Αυτές τις ημέρες ο παραγωγός ροδακίνων Γιάννης Βράνας ετοιμάζει τα χαρτιά των εργατών του. Τους περιμένει στο τέλος Μαΐου από την Αλβανία για να τον βοηθήσουν στη συγκομιδή. Θα μείνουν στο σπίτι του, θα κοιμηθούν ο καθένας σε δικό του κρεβάτι, θα έχουν ξεχωριστή κουζίνα, τηλεόραση και μπάνιο. Θα τους χωρίζουν 465 χιλιόμετρα από τις παράγκες των μεταναστών στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας. Τόσο απέχουν σήμερα στην Ελλάδα δύο κόσμοι.
Πάνω από μια δεκαετία έχει κλείσει ο θεσμός των μετακλητών εργατών γης στα χωράφια της Μακεδονίας. Φέτος αναμένονται περίπου 8.000 εργάτες – κυρίως από την Αλβανία – σε Πέλλα και Ημαθία. Η αμοιβή τους για το οκτάωρο είναι 25 ευρώ και η επιπλέον απασχόληση στοιχίζει τρία ευρώ ανά ώρα. Η είσοδός τους στη χώρα γίνεται οργανωμένα, με ελέγχους του ΟΓΑ και των συνοριακών Αρχών. Η παραμονή τους διαρκεί έξι μήνες και οι περισσότεροι φιλοξενούνται σε οικήματα ελλήνων παραγωγών ή νοικιάζουν σπίτια στα γύρω χωριά. Οι αυτονόητες παροχές προς τους εργάτες γης δεν μειώνουν την ανταγωνιστικότητα. Οι δύο νομοί παράγουν 500 εκατομμύρια κιλά ροδάκινα τον χρόνο, το 75% των οποίων εξάγεται. Σε Ηλεία και Αχαΐα η φράουλα έχει ετήσιο τζίρο 95 εκατομμύρια ευρώ και το 90% της παραγωγής ταξιδεύει στο εξωτερικό. Ομως, σε αρκετά φραουλοχώραφα αυτής της γης δεν ευδοκιμεί η συνύπαρξη.
Την περασμένη εβδομάδα, μετά τον τραυματισμό μεταναστών εργατών από τα πυρά τριών επιστατών, οι πρόεδροι των αγροτικών συνεταιρισμών φράουλας της περιοχής Φώτης Κυριαζής και Ανδρέας Γούργαρης ζήτησαν με επιστολή τους προς την Πολιτεία την ανάληψη ευθυνών για το θέμα των ξένων εργατών γης. Αναγνώρισαν ότι διαμένουν σε «άσχημες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας», τις οποίες ωστόσο «δεν μπορούμε εμείς να λύσουμε, δεδομένου πως οι υπάρχουσες υποδομές στην περιοχή (ενοικιαζόμενες οικίες) αδυνατούν να τους απορροφήσουν». Γι’ αυτό, συμπλήρωσαν στην επιστολή τους, «προκειμένου να μην προωθηθούν οι εργάτες γης σε άλλες περιοχές και οδηγηθεί η καλλιέργεια σε κατάρρευση, πολλοί παραγωγοί τούς παρέχουν γη σε δικά τους χωράφια ώστε μόνοι τους να εγκαταστήσουν παραπήγματα».

Στην ίδια επιστολή ζητούν να παρέχεται βίζα εργασίας στους μετανάστες εργάτες και μέρος του κόστους στέγασής τους να επιδοτηθεί από προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ. Μάλιστα αναφέρουν: «Ολοι γνωρίζουμε πως η αγροτική οικονομία στηρίζεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα σε μετανάστες. Το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και σε άλλες καλλιέργειες; Οι μετανάστες δεν συγκομίζουν ελιές, εσπεριδοειδή, μηλοειδή, πυρηνόκαρπα;».

 

Η ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ. Σε ξένα χέρια στηρίζεται ο Γιάννης Βράνας στην Ημαθία από το 2002. Παράγει πάνω από 250 τόνους ροδάκινα τον χρόνο. Φέτος θα απασχολήσει επτά μετανάστες. «Θα τους βάλω στο σπίτι μου, όπως κάθε χρόνο. Οι περισσότεροι τους έχουμε πλάι στις οικογένειές μας. Στα χωριά ξέρουμε όλοι ποιος εργάτης δουλεύει πού» λέει.

Ο πρώην πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος Θεόδωρος Παπακωνσταντίνου εξηγεί πώς οικοδομείται αυτή η σχέση νομιμότητας και εμπιστοσύνης. «Ξέρεις ποιον καλείς, έχεις τα στοιχεία του» λέει. «Δεν υπάρχουν ανασφάλιστοι μετακλητοί εργάτες. Μας συμφέρει άλλωστε να κόβουμε εργόσημα γιατί στη διαδικασία φορολόγησής μας από το 2014 και μετά μπορούμε να τα δικαιολογούμε στα έξοδά μας».

Πέρυσι ο ΟΓΑ αποφάσισε ότι οι παραγωγοί θα πρέπει να προπληρώνουν την ασφάλιση των μετακλητών. Το ποσό έφτασε στα 1.200 ευρώ ανά εργάτη. Οι αγρότες αντέδρασαν, κάποιοι προσπάθησαν να καλύψουν τις ανάγκες τους με συγγενείς και φίλους. Τελικά συμφωνήθηκε το ποσό να καταβληθεί σε δύο δόσεις. Ο μέσος κλήρος για αυτές τις παραγωγές είναι 35-40 στρέμματα σε Πέλλα και Ημαθία. Πέντε εργάτες ανά καλλιέργεια είναι αρκετοί. Στις φράουλες της Ηλείας και της Αχαΐας η παραγωγή απλώνεται σε μεγαλύτερες εκτάσεις και απαιτεί περισσότερα χέρια ανά χωράφι. Ποιοι είναι όμως οι συνολικοί τους αριθμοί; Στο Νότο, όπου δεν έχουν καταγραφεί ποτέ επίσημα, οι μετανάστες εργάτες εκτιμώνται σε 4.000. Στον Βορρά παλιότερα έφταναν και τους 12.000. Και τότε, είχαν αφομοιωθεί.

Σήμερα αναμένεται να απολογηθεί στον ανακριτή Αμαλιάδας της εταιρείας Βαγγελάτος ΑΕ, υπάλληλοι της οποίας τραυμάτισαν με σκάγια δεκάδες απλήρωτους εργάτες γης. Ο δικηγόρος του Σάκης Κότσιφας λέει στα «ΝΕΑ» ότι δεν συναντήθηκε με τους εργάτες την περασμένη Τετάρτη. Χαρακτηρίζει «ανακριβή» την είδηση ότι υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό στα χέρια της Αστυνομίας στο οποίο ο ιδιοκτήτης φέρεται να απειλεί τους μετανάστες καθώς εκείνοι διεκδικούν τα δεδουλευμένα τους.

«Δεν έχει καμιά σχέση με τις πράξεις και τις αποδοκιμάζει» λέει ο κ. Κότσιφας.

Η ανταπόκριση σε αγγελία

Σε αγγελία που είχε βάλει πέρσι η Ενωση Νέων Αγροτών για εργάτες συγκομιδής σε Πέλλα και Ημαθία ανταποκρίθηκαν μόλις 19 Ελληνες, ενώ οι αιτήσεις για μετακλητούς εργάτες από την Αλβανία ξεπερνούσαν τις 4.000.