«Σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, μια νεαρή γυναίκα με ξανθά μαλλιά και καλλίγραμμο σώμα ετοιμάζεται να γδυθεί. Το ίδιο σκοπεύει να κάνει και ο άνδρας, ο οποίος την παρακολουθεί καθισμένος σε μια πολυθρόνα…»: το βίντεο γράφει «ερασιτεχνικό» και είναι από τα πιο δημοφιλή σε ιστοσελίδα ερωτικού περιεχομένου. Συνδρομή δεν χρειάζεται, το υλικό μπορεί να το δει κάθε χρήστης δωρεάν, ακόμη κι αν είναι 9 ετών!

Κάθονται μπροστά από τον υπολογιστή, περνώντας αρκετές ώρες την εβδομάδα, ανοίγοντας παράθυρα σε όλον τον κόσμο. Τα ελληνόπουλα είναι από τα πλέον εξοικειωμένα παιδιά στην Ευρώπη με τις νέες τεχνολογίες και το σερφάρισμα στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, η εξοικείωση αυτή τα κάνει να πέφτουν – εκούσια ή ακούσια – συχνά πάνω σε ιστοσελίδες με σεξουαλικό – πορνογραφικό περιεχόμενο. Αλλωστε, οι λέξεις «σεξ» και «πορνό» είναι στη λίστα με τις πέντε συχνότερες λέξεις που βάζουν τα παιδιά κάτω των 18 ετών στη μηχανή αναζήτησης του Ιντερνετ.

«Οσα παιδιά ασχολούνται με την αναζήτηση ιντερνετικού πορνογραφικού περιεχομένου, εξετίθεντο σε παρόμοιο υλικό και προ Διαδικτύου. Η διαφορά είναι ότι σήμερα δεν τρέχουν να το δουν στα κρυφά μέσα από περιοδικά και βίντεο που βρήκαν σε κάποιο συρτάρι, που δανείστηκαν από κάποιον φίλο τους ή που αγόρασαν χωρίς την έγκριση των γονιών από το περίπτερο, αλλά το βλέπουν στο Διαδίκτυο με την ίδια ευκολία», υπογραμμίζει η υπεύθυνη της ελληνικής ομάδας του δικτύου EU Kids Online και επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δρ Λίζα Τσαλίκη.

Ωστόσο, η ιδιαίτερα δημοφιλής στις ηλικίες αυτές χρήση του Διαδικτύου μπορεί να εγκυμονεί και σχετικούς κινδύνους. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων Π. & Α. Κυριακού σε έλληνες εφήβους, το 19,4% ανέφερε ότι χρησιμοποιούσε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου. «Το υλικό αυτό προορίζεται κυρίως για την ψυχαγωγία των έμπειρων ενηλίκων και όχι για την ενημέρωση των άπειρων εφήβων, με αποτέλεσμα την επίπτωση στη συμπεριφορά και την κοινωνικότητά τους. Επιπλέον, ο έφηβος μπορεί να έρθει σε επαφή με σεξουαλική βία και διάφορες παρεκτροπές, σε μια περίοδο που ακόμη αναπτύσσεται ψυχοκοινωνικά και δεν έχει εγκαταστήσει μηχανισμούς φιλτραρίσματος και αντικειμενικής κριτικής», τονίζει η επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας και λέκτορας Εφηβικής Παιδιατρικής, Αρτεμις Τσίτσικα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Google, σε περισσότερες από 755 εκατομμύρια υπολογίζονται οι σελίδες στο Ιντερνετ που έχουν ερωτικό – πορνογραφικό περιεχόμενο. Ο τζίρος της βιομηχανίας πορνό αγγίζει τα 100 δισ. δολάρια τον χρόνο. Ενδεικτικό των μεγεθών είναι και το γεγονός ότι περίπου 11.000 ταινίες πορνό γυρίζονται κάθε χρόνο κυρίως για χρήση στο Διαδίκτυο – αριθμός 10 φορές μεγαλύτερος από τις χολιγουντιανές παραγωγές. Μελέτη του 2010 του Εργαστηρίου Διεθνούς Συστήματος Ασφαλείας της Πολυτεχνικής Σχολής της Βιέννης έδειξε πως από τα 35.000 πορνογραφικά sites που εξετάστηκαν, το 90% ήταν δωρεάν για τους χρήστες. Στη Μεγάλη Βρετανία, το ένα τρίτο των εφήβων δηλώνει πως έμαθε για το σεξ παρακολουθώντας ανάλογο υλικό στο Διαδίκτυο, παρά από το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο σχολείο.

Sexting.Το πρόσφατο παράδειγμα της δασκάλας από τα Χανιά, η οποία φαίνεται πως προσέγγιζε τα μικρά αγόρια μέσω σελίδας κοινωνικής δικτύωσης, δείχνει ότι τα παιδιά είναι ευάλωτα σε τέτοιες κινήσεις προσέγγισης από μεγάλους, οι οποίοι δεν ζητούν μόνο τη φιλία τους.

«Η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ παιδιών με σεξουαλικό περιεχόμενο – είτε ως κείμενο είτε ως εικόνες – δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά αντίθετα αντιπροσωπεύει κομμάτι της συμπεριφοράς των παιδιών, μέσα από το οποίο εξερευνούν τη σεξουαλικότητά τους, φλερτάρουν και παίζουν. Αυτό είναι γνωστό ως sexting», εξηγεί η δρ Λίζα Τσαλίκη. Το πρόβλημα, βέβαια, προκύπτει όταν ενήλικοι στέλνουν τέτοιο υλικό στα παιδιά.

Το 2% των παιδιών, ηλικίας 11 ετών και άνω, έχει στείλει υλικό με σεξουαλικό περιεχόμενο, ενώ ένα 11% έχει λάβει. «Τα υψηλότερα ποσοστά παιδιών που έχουν κάνει sexting βρίσκονται στη Σουηδία (12%) και στην Τσεχία (10%). Στην Ελλάδα, μαζί με το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Βρετανία, ο πιο σημαντικός παράγοντας που καθορίζει την πιθανότητα να υποστεί κάποιο παιδί sexting είναι οι ριψοκίνδυνες διαδικτυακές δραστηριότητες, ενώ έπεται η αναζήτηση συναρπαστικών εμπειριών».

Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, πως ακόμη και στην περίπτωση που τα παιδιά πέσουν θύματα sexting, σχεδόν 4 στα 10 προτιμούν να μιλήσουν σε φίλους τους (37%), ενώ αντίθετα το 29% απευθύνεται στους γονείς.

Οι γονείς. Οπως εξηγούν οι ειδικοί, οι γονείς είναι αυτοί οι οποίοι θα πρέπει να μιλήσουν πρώτοι από όλους στα παιδιά για το σεξ και όχι το Διαδίκτυο. «Δυστυχώς το 2012 στην Ελλάδα το θέμα «σεξ» συνεχίζει να είναι ταμπού. Ετσι, όταν το παιδί ρωτάει τους γονείς για το θέμα, εκείνοι θα πρέπει να απαντήσουν με ειλικρίνεια και όχι να υπεκφεύγουν, λέγοντας για λουλουδάκια και μελισσούλες και υποστηρίζοντας ότι είναι πολύ μικρό για να μάθει αυτά τα πράγματα. Το παιδί έχει περιέργεια να μάθει κι αν οι γονείς δεν του δώσουν τις απαντήσεις, θα στραφεί σε αυτό που του είναι πιο οικείο, το Ιντερνετ. Και στις πορνογραφικές ιστοσελίδες, δυστυχώς, θα μάθει με λάθος τρόπο τι είναι και πώς γίνεται η ερωτική πράξη, ενώ μπορεί να θεωρήσει πως είναι απόλυτα φυσιολογικό να συμπεριφέρεται στο άλλο φύλο με ανάλογο τρόπο με αυτόν που δείχνουν τα βίντεο», εξηγεί η συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Saferinternet.gr, Βερόνικα Σαμαρά.

Οπως εξηγούν οι ειδικοί, δεν είναι μόνο το Διαδίκτυο που φέρνει τα παιδιά αντιμέτωπα με αυτό το περιεχόμενο: το 14% των παιδιών στην Ευρώπη, ηλικίας 9-16 ετών, έχει μεν δει πορνογραφία στο Διαδίκτυο, ωστόσο υπάρχει κι ένα 19% που έχει πέσει πάνω σε ανάλογο υλικό στην τηλεόραση, σε ταινίες ή σε περιοδικά. «Ο πανικός επέρχεται από το γεγονός ότι πολλοί γονείς και ιδιαίτερα στην Ελλάδα είναι ψηφιακά αναλφάβητοι και άρα ανήμποροι να παρέμβουν στη διαδικτυακή δραστηριότητα των παιδιών τους, προκειμένου να τη ρυθμίσουν», τονίζει η δρ Λίζα Τσαλίκη.