Διακόσιες χιλιάδες ακίνητα θα αρχίσουν να περιέρχονται στην κυριότητα του Δημοσίου από το 2015, καθώς δεν έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο. Πρόκειται για τα λεγόμενα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» η κτηματογράφηση των οποίων ξεκίνησε την περίοδο 1997-1999 σε 340 περιοχές σε όλη την Ελλάδα.

Παράλληλα, από τις 7 Ιουλίου ξεκινά η υποβολή δηλώσεων για τη νέα φάση κτηματογράφησης για περιοχές σε Κοζάνη, Αργολίδα και Αρκαδία. Σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, από το φθινόπωρο θα ξεκινήσουν τα προγράμματα κτηματογράφησης για περιοχές των Τρικάλων και της Πέλλας.

Οπως προβλέπεται από τον νόμο, όσα ακίνητα δεν δηλωθούν εγκαίρως στο Κτηματολόγιο –η συνολική προθεσμία είναι 12 χρόνια από την ίδρυση Κτηματολογικού Γραφείου σε μια περιοχή για τους ιδιοκτήτες που κατοικούν στην Ελλάδα και 14 για τους κατοίκους εξωτερικού, για τα παλαιά προγράμματα -, θα περιέρχονται στο Δημόσιο.

Οι ιδιοκτήτες μπορούν να προσφύγουν δικαστικά, αλλά μόνο για να διεκδικήσουν χρηματική αποζημίωση και όχι για να επανακτήσουν το ακίνητο. Για τα προγράμματα κτηματογράφησης που ξεκίνησαν από το 2008 και εντεύθεν η χρονική προθεσμία για τις δηλώσεις είναι πέντε χρόνια για τους κατοίκους εσωτερικού και επτά χρόνια για όσους ζουν μόνιμα εκτός Ελλάδας.

Τα ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί στα «παλαιά προγράμματα» σύμφωνα με τα στοιχεία του Κτηματολογίου ανέρχονται σε 200.000. Ειδικότερα, 160.000 είναι οικόπεδα και αγροτεμάχια και 40.000 κτίρια, διαμερίσματα και καταστήματα. Οπως διευκρινίζουν πηγές του Κτηματολογίου, μέχρι στιγμής έχει γίνει αίτηση για διόρθωση για 30.000 περιπτώσεις ακινήτων, η οποία ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει ολοκληρωθεί.
Από το 2015 κινδυνεύουν άμεσα ακίνητα σε 20 περιοχές, ενώ από το 2016 (και το 2018 για τους έλληνες κατοίκους εξωτερικού) μπαίνουν στην «κόκκινη ζώνη» άλλες 92 περιοχές σε όλη την Ελλάδα. Αυτές αφορούν, μεταξύ άλλων, και οκτώ περιοχές στην Αττική και οκτώ περιοχές στη Θεσσαλονίκη. Η λίστα περιλαμβάνει και πόλεις όπως η Πάτρα, η Καλαμάτα και η Νέα Αγχίαλος, αλλά και νησιά όπως η Πάτμος, η Σίφνος και η Σύρος.
Οπως διευκρινίζεται από το Κτηματολόγιο, ένας ιδιοκτήτης που δεν υπέβαλε δήλωση για το ακίνητό του κατά την κτηματογράφηση των παλαιών προγραμμάτων δεν μπορεί να κάνει σήμερα απλή δήλωση στο Κτηματολογικό Γραφείο. Κατά περίπτωση ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης ακινήτου θα πρέπει κινηθεί είτε μέσω της διαδικασίας τού προδήλου σφάλματος είτε μέσω της διαδικασίας της εκούσιας δικαιοδοσίας.

Στην πρώτη περίπτωση υπάγονται, για παράδειγμα, οι συνιδιοκτήτες ακινήτου εκ των οποίων δήλωση έκανε μόνο ο ένας. Τότε, απευθύνονται στο Κτηματολογικό Γραφείο, καταβάλλουν το ανταποδοτικό τέλος των 35 ευρώ και αργότερα αναμένεται να επιβληθεί και πρόστιμο, το οποίο έχει μεν προβλεφθεί από τον νόμο, αλλά δεν έχει χρεωθεί σε κανέναν, γιατί εκκρεμεί σχετική υπουργική απόφαση.

Το επόμενο διάστημα όσοι δεν έχουν κάνει καμία δήλωση στο Κτηματολόγιο, προκειμένου να σώσουν το ακίνητό τους, πρέπει να κάνουν αίτηση στον Κτηματολογικό Δικαστή, που εδρεύει στα κατά τόπους Πρωτοδικεία.

Η άγνωστη δημόσια περιουσία

Το Κτηματολόγιο όμως δεν έχει ξεκάθαρη εικόνα ποια και πόσα από αυτά τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα ανήκουν στο Δημόσιο και ποια σε ιδιώτες. Σε ό,τι αφορά το Δημόσιο ισχύει το εξής παράδοξο: έως το περασμένο καλοκαίρι –που ψηφίστηκε ο νέος νόμος για το Κτηματολόγιο –το ίδιο το Δημόσιο δεν ήταν υποχρεωμένο να δηλώνει τα ακίνητά του. Πλέον είναι και η αρχή θα γίνει με τα νέα προγράμματα κτηματογράφησης που θα ξεκινήσουν στις 7 Ιουλίου σε Κοζάνη, Αρκαδία και Αργολίδα.Τι σημαίνει αυτό; Οτι το Δημόσιο δεν έχει –σε αυτή τη φάση –ξεκάθαρη εικόνα για τα ακίνητα που του ανήκουν σε Αττική, Θεσσαλονίκη και τις πρωτεύουσες νομών. Κοινώς, για όλα τα προηγούμενα προγράμματα. Και θα πρέπει (για τα ακίνητα αυτών των περιοχών) να περιμένει από 12 έως 14 χρόνια –από την ίδρυση των Κτηματολογικών Γραφείων, δηλαδή από το 2015 –να μην τα δηλώσει κανείς για να περιέλθουν μέσω της διαδικασίας της μη κτηματογράφησης στην ιδιοκτησία του…
Στο μεταξύ, τις επόμενες ημέρες ανοίγουν οι οικονομικές προσφορές –ύψους 572 εκατ. ευρώ –για 28 νέα έργα με τα οποία οι υπεύθυνοι του Κτηματολογίου φιλοδοξούν να κτηματογραφηθει το υπόλοιπο 65% της χώρας –δηλαδή, όπως εκτιμάται, συνολικά 16 εκατομμύρια δικαιώματα.
Ο σχεδιασμός προβλέπει η κτηματογράφηση να έχει ολοκληρωθεί το 2020. Και αυτό αποτελεί δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος, αλλά κυρίως αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση. Ωστόσο, για τους υπεύθυνους του Κτηματολογίου, ο στόχος δεν είναι παρά ευσεβής πόθος, αφού η διαδικασία έως τώρα έχει κυλήσει απελπιστικά αργά.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μόνο για την εκταμίευση 66 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό διαπιστώθηκε καθυστέρηση έξι μηνών. Τα χρήματα αυτά ήταν αναγκαία προκειμένου να τρέξουν προγραμματισμένα έργα του Κτηματολογίου. Επιπλέον, για το 2020 αναμένεται χρηματοδοτικό κενό 250 εκατ. ευρώ το οποίο υπάρχει η προσδοκία να κλείσει με χρηματοδότηση από την ΕΕ.

Το Κτηματολόγιο σήμερα, όπως άλλωστε και τα τελευταία 19 χρόνια, θυμίζει Λερναία Υδρα όπου γραφειοκρατία και αγκυλώσεις προβάλλουν κάθε στιγμή κάνοντας το έργο της κτηματογράφησης να σέρνεται.

Το φιλόδοξο πρόγραμμα που είχε ανακοινωθεί το 2007 (άρχισε να τρέχει από τον επόμενο χρόνο) και αφορούσε στην προ Καλλικράτη εποχή 69 δήμους και κοινότητες στην Αττική, 15 δήμους στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες 23 πρωτεύουσες νομών σε όλη την Ελλάδα, έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί πριν από τρία χρόνια, ενώ τώρα απαιτούνται, σύμφωνα με πηγές του Κτηματολογίου, τουλάχιστον άλλα τέσσερα χρόνια.
Από του χρόνου –στα χαρτιά τουλάχιστον –όλη η χώρα θα είναι υπό καθεστώς κτηματογράφησης. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες ακίνητων, ιδίως όσοι έχουν ακίνητα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας –όπου είναι σε εξέλιξη διαφορετικά προγράμματα –θα τρέχουν και δεν θα φτάνουν: αλλού θα πρέπει να υποβάλλουν δηλώσεις και αλλού να ελέγχουν για λάθη και να κάνουν ενστάσεις, μια και ό,τι δεν δηλωθεί δεν θα μπορεί να σωθεί.

Αγκάθι οι δασικοί χάρτες

Στο μεταξύ, με την κύρωση των δασικών χαρτών να μην υπερβαίνει το 1% σε όλη τη χώρα -όπου το 25,5% αποτελείται από δάσος –η διαδικασία της κτηματογράφησης προχωράει με ρυθμούς χελώνας. Ηδη έχει μπλοκάρει λόγω ενστάσεων η κύρωση των δασικών χαρτών σε Πεντέλη, Νέα Πεντέλη και Μαραθώνα, γεγονός που συνεπάγεται ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση.
Η καθυστέρηση αυτή ανησυχεί τους υπεύθυνους του Κτηματολογίου. Ετσι, σε μια προσπάθεια να επισπεύσουν τη διαδικασία της κύρωσης των δασικών χαρτών στην Αττική, ζήτησαν με έγγραφό τους από τις Πολεοδομίες να τους έχουν σταλεί έως τον Σεπτέμβριο τα σχέδια πόλεων. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, πολλές Πολεοδομίες δείχνουν απρόθυμες να συνεργαστούν.

Επί της ουσίας το Κτηματολόγιο προσπαθεί να προλάβει ώστε να μην αλλάξει το καθεστώς που υπάρχει σήμερα στις δασικές περιοχές, όπως είναι για παράδειγμα τυχόν επέκταση των οικισμών που είναι μέσα στα δάση.

Ταυτόχρονα, εκκρεμεί ακόμη η είσπραξη των 35 ευρώ ανά δικαίωμα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που μπήκαν στα προγράμματα κτηματογράφησης την περίοδο 1995-1999. Επιπλέον, δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη πότε θα καταβληθεί το αναλογικό τέλος 1 τοις χιλίοις επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου (μείον 20.000 ευρώ) που προβλέπεται για τους ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι εμπλέκονται στα νέα προγράμματα που τρέχουν από το 2008 και μετά.

Φρένο στις επενδύσεις

Ελλειψη Κτηματολογίου σημαίνει μη καταγραφή δημόσιας περιουσίας. Και χωρίς αυτήν την καταγραφή δεν μπορούν να προχωρήσουν οι επενδύσεις, λένε πηγές του Κτηματολογίου. «Εάν είχαμε Κτηματολόγιο, κάθε επένδυση θα ήταν διασφαλισμένη», συμπληρώνουν.

Ιστορία μου, αμαρτία μου

Η σύγχρονη ιστορία του Κτηματολογίου άρχισε πριν από 19 χρόνια και μετά το πολυετές ράβε-ξήλωνε ο νέος στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί το 2020. Το 2001 η Ελλάδα αναγκάστηκε να επιστρέψει 110 εκατ. ευρώ που είχαν καταβληθεί από το τότε Β’ ΚΠΣ προκειμένου να γίνει το έργο. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν υπερβάσεις και καθυστερήσεις στα προγράμματα κτηματογράφησης, αλλά κανείς δεν τιμωρήθηκε γι’ αυτό.
Το έργο του Κτηματολογίου άρχισε πιλοτικά στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Το διάστημα 1995-1999 υλοποιήθηκαν τα πρώτα προγράμματα κτηματογράφησης σε 340 περιοχές σε όλη τη χώρα όπου έχουν καταγραφεί 6.700.000 δικαιώματα. Σε αυτές τις περιοχές λειτουργούν 96 Κτηματολογικά Γραφεία.
Το πρόγραμμα «σύρθηκε» με πολύ αργούς ρυθμούς έως το 2001, και το 2003 άνοιξε στο Κιλκίς το πρώτο Κτηματολογικό Γραφείο. Επανήλθε το 2007 όπου ανακοινώθηκε η κτηματογράφηση 107 περιοχών: 69 δήμοι και κοινότητες –στην προ Καλλικράτη εποχή -, 15 στη Θεσσαλονίκη και σε 23 περιοχές στην υπόλοιπη χώρα. Συνολικά καταγράφονται 8.100.000 δικαιώματα.

Δύο χρόνια αργότερα, το 2009, προκηρύχθηκε η κτηματογράφηση 11 ΟΤΑ στην Πάρνηθα -113.000 δικαιώματα –και το 2011 βγήκε η προκήρυξη για 7 εκατ. δικαιώματα.

Τελευταία Νέα