Φθάνοντας στον οικισμό Ρομά του Δροσερού, δύο χιλιόμετρα περίπου από το κέντρο της Ξάνθης, το πρώτο που παρατηρεί κανείς είναι πως οι άνδρες, αν και σε εργάσιμη ώρα για τον πολύ κόσμο, σχηματίζουν πηγαδάκια στις γωνιές των πεζοδρομίων πότε με έναν καφέ και πότε με μια μπίρα στο χέρι. Ανεργία, είναι η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό, φτώχεια και περιθωριοποίηση.
Πιο πέρα, οι απλωμένες μπουγάδες και γυναίκες στις αυλές να ασχολούνται με το καθετί. Στους δρόμους, παιδιά περιφέρονται σε παρέες και γεμίζουν τα στενά σοκάκια με τους ήχους της παρουσίας τους. Πιο πέρα, σε ένα καφενείο, μια παρέα νέων απολαμβάνει τη ζεστή ανοιξιάτικη ημέρα με δυνατή μουσική, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία του οικισμού, όπου οι πιτσιρικάδες της περιοχής μυούνται με θορυβώδη επιφωνήματα στα μυστικά του ποδοσφαίρου.

Η Σαμπιχά Σουλεϊμάν, το πρόσωπο των ημερών, μας περιμένει στον κατώφλι του Συλλόγου Ελπίδα που είχε ιδρύσει το 2006 με άλλες 20 γυναίκες του Δροσερού, με στόχο να προωθήσουν την ένταξη στο σχολικό περιβάλλον εκατοντάδων παιδιών που στερούνταν μέχρι τότε αυτή την αυτονόητη δυνατότητα για τους υπόλοιπους έλληνες πολίτες.

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ. «Για πολιτικά δεν θέλω να μιλήσω» είναι η πρώτη της κουβέντα. «Κουράστηκα με όλα αυτά που συνέβησαν. Τις τελευταίες τρεις ημέρες έχω στο κινητό μου 1.200 αναπάντητες κλήσεις. Μου τηλεφωνούν από παντού, ούτε και ξέρω ποιος είναι και τι θέλει. Συνήθως δημοσιογράφοι αλλά και γνωστοί, φίλοι, ομόφυλοί μου από όλη την Ελλάδα που ρωτούν τι θα κάνουμε από εδώ και πέρα και ποιες είναι οι σκέψεις μου για το μέλλον. Θέλω να μιλήσω για το Δροσερό, για τον πόνο αυτών των ανθρώπων και τα προβλήματά μας, για τις υποσχέσεις που μένουν πάντοτε στα λόγια, για τον Σύλλογό μας που όλοι λένε ότι θέλουν να τον βοηθήσουν και κάθε φορά, όταν τελειώνουν οι εκλογές, κάνουν πως δεν μας γνωρίζουν. Για την αδικία που βιώνουμε σε όλη μας τη ζωή και για το συναίσθημα να σε αντιμετωπίζουν ως άνθρωπο δεύτερης κατηγορίας. Ξέρεις ότι ούτε καν αστικό λεωφορείο δεν περνάει από τον μαχαλά μας για να μεταφέρει τον κόσμο στην Ξάνθη;» λέει σχεδόν με μια ανάσα.

Συνομιλώντας με τη Σαμπιχά Σουλεϊμάν, το πρώτο που παρατηρείς είναι η άψογη εκφορά των ελληνικών της. Δεν είναι δα και αυτονόητο για μια γυναίκα που μόλις πρόσφατα, στα 38 της χρόνια, κατόρθωσε να πάρει το απολυτήριο του Γυμνασίου, ζώντας τα παιδικά της χρόνια σε συνθήκες απόλυτης ένδειας και σχολικού αποκλεισμού. Η ίδια θυμάται το πάθος που είχε για το σχολείο και τη μάθηση και τις πικρές απογοητεύσεις που εισέπραξε όταν δεν τη δέχτηκαν να εγγραφεί στο δημόσιο Δημοτικό Σχολείο της Ξάνθης, αλλά και τις φριχτές εμπειρίες που έζησε στο μειονοτικό σχολείο στο οποίο κατέφυγε, όπου συχνά υπήρξε θύμα ξυλοδαρμών και ρατσιστικών συμπεριφορών από δασκάλους και συμμαθητές. «Δύσκολο πράγμα να είσαι Ρομ», όπως λέει η ίδια, «και ακόμα δυσκολότερο να αντιμετωπίζεσαι ως μειονότητα μέσα στη μειονότητα».

ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ. Η Σαμπιχά Σουλεϊμάν, που μετά την αποπομπή της από το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ έχει δεχθεί πλήθος κατηγοριών. Στα όσα της καταλογίζουν απαντά: «Δεν δουλεύω για κανέναν και εκπροσωπώ ως εθελόντρια τον Σύλλογο Ελπίδα. Μόνη μου φιλοδοξία είναι τη ζωή που εγώ δεν την έζησα να την προσφέρω στο παιδί μου. Και είμαι ευχαριστημένη που τελείωσε το Λύκειο και ελπίζω το εγγόνι μου να τελειώσει το πανεπιστήμιο».
Η ίδια, πάντως, είναι μια Ρομ έξω από τα στερεότυπα. «Ταξιδεύοντας σε άλλα μέρη και βλέποντας τη ζωή και την καθημερινότητα των ανθρώπων, πάντοτε τριγύρναγε στο μυαλό μου η απορία γιατί εμείς είμαστε έτσι, γιατί δεν αλλάζουμε, γιατί πρέπει να ζούμε φτωχοί και απομονωμένοι; Το συμπέρασμά μου είναι ότι υπάρχει μεγάλος ρατσισμός με τους Ρομά, αλλά και μια έλλειψη αποφασιστικότητας ότι κάτι που θα ξεκινήσει να γίνεται θα πρέπει να φθάσει στο τέλος και όχι να μείνει μισό: Θα ασχοληθώ με ένα πρόγραμμα για δέκα χρόνια, αλλά εγώ θα καταφέρω όλα τα παιδιά να είναι μέσα στο σχολείο. Δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο όραμα και σχέδιο για τους Ρομά».

Αυτό που κάνει ο Σύλλογος Ελπίδα, με τη σημαντική βοήθεια εθελοντών από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, είναι η οργάνωση τμημάτων προένταξης των παιδιών στην εκπαίδευση. Το αποτέλεσμα είναι μετρήσιμο.

«Το 2006, όταν ξεκινήσαμε για να στήσουμε την Ελπίδα για να μπορέσουν τα παιδιά μας να πάνε σχολείο και να μη στερηθούν όσα στερήθηκα εγώ, βρήκαμε 90 παιδιά στο δημόσιο σχολείο και σε έναν χρόνο φοιτούσαν 800».

Το 2007, σε μια πρώτη καταγραφή που έγινε, βρέθηκε ότι στο Δροσερό υπήρχαν πάνω από 2.000 παιδιά, από τα οποία τα 400 τουλάχιστον έπρεπε να πάνε σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία. Οπως αναφέρει η Σαμπιχά Σουλεϊμάν, υπάρχουν τουλάχιστον 300 παιδιά από 3 έως 6 χρονών που περιμένουν για να ενταχθούν στον χώρο φύλαξης που έχει δημιουργήσει σε διπλανή αίθουσα του Συλλόγου. Με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, φιλοξενούσαν 48 παιδιά για 10 μήνες, ενώ από τον Σεπτέμβριο αναμένεται να φιλοξενηθούν 110 παιδιά. «Μου λένε γιατί ασχολούμαι με τα παιδιά του οικισμού και αν υπάρχει κάποια ιδιοτέλεια γύρω από αυτό. Προτείνω λοιπόν στον δήμαρχο της Ξάνθης που θα εκλεγεί στις επόμενες δημοτικές εκλογές να φτιάξει 5 δημοτικούς παιδικούς σταθμούς και εγώ θα πάω εθελόντρια από σπίτι σε σπίτι να πάρω τα παιδιά και να τα γράψω στα σχολεία».

Η κουβέντα μοιραία περιστρέφεται γύρω από τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές. Στην παρέα προστίθεται και ο Σιαμπετήν Τοσούνογλου, κάτοικος Δροσερού. Μιλάει με παράπονο για την έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων του οικισμού. «Είμαστε 8.000 κόσμος εδώ μέσα και δεν μπορούμε να βγάλουμε στη δημαρχία έναν δημοτικό σύμβουλο με 600 σταυρούς. Ούτε αυτό μπορέσαμε να κάνουμε τόσα χρόνια». Πάντως, τόσο εκείνος όσο και η κυρία Σουλεϊμάν παραδέχονται ότι οι ψήφοι των Ρομά είναι αντικείμενο για αλισβερίσι.

Η ψήφος έχει αντίτιμο.

«ΙΣΩΣ ΝΑ ΨΗΦΙΖΑ ΤΟΝ ΤΣΙΠΡΑ!». «Ξέρω ότι εμάς μάς έχουν εδώ σαν Αφρική, γι’ αυτό και δέχτηκα την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Για να υπηρετήσω τους συμπολίτες μου και να δώσω λύσεις στα προβλήματά τους» δηλώνει σήμερα, μετά τον θόρυβο, η Σαμπιχά Σουλεϊμάν.

Και η πρόταση από τον ΣΥΡΙΖΑ πώς προέκυψε; «Από τα κεντρικά έπεσε η πρόταση και πέρασα από τρεις – τέσσερις διαφορετικούς ανθρώπους μέχρι να φθάσω στο γραφείο του Δημήτρη Βίτσα, του γραμματέα του κόμματος. Ο Δημήτρης είναι αξιολάτρευτος άνθρωπος. Με υποδέχτηκε με πολύ μεγάλη καρδιά, με χαμόγελα, συζητήσεις για τη ζωή μου και τη δράση μου. Με ρώτησε εάν έχω καλές σχέσεις με τους Ρομά και στην υπόλοιπη Ελλάδα και του απάντησα θετικά. Δεν έχω παράπονα από τα κεντρικά του ΣΥΡΙΖΑ. Θα πάω να πιω και καφέ μαζί τους και να σας εξομολογηθώ κάτι; Ισως μπορεί και να τον ψηφίσω τον Τσίπρα! Ισως… Το παράπονό μου είναι εδώ στη Θράκη, το τι μήνυμα πέρασαν για μένα εδώ. Οτι είμαι δεξιά και εθνικίστρια! Θέλω όμως να τους ρωτήσω: αυτοί τι ρόλο παίζουνε;».