Με την απογείωση κόβονται οι πλαστικές χειροπέδες, οι επιβάτες ξεμουδιάζουν τους καρπούς τους και στρέφουν το βλέμμα στα παράθυρα για μια φευγαλέα εικόνα της φωτισμένης Αθήνας. Καθισμένοι ανά δυάδες, με δύο αστυνομικούς σε κάθε σειρά, 69 μετανάστες από το Πακιστάν ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής. Απελαύνονται επειδή διέμεναν παράνομα στη χώρα. Επειτα από μήνες κράτησης στην Αμυγδαλέζα, αυτή θα μπορούσε να είναι μια λυτρωτική πτήση. Για κάποιους όμως αποτελεί προσωπική ήττα. Η φυγή προς τη Δύση τούς κόστισε χιλιάδες ευρώ. Μια επένδυση καλύτερης ζωής που εγκλώβισε την αξιοπρέπειά τους σε υπνωτήρια. Τώρα γυρίζουν, πολλοί με άδειες τσέπες, ορισμένοι χωρίς αποσκευές, φορώντας τα ρούχα με τα οποία τους συνέλαβαν.

Ο 29χρονος Λεϊμάν Ζουνέρ πλήρωσε 7.000 δολάρια για να εισέλθει στην Ελλάδα παράνομα πριν από πέντε χρόνια. Δούλεψε ως ψαράς στην Κεφαλονιά και χτίστης στην Αθήνα. Με το μεροκάματό του συντηρούσε τις τρεις αδερφές που άφησε πίσω. «Καλύτερα που φεύγω τώρα. Πηγαίνω πατρίδα, στην οικογένειά μου», λέει καθώς ξεφυλλίζει το περιοδικό της πτήσης. «Εκεί θα δουλέψω στο λεωφορείο που έχουν οι δικοί μου. Θα παντρευτώ».

Μαζί με 100 αστυνομικούς συνοδεύουμε τον Ζουνέρ και άλλους συμπατριώτες του στη Λαχώρη του Πακιστάν. Ενα αυθημερόν ταξίδι συνολικής διάρκειας 17 ωρών. Πτήσεις τσάρτερ σαν κι αυτήν γίνονται συνήθως δύο τον μήνα την τελευταία διετία. Το κόστος τους καλύπτεται κατά 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επιστροφών και το υπόλοιπο από το ελληνικό κράτος.

«Σίγουρα δεν γυρίζουν πάντα με την καρδιά τους. Εκαναν μια επιλογή και δεν τους βγήκε. Το ελληνικό κράτος όμως πήρε μια απόφαση. Πρέπει να τη σεβαστούν. Μόλις κλείσουν οι πόρτες και ξεκινήσει το αεροπλάνο δεν υπάρχει επιστροφή», λέει ο Παναγιώτης Καλομοίρης, αστυνόμος Α’ και τμηματάρχης Απελάσεων στη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής. Ο ίδιος συμμετείχε σε αντίστοιχες πτήσεις στη Νιγηρία και τον Αγιο Δομίνικο. Η τελευταία ήταν η μοναδική επιχείρηση τότε από ευρωπαϊκή χώρα με τόσο μεγάλο αριθμό απελαθέντων: 73 συνολικά, εκ των οποίων η πλειονότητα εκδιδόμενες γυναίκες.

Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. Ο επαναπατρισμός των 69 Πακιστανών ξεκίνησε το απόγευμα της περασμένης Τρίτης με τη μεταγωγή τους από το κέντρο κράτησης στην Αμυγδαλέζα. Γαντζωμένοι στα κάγκελα εκατοντάδες άλλοι μετανάστες παρακολουθούσαν τη διαδικασία. Τους αποχαιρετούσαν με υψωμένες γροθιές και τραγούδια. Οσοι επρόκειτο να ταξιδέψουν παρέδιδαν τις αποσκευές τους στους αστυνομικούς, περνούσαν από σωματικό έλεγχο, τους αφαιρούνταν τα κορδόνια από τα παπούτσια και οι ζώνες για να μην αυτοτραυματιστούν. Τους οδηγούσαν σε τρεις κλούβες. Στον καθένα δινόταν ένα μπουκάλι νερό και ένα σάντουιτς με γαλοπούλα προτού κλείσει η πόρτα του κελιού. Τα ίδια θα τρώγαμε εμείς και οι συνοδοί τους.

«Δούλευα από το 2003 στην Ελλάδα, στην οικοδομή. Εβγαλα λεφτά. Μετά τελείωσαν τα χαρτιά και μ’ έπιασαν. Η μάνα μου είπε να γυρίσω», έλεγε ο Μοχαμάντ Σαλί μέσα από το κελί της κλούβας. Αρκετοί μετανάστες σαν κι αυτόν δεν μπορούσαν να συμπληρώσουν λόγω κρίσης ή εργασιακής εκμετάλλευσης τα ένσημα για ανανέωση της άδειας διαμονής και βρέθηκαν στην πτήση της απέλασης. Την ίδια τύχη είχε και ο Μοχαμάντ Σαμίρ που μοιραζόταν το ίδιο κελί στην κλούβα με τον Σαλί. «Ημουν ράφτης στην Ελλάδα ώσπου σταμάτησαν να με πληρώνουν. Με έπιασαν οι αστυνομικοί τον Αύγουστο στη «σκούπα». Ηθελα να γυρίσω πίσω, αλλά περίμενα να βγάλω λεφτά πρώτα», είπε.

Αθήνα-Λαχώρη χωρίς επιστροφή
Εως την απέλαση μεσολαβούν αρκετοί μήνες κράτησης. Τον περασμένο Απρίλιο περίπου 700 μετανάστες πραγματοποίησαν τριήμερη απεργία πείνας στην Αμυγδαλέζα διαμαρτυρόμενοι για την παρατεταμένη παραμονή τους εκεί. Προτού επιβιβαστούν στις πτήσεις του επαναπατρισμού πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου.

Εφόσον αυτά απορριφθούν, ξεκινά ο συντονισμός με προξενικές Αρχές για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων, αφού οι περισσότεροι τα είχαν καταστρέψει με προτροπές των διακινητών τους. «Σε κάποιες περιπτώσεις οι πρεσβείες καθυστερούν έως και οκτώ μήνες να εκδώσουν διαβατήριο. Ολο αυτό το διάστημα οι μετανάστες κρατούνται. Μπορεί οι συνθήκες στην Αμυγδαλέζα να είναι καλύτερες συγκριτικά με άλλα κέντρα, στερούνται όμως την ελευθερία τους», λέει η Ελπίδα Ευθυμιάτου, συντονίστρια της μη κυβερνητικής οργάνωσης Ιατρική Παρέμβαση. Με πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων η οργάνωση καλύπτει τις ανάγκες των μεταναστών στην Αμυγδαλέζα. Ωστόσο ακόμη δεν έχει εισπράξει την πρώτη δόση που της αναλογεί από το υπουργείο Εργασίας.

Γιατρός υπάρχει και στην πτήση προς Λαχώρη. Η μόνη ανάγκη που προκύπτει όμως είναι η παροχή χαπιών Ντεπόν σε έναν μετανάστη. Το αεροσκάφος ιδιωτικής εταιρείας, τύπου Airbus 321, με τις 220 θέσεις και το επταμελές πλήρωμα κάνει στάση στην Τιφλίδα για ανεφοδιασμό και αλλαγή πιλότων και αεροσυνοδών. Στα δύο σημεία της διαδρομής μοιράζονται και πάλι σε όλους σάντουιτς και αναψυκτικά. Οχι φαγητό αεροπλάνου για λόγους ασφαλείας (και τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα μπορεί να τραυματίσουν), ούτε ζεστός καφές για να μην επιχειρήσει κάποιος να κάψει τους συνοδούς. Οι αστυνομικοί φορούν πολιτικά και ένα κίτρινο γιλέκο. Δεν είναι οπλισμένοι. Το ταξίδι κυλά χωρίς φωνές ή δάκρυα.

«Σκοπός των πτήσεων δεν είναι να τους τιμωρήσουμε, ούτε να τους ταλαιπωρήσουμε», λέει ο αστυφύλακας Αργύρης Γεωργούλιας. «Είναι επιβολή νόμιμων διαδικασιών. Ημασταν μια χώρα που διώχναμε μετανάστες. Δεν είχαμε την εμπειρία να δεχόμαστε. Ψυχολογικά είναι βαρύ, αλλά πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας». Σε άλλες αποστολές αστυνομικοί έχουν δει ηλικιωμένους να κλαίνε και μετανάστες να προσπαθούν να αυτοτραυματιστούν μήπως και δεν τους δεχτεί στο αεροπλάνο ο πιλότος. Παλαιότερα μετανάστης έσπασε με το κεφάλι του εσωτερικό τζάμι του αεροσκάφους και η πτήση καθυστέρησε ώσπου να αποκατασταθεί η ζημιά. Ο βασικός κορμός των συνοδών αποτελείται από μέλη της Διεύθυνσης Αλλοδαπών. Δέχονται όμως και ενισχύσεις από άλλες υπηρεσίες. Κάποιοι αστυνομικοί ταξιδεύουν μαζί τους ενώ είχαν νυχτερινή βάρδια την προηγουμένη, άλλοι θα δουλέψουν και την επομένη χωρίς ρεπό. Η εκτός έδρας αποζημίωση είναι 60 ευρώ ανά ημέρα αποστολής, αλλά θα τη λάβουν έπειτα από έξι-οκτώ μήνες. «Το 2009, όταν συμμετείχα τελευταία φορά, η οργάνωση δεν ήταν ίδια. Σήμερα νιώθω Ευρωπαίος», λέει ένας αστυνομικός καθώς προσεγγίζουμε το Πακιστάν.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Η παραμονή μας στον αεροδιάδρομο της Λαχώρης δεν διαρκεί περισσότερο από μία ώρα. Στο έδαφος πατούν μόνο οι επικεφαλής αστυνομικοί. Οι μετανάστες αποβιβάζονται ανά δεκάδες. Στα laissez passer ταξιδιωτικά έγγραφα ο λόγος απέλασης που αναφέρεται είναι η παράνομη διαμονή στη χώρα. Η ελληνική πλευρά δεν αναγράφει αδικήματα που μπορεί κάποιος να είχε διαπράξει. «Εφόσον έχει εκτίσει την ποινή του, εκεί πρέπει να είναι ελεύθερος. Σε κάποιες περιπτώσεις τους φυλάκιζαν στη χώρα τους για δυσφήμηση στο εξωτερικό», λέει έλληνας αστυνομικός.

Στο παρελθόν, σε άλλα ταξίδια, αστυνομικοί-συμπατριώτες των απελαθέντων τούς έκλεβαν τα τιμαλφή ή τους χτυπούσαν. Χρειάστηκαν διπλωματικές παρεμβάσεις για να περιοριστούν τέτοια φαινόμενα. Στη Λαχώρη, μετά την εξακρίβωση στοιχείων, οι μετανάστες επιβιβάζονται σε ένα βαν. Στο αεροπλάνο μένουν οι συνοδοί τους με κόκκινα από την κούραση μάτια. Είναι Τετάρτη, 10 το πρωί, με τη θερμοκρασία στους 31 βαθμούς Κελσίου και ο αέρας στη Λαχώρη καίει το πρόσωπο.

ώρα 19.00 Αμυγδαλέζα

Ενας μετανάστης οδηγείται από αστυνομικούς-συνοδούς σε κλούβα για τη μεταγωγή του στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος. Προηγήθηκε σωματικός έλεγχος, αφαίρεση των κορδονιών από τα παπούτσια για λόγους ασφαλείας και παράδοση αποσκευών. Στην Αττική σήμερα κρατούνται 2.850 μετανάστες, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται στην Αμυγδαλέζα.

Το κέντρο της Αμυγδαλέζας είναι χωρισμένο σε τρεις τομείς των 500 κρατουμένων. Ολοι τους, σύμφωνα με την Αστυνομία, στερούνται νόμιμης άδειας διαμονής στη χώρα και πρόκειται να απελαθούν εφόσον απορριφθούν αιτήσεις τους για πολιτικό άσυλο. Τέσσερις μετανάστες κοιμούνται σε κάθε δωμάτιο με κλιματισμό και δική του τουαλέτα.

ώρα 20.00 Η μεταγωγή

Οι προς απέλαση μετανάστες μεταφέρονται με μια κλούβα, συνολικής χωρητικότητας 28 κρατουμένων. Σε λίγο ξεκινά η διαδρομή για το αεροδρόμιο. Τους δίνονται σάντουιτς με γαλοπούλα και ένα μπουκάλι νερό, τα ίδια που θα φάνε και οι αστυνομικοί-συνοδοί τους. Οι πλαστικές χειροπέδες θα κοπούν εν ώρα πτήσης. Ωστόσο στη διαδρομή οι αστυνομικοί θα τους τις αλλάξουν πολλές φορές καθώς κάποιοι διαμαρτύρονται ότι τους σφίγγουν στα χέρια.

ώρα 23.20 Στο αεροδρόμιο

Με δεμένα τα χέρια οι μετανάστες οδηγούνται σε αίθουσα του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος για να περάσουν από ανιχνευτές μετάλλων. Ο έλεγχος γίνεται σε ξεχωριστή αίθουσα, μακριά από τις εμπορικές πτήσεις. Οι αποσκευές των μεταναστών έχουν τοποθετηθεί σε μεγάλες πλαστικές σακούλες. Τα τιμαλφή τους έχουν αφαιρεθεί και τους επιστρέφονται με την προσγείωση.

ώρα 10.00 (τοπική) άφιξη στη Λαχώρη

Αστυνομικοί της υπηρεσίας μετανάστευσης του Πακιστάν παραλαμβάνουν στο αεροδρόμιο τους συμπατριώτες τους. Οι 100 αστυνομικοί-συνοδοί και το πλήρωμα θα επιστρέψουν στην Ελλάδα με ενδιάμεση στάση και πάλι στην Τιφλίδα. Η πτήση θα διαρκέσει συνολικά άλλες οκτώ ώρες. Κάποιοι, ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας, δεν θα πάρουν ρεπό την επομένη.

159.490αλλοδαποί που διέμεναν παράνομα σε χώρες της ΕΕ επαναπατρίστηκαν το 2012

200.000ευρώ περίπου το κόστος μιας πτήσης τσάρτερ προς Πακιστάν. Η συναλλαγή στα αεροδρόμια της Τιφλίδας και της Λαχώρης για ανεφοδιασμό γινόταν με μετρητά

44%μειώθηκε η παράνομη είσοδος μεταναστών από τα χερσαία σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας το 2012 λόγω της λειτουργίας του φράχτη του Εβρου. Επιβαρύνθηκαν όμως άλλες διαδρομές

Τελευταία Νέα