξεκαθαρίζουν οι ερωτώντες βουλευτές, «πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μετάβαση από το μοντέλο της ιδρυματικής ψυχιατρικής περίθαλψης σε εκείνο της κοινωνικής-κοινοτικής ψυχιατρικής, με επίκεντρο τις ανάγκες των ψυχικά πασχόντων ως υποκειμένων, σε ένα ενιαίο τομεοποιημένο, κοινοτικά προσανατολισμένο δημόσιο σύστημα Ψυχικής Υγείας, με βάση μια ολιστική βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση».
