Πώς μπορεί κανείς να μιλήσει ψύχραιμα για κάποιον που έφυγε, χωρίς να πέσει στην παγίδα της αγιογραφίας που ελλοχεύει συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις; Για να αποκλείσω ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χρειάστηκε να ανατρέξω στην ανάμνηση της πρώτης μου προσωπικής συνάντησης με την Ντανιέλ Μιτεράν στο γραφείο της, στο Ιδρυμα Γαλλία – Ελευθερίες, μερικά χρόνια πριν, όταν ακόμα η φιλία μας ήταν αγέννητη. Τότε ήταν που αντίκρισα για πρώτη φορά το καθαρό βλέμμα της, το βλέμμα της Ντανιέλ Γκουζ, της συζύγου του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, του Φρανσουά Μιτεράν.

Οι δύο οικογένειές της, εκείνη από την οποία προήλθε κι εκείνη που η ίδια δημιούργησε, καθόρισαν τη ζωή της, την επηρέασαν βαθιά και καθοριστικά. Δεν την εμπόδισαν, όμως, να γίνει αυτό που ήταν: μια αυτόνομη και ανεξάρτητη ύπαρξη που αγωνίστηκε, από τα παιδικά της κιόλας χρόνια, για το δικαίωμα του ανθρώπου στην αξιοπρέπεια, για το δικαίωμά του στη ζωή. Αρκούσε να γνωρίσει κανείς την Ντανιέλ Μιτεράν, για να καταλάβει πως οι πολυχρησιμοποιημένες αυτές έννοιες μπορούσαν να ξαναβρούν ατόφιο το πραγματικό τους νόημα, ειδικά σε μια εποχή όπου οι λέξεις αποτελούν συχνά άδεια κελύφη, έτοιμα να χωρέσουν κάθε λογής κενά, φλυαρίες και συμφέροντα.

Τελικά, αυτό που είχα νιώσει στην πρώτη μας συνάντηση επιβεβαιώθηκε και επικυρώθηκε με τη μετέπειτα φιλία μας. Η εντιμότητά της, η ακλόνητη πίστη στις ιδέες και τις αξίες της, η σταθερότητά της απέναντι στους ανθρώπους που εκτιμούσε ήταν μερικές μόνο από τις αρετές της.

Δεν θα μπορούσα, όμως, να μιλήσω για την Ντανιέλ Μιτεράν χωρίς να αναφέρω την αγάπη της για τη χώρα μας και για τον κοινό μας φίλο Μίκη Θεοδωράκη, χάρη στον οποίο άλλωστε γνωριστήκαμε. Τις δύο τελευταίες φορές που ήρθαμε μαζί στην Ελλάδα, θέλησε να τον δει και να συζητήσει μαζί του για την παγκόσμια κατάσταση πραγμάτων, για τις σημαντικές στιγμές της πορείας τους, για τις κοινές τους εμπειρίες. Κάθε φορά που αναφερόταν στους αγώνες τους ή στα πολιτικά και κοινωνικά κινήματα που συντάραξαν τον κόσμο, ο χρόνος σταματούσε και το πρόσωπό της φωτιζόταν από τον δροσερό ενθουσιασμό της αντιστασιακής Ντανιέλ Γκουζ, από το αδάμαστο αίσθημα ανεξαρτησίας της πρώτης κυρίας της Γαλλίας, Ντανιέλ Μιτεράν, που, παραβαίνοντας συνειδητά το πρωτόκολλο και τις επίσημες θέσεις της γαλλικής κυβέρνησης, υποδεχόταν τους κούρδους φίλους της, τον Δαλάι Λάμα ή τον Φιντέλ Κάστρο.

Γιατί η Ντανιέλ Μιτεράν ήταν, πάνω απ’ όλα, μια επαναστάτρια. Μια κόρη ατίθαση, πιστή στα οράματα και τα ιδεώδη της, φύλακας των αρχών και της μνήμης των ανθρώπων που αγαπούσε. Μια σύγχρονη Αντιγόνη που ένωνε τη φωνή της με τη φωνή όλων των μύθων, προσωπικών ή συλλογικών, που συνεχίζουν να φωτίζουν με τις ιδέες και τα πάθη τους τον κόσμο. Εναν κόσμο που κοιτά κατάματα το μέλλον.

Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιώργος Αρχιμανδρίτης έγραψε μαζί με την Ντανιέλ Μιτεράν το βιβλίο «Λέξη – λέξη» («Mot a Mot»), που κυκλοφόρησε στις 28 Ιανουαρίου 2010 από τον γαλλικό εκδοτικό οίκο Editions du Cherche Midi