Αναζήτηση
Η συγκέντρωση εσόδων και η μείωση του ελλείμματος με στόχο την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Ελλάδας στις αγορές ήταν το μεγάλο στοίχημα για τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου τον Δεκέμβριο του 2009, όπως προκύπτει από τις συνομιλίες που είχε με τον εκπρόσωπο του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών για την Ευρώπη Μάθιου Χάρσαγκερ στις 18 εκείνου του μηνός. Είχαν προηγηθεί οι επιπλήξεις των Ευρωπαίων για το πρόγραμμα προϋπολογισμού που είχε παρουσιάσει η κυβέρνηση τον Οκτώβριο, στο οποίο δεν προβλέπονταν πουθενά μειώσεις μισθών ή συμμάζεμα των δαπανών του Δημοσίου. Στις 13 Δεκεμβρίου, η υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη δηλώνει στο «ΒΗΜΑ» ότι αν η χώρα δώσει στους Ευρωπαίους το ένα χέρι, θα της κόψουν και το άλλο και διαφωνεί με το πάγωμα και τη μείωση μισθών εκδηλώνοντας δημόσια τη διαφωνία της με τα μέτρα που εισηγούνταν (όχι, όμως, δημόσια) άλλοι υπουργοί.
Σύμφωνα με το τηλεγράφημα που στέλνει στις 31 Δεκεμβρίου ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Ντάνιελ Σπέκχαρντ προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, ο Γ. Παπακωνσταντίνου είχε υπογραμμίσει στους αμερικανούς συνομιλητές του ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση ήταν να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αποκαταστήσει την πειθαρχία στα δημοσιονομικά και να αρχίσει να μειώσει το έλλειμμα. Στόχος, λέει ο Παπακωνσταντίνου, είναι να μειωθεί το έλλειμμα κατά 4 μονάδες το 2010, μέσα από τον συνδυασμό συγκέντρωσης εσόδων και περικοπής δαπανών, όπως είχε ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό στις 14 Δεκεμβρίου (σ.σ. πρόκειται για το ήπιο πακέτο μέτρων που είχε παρουσιάσει στο Ζάππειο). Υπογράμμισε, πάντως, ότι οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονταν χρόνο. «Το ερώτημα είναι αν οι αγορές θα κάνουν υπομονή», λέει ο υπουργός Οικονομικών και δηλώνει την οργή του για τις «αδικαιολόγητες» υποβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες θα επιτάχυναν το αποτέλεσμα που όλοι προσπαθούσαν να αποφύγουν. Αυτό που χρειάζεται, συνεχίζει, είναι να δείξει η κυβέρνηση στις αγορές θετικό μομέντουμ μεταρρυθμίσεων ώστε να κερδίσει χρόνο μακροπρόθεσμα για να ξεπεράσει το κενό αξιοπιστίας.
Εκφράζει μάλιστα την πεποίθηση ότι «οι αγορές και η Ε.Ε. τώρα καταλαβαίνουν πως παρότι η κυβέρνηση αντιστάθηκε στην πίεση να ακολουθήσει το παράδειγμα της Ιρλανδίας και να κόψει τους μισθούς του δημοσίου τομέα, τα μέτρα που παίρνει θα είναι το ίδιο επώδυνα και θα έχουν ως αποτέλεσμα την περικοπή στο μισθολόγιο του δημόσιου τομέα». Παραδέχεται, πάντως, ότι οι αγορές θέλουν να δουν άμεσα και συγκεκριμένα μέτρα και αποτελέσματα. «Το σημαντικότερο, θέλουν να δουν την κυβέρνηση να ορθώνει το ανάστημά της στην εσωτερική αντιπολίτευση για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων», λέει.
Σε χωριστή συνάντηση που έχει με τους Αμερικανούς ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών Ηλίας Πλασκοβίτης σημειώνει ότι το νέο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μέτρα ανάλογα με αυτά που ήδη είχε πάρει η Ιρλανδία. Οταν ρωτήθηκε τι θέλουν να δουν οι αγορές, ο Πλασκοβίτης αναφέρει μια φράση που έχει πει στον Γ. Παπακωνσταντίνου επενδυτής, κατά τη διάρκεια της περιοδείας του σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Οι αγορές θέλουν να δουν το αίμα να τρέχει ως συνέπεια των μεταρρυθμίσεων. Θέλουν να νιώσουν ότι η κυβέρνηση παίρνει επώδυνα μέτρα, παρά τη γενική αντίδραση», σημειώνει. Ο επικεφαλής του ΟΔΗΧ Σπύρος Παπανικολάου εκφράζει την πεποίθηση πως η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει και λέει ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει, παρά το γεγονός ότι «κάποιοι μέσα στην κυβέρνηση αντιδρούν σε μεταρρυθμίσεις όπως η μείωση μισθών». Στελέχη και αναλυτές τραπεζών λένε περίπου το ίδιο στους Αμερικανούς: η κυβέρνηση πρέπει να λάβει σκληρά μέτρα και να το κάνει άμεσα. «Εν μέρει η απροθυμία της κυβέρνησης να είναι πιο σαφής ως προς τα μέτρα μπορεί να είναι σκόπιμη, δεδομένης της επιθυμίας της να αποφύγει την ισχυρή αντίδραση των συνδικαλιστικών σωματείων και άλλων εσωτερικών αντιπάλων της μεταρρύθμισης. Μπορεί επίσης να οφείλεται στις συνεχιζόμενες μάχες εντός της κυβέρνησης, ανάμεσα σε αυτούς που υποστηρίζουν τις περαιτέρω περικοπές και σε αυτούς με πιο λαϊκίστικες τάσεις, που υποστηρίζουν περαιτέρω «παροχές» για να μετριαστεί ο κοινωνικός αντίκτυπος της ύφεσης. Λιγότερο σαφές είναι, ωστόσο, αν η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα και πώς η Ε.Ε. και οι αγορές θα αντιδράσουν αν δεν ληφθούν μέτρα», σχολιάζει ο Σπέκχαρντ.
Λίγες ημέρες νωρίτερα (28/12/2009) ο Σπέκχαρντ σχολιάζει σε τηλεγράφημά του την ψήφιση του προϋπολογισμού από τη Βουλή και τις αναλύσεις ότι τα μέτρα είναι ανεπαρκή ή ανέφικτα. Η κύρια πρόκληση είναι η αντιστροφή του εχθρικού αισθήματος των αγορών απέναντι στην Ελλάδα και «τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από τον Πρωθυπουργό δεν φαίνεται ακόμη να έχουν αντιστρέψει αυτή την αίσθηση», γράφει. «Ο κύριος λόγος γι’ αυτό», συνεχίζει, «μπορεί να πηγάζει από την άρνηση της κυβέρνησης να ακολουθήσει τα βήματα της Ιρλανδίας κόβοντας μισθούς στο Δημόσιο, ένα βήμα που πολλοί θεωρούν το ιερό δισκοπότηρο στη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και με το οποίο η κυβέρνηση θα μπορούσε να αγοράσει χρόνο και αξιοπιστία για την εφαρμογή μακροπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων».
