Σήμερα το εισόδημά μας πιέζεται από παντού, αλλά τα χρήματα που δαπανάμε για τα τρόφιμά μας δεν μπορούμε να τα συμπιέσουμε ανάλογα, αφού τα τρόφιμα είναι αναγκαία για το ζην. Δικαιούμαστε ως καταναλωτές μιας ευνομούμενης κοινωνίας να έχουμε πρόσβαση σε τρόφιμα ασφαλή και με ανταγωνιστικές τιμές.

Σε κρατικό επίπεδο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) ελέγχει τα θέματα τιμών και ο ΕΦΕΤ ελέγχει τα θέματα ασφάλειας. Και οι δύο υπηρεσίες ανήκουν στο υπουργείο Ανάπτυξης. Το θέμα του κόστους που- υποτίθεται- ελέγχεται από την Ε.Α. είναι μια καυτή «πολιτική πατάτα»· η σημερινή ηγεσία του υπουργείου συνεχίζει την- ανύπαρκτηπολιτική τιμών του προηγούμενου υπουργού: αιώνια αναβολή της δημοσιοποίησης των πορισμάτων για τα καρτέλ. Το σχετικό πόρισμα για το γάλα αντί για τον Ιούνιο του 2007 το πληροφορηθήκαμε στις 30 Νοεμβρίου, αλλά είναι αμφίβολο αν θα εισπραχθούν ποτέ τα πρόστιμα- μαμούθ. Άλλωστε, ακόμη δεν έχει εισπραχθεί το πρόστιμο των 15.000.000 ευρώ στον ΣΕΣΜΕ το 2005. Εν τω μεταξύ, οι τιμές των τροφίμων στα σούπερ μάρκετ τραβάνε την ανηφόρα. Μάλιστα, σε βασικά είδη διατροφής οι τιμές παρεμφερών τροφίμων στα σούπερ μάρκετ είναι τόσο, μα τόσο ύποπτα όμοιες. Πώς γίνεται- για παράδειγμα- όλα τα αναψυκτικά να έχουν τιμές που διαφέρουν μόνο ένα λεπτό του ευρώ ανά λίτρο; Μήπως υπάρχουν και άλλα καρτέλ;

Για το θέμα της ασφάλειας υπάρχουν και σχετικοί Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί (π.χ. οι Ε.Κ.

178/2002 και Ε.Κ. 852/2004), που ορίζουν τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις των εταιρειών για την παραγωγή ασφαλών τροφίμων. Οι εν λόγω Κανονισμοί έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο από 1.1.2006, αλλά δύο χρόνια μετά δεν ξέρουμε πόσες εταιρείες εφαρμόζουν το σύστημα διαχείρισης της Ασφάλειας των Τροφίμων που λέγεται ΗΑCCΡ αν και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 852/2004 υποχρεώνει όλες τις εταιρείες να εφαρμόζουν ΗΑCCΡ. Σε κρατικό επίπεδο, τους ελέγχους αυτούς θα έπρεπε να τους κάνει ο ΕΦΕΤ. Γίνονται όμως; Και όταν γίνονται αυτοί οι έλεγχοι, πού καταλήγουν; Το γυαλί σε παιδικό γιαούρτι από πού προήλθε τον Νοέμβριο του 2006; Ποιες διορθωτικές ενέργειες έκανε η εταιρεία για να μην ξανασυμβεί το ίδιο στο μέλλον;

ΑΝ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΣΑΜΕ

το έργο τους, με τι βαθμό θα βαθμολογούσαμε ως καταναλωτές τους προέδρους της Επιτροπής Ανταγωνισμού και του ΕΦΕΤ;

Ο γράφων, ως Επικεφαλής Επιθεωρητής (συστημάτων ΗΑCCΡ και ΙSΟ) χρειάζεται έναν ισχυρό και ικανό ΕΦΕΤ και μια πραγματικά ανεξάρτητη Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε να μπορεί να έχει πειστικά επιχειρήματα και εργαλεία όταν επιθεωρεί επιχειρήσεις τροφίμων που επιθυμούν να πιστοποιηθούν. Όταν όμως και οι δύο φορείς υπολειτουργούν, τότε ενθαρρύνονται ανεξέλεγκτες καταστάσεις και επικρατεί εμπορική αναρχία. Ο καταναλωτής μένει απροστάτευτος.

Μερικοί τρόποι επίλυσης των προβλημάτων που υπάρχουν στη βιομηχανία και την αγορά τροφίμων είναι οι ακόλουθοι:

● Εντατικοποίηση των εργαστηριακών αναλύσεων. Αν ο ΕΦΕΤ δεν δύναται να ασκεί όλους τους έλεγχους, ας ορίζει με μορφή υπεργολαβίας διαπιστευμένα κρατικά εργαστήρια σε επίπεδο Ε.Ε. τα οποία θα είναι σε θέση να κάνουν αξιόπιστες και αμερόληπτες αναλύσεις.

● Άμεση δημοσιοποίηση των παραβατών και των προστίμων που τους επιβάλλονται. Για παράδειγμα, τι πρόστιμα επιβλήθηκαν στη βιομηχανία που πουλούσε μουχλιασμένα γιαούρτια το 2005 ή στην εταιρεία που εισήγαγε το 2006 το γενετικώς τροποποιημένο ρύζι; Αυτά τα πρόστιμα εισπράχθηκαν; Και αν όχι, γιατί;

● Επανασχεδιασμός της ελεγκτικής πολιτικής και συνένωση υπό την ίδια υπουργική στέγη όλων των ελεγκτικών μηχανισμών που σήμερα ανήκουν σε τέσσερα διαφορετικά υπουργεία. Οι ελεγκτές περιβάλλοντος που ελέγχουν το νερό- σε λίμνες και ποτάμια- που επηρεάζει άμεσα τα τρόφιμα, οι ελεγκτές του ΕΦΕΤ ή των νομαρχιών, το Γενικό Χημείο του Κράτους και οι κτηνίατροι επιτελούν το ίδιο έργο, αλλά ανήκουν σε διαφορετικά υπουργεία. Συνεπώς, ο συντονισμός τους είναι ανύπαρκτος. Επειδή πάντοτε από το κεφάλι του ψαριού αρχίζει η αλλοίωσή του, μήπως έφτασε η ώρα οι αρχές των ελεγκτικών φορέων να ορίζονται κατόπιν αδιάβλητης αξιολόγησης βάσει επιστημονικών κριτηρίων και να μη διορίζονται εκάστοτε από την κυβέρνηση; Και επειδή το κόστος και η ασφάλεια των τροφίμων αφορούν όλους μας, μήπως το έργο αυτών των φορέων πρέπει να αξιολογείται συχνά; Αν γινόταν κάτι τέτοιο, με τι βαθμό θα βαθμολογούσαμε ως καταναλωτές τους προέδρους της Επιτροπής Ανταγωνισμού και του ΕΦΕΤ;

Ο Γιάννης Ζαμπετάκης είναι λέκτωρ Χημείας Τροφίμων και Επικεφαλής Επιθεωρητής (ΗΑCCΡ, ΙSΟ22000, ΙSΟ9001).