Σχεδόν μισό αιώνα μετά τις δολοφονίες των βουλευτών της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη και Γιώργη Τσαρουχά, τα πειστήρια των δύο εγκλημάτων- στοιχεία των δικογραφιών- χαμένα στη σκόνη του χρόνου και της ιστορικής λήθης επιστρέφουν σχεδόν μεταφυσικά.


Ηταν αρχές Μαΐου- λίγες μέρες πριν- όταν άγνωστοι παρέδωσαν στα γραφεία της ΕΔΙΑ (Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων) στη Θεσσαλονίκη δυο σκονισμένα, σαπισμένα σχεδόν χαρτόκουτα με προχειρογραμμένα πάνω τους τα ονόματα «Γρηγόρης Λαμπράκης» και «Γιώργης Τσαρουχάς». Στο εσωτερικό των δυο χαρτόκουτων και πίσω από τη βαριά οσμή των χρόνων αναδύθηκαν δυο τριμμένα μαύρα κοστούμια και το λευκό πουκάμισο του Γρηγόρη Λαμπράκη με ίχνη- εμφανή 47 χρόνια μετά- αίματος γύρω από τον γιακά… «Ευχαριστούμε τους άγνωστους που συνέβαλαν στη διάσωση των συγκλονιστικών τεκμηρίων από τη λήθη των υπογείων και της πολτοποίησης», λέει στα «ΝΕΑ» ο γραμματέας της ΕΔΙΑ κ. Τριαντάφυλλος Μηταφίδης.

Τα τριμμένα, αποσυντεθειμένα σχεδόν ρούχα απολυμάνθηκαν και η ΕΔΙΑ βρίσκεται σε αναζήτηση ειδικού συντηρητή για τη διάσωση και ολοκληρωμένη έκθεσή τους. Προς το παρόν, τα απρόσμενα διασωθέντα ρούχα θα εκτεθούν το επόμενο τριήμερο (47η επέτειος της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη) στον χώρο όπου φιλοξενούνται τα γραφεία της ΕΔΙΑ στην Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης.

Τον Οκτώβριο του 2008 η επιτροπή του Εφετείου Θεσσαλονίκης αποφάσισε πως οι ογκώδεις στοίβες των αρχείων του (δικογραφίες, πειστήρια κ.ά.) που χρονολογούνται από το 1914 και στοιβάζονται στα υπόγεια του Δικαστικού Μεγάρου, ουδεμία χρησιμότητα ή ιστορική αξία έχουν πλέον και θα πρέπει να πολτοποιηθούν έτσι ώστε να αποσυμφορηθεί ο χώρος. Μόνο που ανάμεσα στις σκονισμένες δικογραφίες απλών ποινικών και άλλων αδικημάτων βρίσκονται και οι δικογραφίες ιστορικών πολιτικών δικών μεταξύ των οποίων αυτές των δολοφονιών του Γρηγόρη Λαμπράκη και του Γιώργη Τσαρουχά. «Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στην καταστροφή οποιουδήποτε αρχείου», δήλωνε τότε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου κ. Μανώλης Λαμτζίδης.

Εκτοτε το θέμα «πάγωσε» μέχρι πρόσφατα, που χωρίς να προηγηθεί ουδείς επίσημος διαχωρισμός, εκκαθάριση των «χρησίμων» ή μη, άρχισε (χρονικά ανάποδα- δηλαδή αυτών οι δίκες των οποίων διεξήχθησαν μετά το 1984) η μεταφορά και πολτοποίηση των αρχειακών δικογραφιών. Στο μεταξύ- εδώ και αρκετά χρόνια- στοιχεία ιστορικών δικών, φάκελοι «αντιφρονούντων» από την εποχή της χούντας και παλαιότερα εντοπίζονται κατά καιρούς σε… πεζοδρόμια της πόλης, ακόμα και στο… Μπιτ Παζάρ (τα παλιατζίδικα της Θεσσαλονίκης).

Επιχείρηση σωτηρίας

Την 1η Ιανουαρίου 2010 με επιστολή τους προς τον υπουργό Εθνικής Αμυνας κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, ο γενικός γραμματέας της ΕΔΙΑ- μέλος του Συλλόγου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών της περιόδου 1967-1974, δημοτικός σύμβουλος σήμερα, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, αλλά και οι κ.κ. Βασίλης Δεμουρτζίδης και Νάντης Χατζηγιάννης- μέλη του Δ.Σ. του ΣΦΕΑ 1967-΄74, καθώς και η κόρη του δολοφονηθέντος βουλευτή της ΕΔΑ κ. Καίτη Τσαρουχά, που συνυπογράφουν το αίτημα, ζητούν ο «χώρος του Γ΄ Σώματος Στρατού όπου ήταν εγκατεστημένα τα γραφεία- άντρο της χουντικής ΚΥΠ στην πόλη μας, στα πέτρινα χρόνια της επτάχρονης τυραννίας, να μετατραπεί όπως και ο αντίστοιχος χώρος του πρώην ΕΑΤΕΣΑ στην Αθήνα σε τόπο ιστορικής μνήμης και στον ίδιο χώρο να λειτουργήσει αρχείο με υλικό που αφορά στην επτάχρονη δικτατορία και ό,τι προηγήθηκε και οδήγησε σ΄ αυτήν (πρακτικά και αποφάσεις του Διαρκούς και Εκτακτου Στρατοδικείου, αλλά και των δικαστηρίων που δίκασαν τους δολοφόνους- βασανιστές της χούντας στη μεταπολίτευση, προκηρύξεις, παράνομος Τύπος, ενθύμια και φωτογραφίες».

Σήμερα, τρεις μόλις μέρες πριν από την τραγική 47η επέτειο της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη, δυο κοστούμια, δυο ματωμένα πουκάμισα και δυο γραβάτες που επιμένουν να ζουν χωρίς τα «σώματα» που κάλυπταν εκείνες τις κορυφαίες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής τραγωδίας, διεκδικούν τη δική τους θέση τουλάχιστον στις προθήκες κάποιου μουσείου κι όχι ως πολτοποιημένη μνήμη ή στα υπόγεια της Ιστορίας.

ΓΙΑ ΠΟΛΤΟΠΟΙΗΣΗ…

Τα ιστορικά τεκμήρια προορίζονταν για τα σκουπίδια, μαζί με το αρχείο των δικαστηρίων

Το ντοκουμέντο


ΜΕΣΑ ΣΤΑ χαρτόκουτα, με τα πειστήρια της δίκης για τη δολοφονία Λαμπράκη, βρέθηκαν και τα διαβιβαστικά έγγραφα της Εισαγγελίας. Το ένα από αυτά αναφέρει: «Πέμπομεν υμίν συνημμένως πειστήρια (εν χαρτοκιβώτιον περιέχον την ενδυμασία του αποβιώσαντος Γρηγορίου Λαμπράκη) ανήκον εις την κατά του Σπυρίδωνος Γκοτζαμάνη ποινικήν δικογραφίαν, προσδιορισθείσαν εις την δικάσιμον της 3ης Οκτωβρίου 1966 του Κακουργιοδικείου Θεσσαλονίκης και παρακαλούμεν διά την κατά Νόμον καταχώρησίν των εις τα παρ΄ υμίν οικεία βιβλία και εν καιρώ ενέργειαν των νομίμων. Ο εισαγγελεύς Εφετών».

«Κλέφτες, βιαστές, δωσίλογοι»


ΗΤΑΝ 22 ΜΑΪΟΥ του 1963 όταν ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης βγαίνοντας από το κτίριο των γραφείων του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος (Βενιζέλου και Ερμού στη Θεσσαλονίκη) χτυπήθηκε από όργανα του παρακράτους, τραυματίστηκε βαρύτατα και εξέπνευσε έξι μέρες αργότερα στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης.

Ακολούθησε σωρεία πολιτικών γεγονότων και η δίκη των υπαιτίων της δολοφονίας διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 1966. Στη δίκη, ως στοιχεία της δικογραφίας επιδείχτηκαν και τα ρούχα του Γρηγόρη Λαμπράκη, τα οποία στη συνέχεια κρατήθηκαν στα αρχεία Εισαγγελίας.

Παρά την εισαγγελική πρόταση (εισαγγελέας έδρας ο Παύλος Δελαπόρτας), οι ένορκοι έκριναν ομόφωνα αθώους τους περισσότερους από τους βασικούς κατηγορουμένους. Στην αγόρευσή του ο εισαγγελέας είχε ζητήσει την ενοχή των ανώτατων αξιωματικών, λέγοντας: « Σήμερα, εδώ, ένα σύμφυρμα κλεφτών, βιαστών, δωσίλογων και κάθε είδους κακοποιών, εμφανίζεται- προς εθνοκαπηλεία και ανομολόγητους ιδιοτελείς σκοπούς- ως προστάτης κοινωνικών καθεστώτων, ως φύλακας ιερών και οσίων και ως Κέρβερος του νόμου και της τάξης. Τι άλλο έπρεπε να περιμένει κανείς απ΄ αυτό πλην του ότι θα εξελισσόταν σε κακοήθη νεοπλασία της κοινωνίας; ». Σύμφωνα πάντως με την ομόφωνη απόφαση των ενόρκων (27 Δεκεμβρίου 1966):

«Ο Λαμπράκης δεν δολοφονήθηκε» (!)

Πέθανε στα χέρια των βασανιστών της ΚΥΠ


ΤΟ ΒΡΑΔΥ της 22ης Μαΐου του 1963 δίπλα στον Γρηγόρη Λαμπράκη στεκόταν και ο επίσης βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς. Ο Τσαρουχάς χτυπήθηκε κι αυτός από τα όργανα του παρακράτους, νοσηλεύτηκε βαρύτατα τραυματισμένος επί έναν μήνα, γλίτωσε τότε, όχι όμως και στις 9 Μαΐου του 1968. Ηταν η ημέρα που άφησε την τελευταία του πνοή έπειτα από πολυήμερα βασανιστήρια στο άντρο της ΚΥΠ στη Θεσσαλονίκη (στον χώρο του σημερινού Γ΄ Σώματος Στρατού).

Οι κατηγορούμενοι για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και κατάχρηση εξουσίας (η δίκη έγινε στη Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 1979) υψηλόβαθμοι αξιωματικοί της χούντας, που είχαν παρασημοφορηθεί από το καθεστώς για τη βδελυρή τους πράξη, Στέφανος Καραμπέρης, Φωκίων Καραπάνος, Δημήτριος Σταματόπουλος και Δημήτριος Τασόπουλος, καταδικάστηκαν σε μικρές ποινές φυλάκισης.